Sporten bij een vereniging is niet alleen gezond en leuk, maar ook gezellig. Veel mensen ervaren dit plezier bij verschillende sporten, waaronder waterpolo. De Koninklijke Nederlandse Zwembond (KNZB) zet zich in voor een gerichte aanpak op jeugdsport, met als doel een leven lang zwemmen te stimuleren vanuit een positieve en sportieve basis. TeamNL, waar de waterpoloërs onder vallen, vertegenwoordigt Nederland op internationaal topniveau. Om de rijke historie van het waterpolo in Den Haag te begrijpen, duiken we in het verleden van een van de belangrijkste Haagse zwemverenigingen: Door Eendracht Sterk (D.E.S.).
Het Ontstaan van D.E.S.
De geschiedenis van D.E.S. begint op 2 maart 1933 in café "Hof van Holland". De heren Chaup, Van Veen en Lever bespraken hun passie voor zwemmen en het idee om deze sport in dienst van de gemeenschap te stellen. Dit leidde tot de oprichting van de afdeling Den Haag van de Nederlandse Centrale Reddingsbrigade (NCRB). De vereniging startte met vijf bestuursleden en acht leden, die oefenden in de Regentes tussen de reguliere zwemuren door. Door middel van advertenties in de Haagsche Courant werden nieuwe leden geworven, waardoor de vereniging groeide en behoefte ontstond aan een eigen zwemuur en een nieuw bestuur.
Drie maanden na de oprichting werd een definitief bestuur gekozen, bestaande uit A. Wordrage (voorzitter), J. Kuyt (secretaris), K. Prinse (penningmeester) en H.J. Nicolaas en A. Scheffel (commissarissen). De brigadeleden oefenden het ‘reddend zwemmen’ in de Regentes en de Mauritskade. In 1936 behaalden zij het vaardigheidsdiploma en mochten zij een reddingspost op het strand bezetten. Het doel van de oprichters, ‘Sport ten dienste van de gemeenschap’, was hiermee bereikt.
De Tweede Wereldoorlog en de Naamswijziging
De mobilisatie bracht uitdagingen met zich mee, doordat een aantal bestuursleden onder de wapenen moest. De overgebleven bestuursleden hielden de vereniging draaiende in de veronderstelling dat na de capitulatie alles weer normaal zou worden. In 1942 bepaalden de bezetters echter dat de KNZB moest fuseren met de Nederlandse Bond tot redden van drenkelingen. Dit betekende dat er in Den Haag maar één reddingsbrigade mocht zijn, terwijl er naast de Haagsche afdeling van de NCRB ook de Haagsche Reddingsbrigade actief was.
De bestuursleden weigerden zich daartoe te laten dwingen en veranderden op 15 maart 1942 het doel en de naam van de vereniging. Het nieuwe doel was: zoveel mogelijk Hagenaars leren zwemmen, en de naam werd: ‘Zwem- en Polovereniging “Door Eendracht Sterk”’. Onder deze naam meldde D.E.S. zich aan bij de KNZB. De naam D.E.S. was nog enigszins verbonden aan de NCRB, aangezien de woorden "Door Eendracht Sterk" in een bondslied voorkwamen.
Lees ook: Overzicht Waterpolo Dames Den Haag
In 1942 was verder zwemmen onmogelijk vanwege een gebrek aan kolen en een avondklok. Toch hield men contact met de leden via een toneelgroep onder leiding van de heer Nicolaas. Direct na de bevrijding organiseerde deze toneelgroep grote feestavonden, waardoor de contacten met de leden snel werden hersteld. Spoedig werd er weer gezwommen en werden de zwemuren uitgebreid. Na de oorlog splitsten de KNZB en de Nederlandse Bond tot het redden van drenkelingen zich, waardoor D.E.S. aangesloten kon blijven bij de KNZB.
Wederopbouw na de Oorlog
Vlak na de oorlog werd er weer begonnen met (les)zwemmen, hoewel bijvoorbeeld het bad aan de Escamplaan nog niet gebruikt kon worden vanwege het gebrek aan kolen. In het eerste verenigingsblad van D.E.S., uitgegeven in 1946 onder de naam ‘Clubnieuws der zwemvereeniging D.E.S.’, stond dat het bestuur hoopte dat het maandblad zou bijdragen aan de bloei van de vereniging. De afgelopen jaren waren moeilijk geweest, maar men had letterlijk en figuurlijk het hoofd boven water gehouden. Er kwam weer schot in de zaak en de vereniging kreeg weer de beschikking over zwemavonden, waardoor nieuwe leden konden worden aangenomen.
De heer Prinse schreef in datzelfde maandblad over het reddend zwemmen, waar het allemaal mee begonnen was. Hij benadrukte dat ondanks de focus op sportzwemmen, de oude liefde voor het redden van drenkelingen niet was verdwenen. Het bestuur had besloten om het reddend zwemmen te blijven beoefenen en maandelijks een theoretisch artikel in het verenigingsblad te plaatsen.
De Opkomst van Waterpolo
De jaren na de oorlog werden gekenmerkt door een geleidelijke toename van het aantal leden. In 1948 had D.E.S. bijna 200 leden en met de groei van het ledenaantal kwam ook de vraag naar wedstrijdzwemmen en waterpolo. Na het behalen van de zwemdiploma’s wilden de leden meer dan alleen elementair zwemmen. Het wedstrijdzwemmen kwam langzaam op gang, maar de waterpolo-activiteiten waren duidelijker zichtbaar. In eerste instantie werden de waterpoloregels uitgelegd via het maandblad. Vervolgens ging een aantal enthousiastelingen trainen en in 1948 kwam D.E.S. voor het eerst uit in de waterpolocompetitie.
Na een paar aanloopjaren liet D.E.S. in 1952 duidelijk van zich spreken. Zowel het dames- als het heren-zevental eindigden in de 2e klasse op de eerste plaats en promoveerden naar de 1e klasse. De dames werden het jaar daarop eerste in die klasse en promoveerden naar de 3e klasse van de KNZB. Niet veel later waren ook de heren doorgedrongen tot de Bondscompetitie.
Lees ook: Wedstrijden Den Haag IJshockey
Jeugd en Splitsing
Het elementaire zwemmen, het lesgeven aan kinderen, nam bij D.E.S. de belangrijkste plaats in. Men wilde niet alleen zoveel mogelijk kinderen leren zwemmen, maar ook de jeugd ‘van de straat houden’. In 1953 ging men met 104 kinderen een week weg, met vier bussen in de zomervakantie.
In 1954 bestond een groot deel van de leden van D.E.S. uit kinderen die zwemmen kwamen leren, of zogenaamde gezelligheidszwemmers (recreanten). Het bestuur vond het een probleem dat deze leden een bondsbijdrage moesten betalen, terwijl ze niet aan wedstrijdsport deden. Daarom werd in de Algemene Ledenvergadering van 1954 besloten dat een deel van de vereniging afgesplitst zou worden, genaamd D.E.S. 1954. De wedstrijdleden bleven bij D.E.S., de recreanten vielen onder D.E.S. 1954 (de “Genoeglijkheidsvereniging D.E.S. 1954”). Dit was een administratieve splitsing, er bleef één bestuur actief voor beide verenigingen. Het officiële ledenaantal liep in 1954 terug naar 62 leden (de wedstrijdzwemmers en waterpololeden).
De KNZB stelde echter een officieel onderzoek in en bepaalde in 1958 dat D.E.S. moest kiezen tussen geen lid meer zijn van de KNZB of beide verenigingen weer laten samensmelten en als één vereniging lid te zijn van de KNZB. Het bestuur koos ervoor terug te gaan naar één vereniging en legde dit in 1958 aan de Algemene Ledenvergadering voor, die dit voorstel overnam. In 1959 was D.E.S. ineens een grote vereniging geworden met 811 leden.
Jan Meijer aan het Roer (1956-1981)
Jan Meijer, beter bekend als “ome Jan”, was van 1956 tot 1981 voorzitter van D.E.S. Onder zijn leiding groeide het ledenaantal in 1967 tot ruim 2000 leden, waardoor D.E.S. de grootste zwemvereniging van Nederland was. Dit grote ledenaantal bracht echter ook problemen met zich mee, zoals een tekort aan zwemwater. Er werd een strijd geleverd met de gemeente om uitbreiding van het beschikbare zwemwater.
Een van de belangrijkste redenen dat het ledenaantal van D.E.S. (en andere zwemverenigingen) terugliep, was de opkomst van het schoolzwemmen. Het schoolzwemmen was goedkoper en gemakkelijker voor de ouders. Het bestuur van D.E.S. was hier niet blij mee, maar onder leiding van ‘ome Jan Meijer’ ging D.E.S. aan de slag om het elementaire zwemmen voor de vereniging te behouden. D.E.S. begon met het geven van les aan kinderen vanaf hun vierde, zodat ze al voor hun zesde een diploma konden halen.
Lees ook: Geschiedenis Haagse korfbal
Een bekend begrip bij D.E.S. was het tafeltje bij het elementaire zwemmen, waar de administratie werd verzorgd. In de zestiger jaren zat de voorzitter, Ome Jan, vaak zelf achter het tafeltje. Later namen mevrouw Ida Smildiger en Wil Dijkhuizen deze taak over.
Van 1981 tot 2010: Paul Kruger aan het roer
Na de periode van Jan Meijer nam Paul Kruger het roer over en leidde de vereniging van 1981 tot 2010. In deze periode bleef D.E.S. een belangrijke rol spelen in het Haagse zwemlandschap.
Leszwemmen, Waterpolo en Meer
D.E.S. bood verschillende zwemdisciplines aan, waaronder veilig en plezierig leren zwemmen, waterpolo (samen balspelen in het water), wedstrijdzwemmen (hard door het water stuiven), synchroonzwemmen (dansen in het water) en schoonspringen (met kunstjes in het water springen).
Andere Haagse Zweminitiatieven
Naast D.E.S. waren er ook andere initiatieven in Den Haag en omgeving. In Rijswijk bijvoorbeeld, ontstond in 1910 het meer van Te Werve door zanduitgraving. In 1923 werd de Rijswijkschen Zwemvereniging (RZV) opgericht, die in de zomer in ‘De Put’ zwom en in de winter in Stoop's Bad te Overveen.
tags: #zv #den #haag #waterpolo #geschiedenis