De UEFA Europa League is een prominent Europees voetbaltoernooi, dat na de UEFA Champions League het meeste aanzien geniet. Met de toevoeging van de UEFA Conference League in 2021, is de Europa League in feite het tweede niveau van Europees clubvoetbal geworden. Dit artikel duikt in de geschiedenis van dit toernooi, van zijn bescheiden begin als de Jaarbeursstedenbeker tot de huidige, grootschalige Europa League.
De Voorganger: De Jaarbeursstedenbeker (1955-1971)
De geschiedenis van de Europa League begint met een toernooi dat bij weinigen bekend is: de Jaarbeursstedenbeker. Het idee voor dit toernooi kwam van Ernst Thommen, een Zwitserse vice-voorzitter van de FIFA en tevens een succesvol zakenman. Thommen wilde wedstrijden organiseren in steden met grote jaarbeurzen. Het doel was om ontspanning te bieden aan handelsreizigers en de aandacht van Amerikaanse investeerders te trekken. Bovendien konden de wedstrijden een extra bron van inkomsten genereren voor de jaarbeursorganisatoren.
In 1954 werd een comité onder leiding van Thommen gevormd om de Jaarbeursstedenbeker te organiseren. Tijdens het WK in Zwitserland schreven twaalf steden zich in, waaronder Barcelona, Basel, Birmingham, Frankfurt, Keulen, Kopenhagen, Lausanne, Leipzig, Londen, Milaan, Wenen en Zagreb. Het toernooi zou over meerdere seizoenen plaatsvinden om de teams niet te veel te belasten.
De eerste wedstrijd vond plaats op 4 juni 1955 in Basel, tussen een vertegenwoordigend elftal van Londen en een team van Basel. Opmerkelijk was dat er voor het eerst in de geschiedenis van een internationale wedstrijd een spelerswissel werd toegestaan. Brian Nicholas (van QPR) verving de geblesseerd geraakte Derek Saunders (Chelsea). De West-Duitse arbiter Alois Penning stond dit toe, maar de UEFA keurde dit af en dreigde het toernooi te verbieden bij herhaling. Het zou tot 1968 duren voordat in Europees clubverband de invaller werd toegestaan.
De Londense selectie haalde de finale van de Jaarbeursstedenbeker, die op 1 mei 1958 werd uitgereikt aan FC Barcelona.
Lees ook: Eisen voor voetbaltraining
De UEFA Cup: Een Nieuw Begin (1971-2009)
Ondanks de populariteit van de Jaarbeursstedenbeker, wilde de UEFA graag zelf een toernooi organiseren. Dit leidde in 1971 tot de oprichting van de UEFA Cup, die de Jaarbeursstedenbeker verving. Een belangrijke reden hiervoor was dat de UEFA het toernooi zelf wilde organiseren. Deelname aan de UEFA Cup was gebaseerd op de eindrangschikking in de nationale competities. Tot 1975 bleef de regel van kracht dat er per stad slechts één team mocht deelnemen.
Omdat aan de Europacup 1 alleen de landskampioenen mochten meedoen, was de UEFA Cup een bijzonder sterk toernooi, met de nummers 2,3, 4 en 5 uit de grote competities. Hoeveel clubs er per land mee mochten doen werd bepaald via een landencoëfficiënt. De zwakste landen namen met één club deel, de sterke landen met maximaal vier ploegen. Vanwege het aantal deelnemers werd er in de UEFA Cup één knock-out ronde meer gespeeld dan in de andere twee Europacup-toernooien.
De Europa League: Modernisering en Groei (2009-heden)
In 2009 onderging de UEFA Cup een grote verandering. De competitie werd geherstructureerd en omgedoopt tot de UEFA Europa League. Het doel was om de waarde van het toernooi te vergroten, de competitie aantrekkelijker te maken en meer clubs de kans te geven om deel te nemen.
Misschien wel de belangrijkste verandering was de toevoeging van een groepsfase. Hierdoor bleven clubs die zich gekwalificeerd hadden langer in het toernooi, in tegenstelling tot de snelle uitschakeling in de knock-outfase van de UEFA Cup. Door deze aanpassing ging het toernooi meer lijken op de Champions League.
Tegenwoordig bestaat de Europa League uit 12 groepen van vier teams, die een hele competitie spelen. De beste twee uit elke poule gaan door, aangevuld met de acht nummers 3 uit de Champions League-poulefase. Deze 32 clubs spelen vervolgens via een knock-out systeem verder tot aan de finale. De winnaar van de Europa League kwalificeert zich voor het Super Cup-duel tegen de winnaar van de Champions League en mag het volgende jaar ook deelnemen aan de Champions League.
Lees ook: Turkije wint EK Volleybal
Topclubs in de Europa League
Hoewel de allergrootste clubs van Europa doorgaans in de Champions League spelen, heeft de Europa League zijn eigen topploegen. In de Europa League kunnen ook clubs uit kleinere landen successen boeken, en het biedt kansen voor clubs uit grote voetballanden die niet op kunnen tegen de top in hun eigen competitie.
Enkele van de meest succesvolle Europa League-deelnemers zijn:
- Sevilla FC: De Spaanse club is de onbetwiste nummer één in de Europa League. Vanaf 2006 wist Sevilla FC de Cup liefst zes keer te winnen: een absoluut record. Tevens zijn ze de enigen die de Europa League driemaal achter elkaar wisten te winnen: in 2014, 2015 én 2016.
- Inter Milan: De club staat bovenaan in de ranglijst aller tijden. 28 keer nam Inter deel, waarin het 191 wedstrijden speelde. Liefst vijfmaal stond Inter Milan in de finale, waarvan vier keer in de jaren negentig.
- Tottenham Hotspur: De club won in 1972 de allereerste editie van het toernooi, na Wolverhampton Wanderers over twee wedstrijden te verslaan. Ook in 1984 werd de beker gewonnen.
- AS Roma: De club staat zevende op de ranglijst aller tijden, en speelde al 145 duels in het toernooi. De beste prestatie behaalde AS Roma in 1991, toen de finale werd behaald.
- Rangers FC: Liefst 21 keer was de club present op het toernooi. In 2020 en 2021 haalde het de laatste zestien, en in 2022 deden de Schotten het nog beter.
- Lazio Roma: Sinds 2009 was de club negen keer deelnemer. Een record dat de club deelt met PSV en Rapid Wien.
Andere interessante clubs voor een Europa League voetbalreis zijn onder meer Arsenal FC, Villarreal CF, Sporting Portugal en Manchester United.
Trivia en Memorabele Momenten
De Europa League kent een rijke geschiedenis met vele memorabele momenten en interessante feiten:
- Bij de start van de UEFA Cup in 1971 bestond de regel dat er maar één club per stad mocht meedoen.
- Sevilla FC is de ongekroonde koning van de Europa League, met zes keer winst. Vier clubs wonnen de Cup driemaal: Inter Milan, Juventus FC, Liverpool FC en Atlético Madrid.
- Spanje won de Europa League in totaal 13 keer, en is daarmee koploper. Daarna volgen Italië (9), Engeland (9), Duitsland (6) en Nederland (4).
- Topscorer aller tijden in de Europa League is Radamel Falcao, met 30 goals.
- De speler met de meeste titels is José Antonio Reyes. Hij won de Europa League in totaal vijfmaal.
- De trainer met de meeste Europa League-bekers achter zijn naam is Unai Emery. Hij won de beker viermaal.
- De wedstrijd met het hoogste aantal toeschouwers werd gespeeld op 23 februari 2017: Tottenham Hotspur - AA Gent (80.465 toeschouwers).
- De hoogste uitslag staat op naam van Ajax, dat in 1984 het Luxemburgse Red Boys Differdange met 14-0 versloeg.
Enkele memorabele Europa League-wedstrijden zijn:
Lees ook: EK Voetbal: Een Overzicht
- 2001: Liverpool FC - Deportivo Alavés (5-4): Een doelpuntrijke finale met veel spanning en een eigen doelpunt in de verlenging.
- 2020: Sevilla FC - Inter Milan (3-2): Een recente finale met vijf doelpunten en een overwinning voor Sevilla FC.
- Chelsea - Arsenal, finale 4-1 (2018-19):
- FC Sevilla - RCD Espanyol, finale 2-2 (3-1 penalties) (2006-07):
- Fulham- Juventus, laatste 16, 4-1 (2009-10):
Nederlandse Successen in de Europa League
Nederlandse clubs hebben in het verleden ook successen geboekt in de Europa League, al dateren alle overwinningen uit de UEFA Cup-tijd:
- PSV won de beker in 1978.
- Ajax in 1992.
- Feyenoord in 1974 en 2002.
FC Twente en AZ’67 wisten ook een keer de finale te halen, maar verloren van respectievelijk Borussia Mönchengladbach (1975) en Ipswich Town (1981).
tags: #uefa #europees #voetbal #geschiedenis