De Olympische volleybalfinale van 1996 in Atlanta is een wedstrijd die diep in het collectieve geheugen van sportliefhebbers gegrift staat. Het was een zenuwslopende confrontatie tussen Nederland en Italië, die eindigde in een 17-15 overwinning in de vijfde set voor Oranje. Deze historische prestatie werd later door het publiek verkozen tot het Sportmoment van de Eeuw. De commentaar van Jan Stekelenburg, die de wedstrijd voor Studio Sport versloeg, droeg bij aan de legendarische status van dit moment.
De Wedstrijd en de Omstandigheden
De gouden finale van de volleybalmannen, onder leiding van bondscoach Joop Alberda, kreeg van het publiek de meeste stemmen in de zoektocht naar de Mooiste Wedstrijd Ooit, georganiseerd door NOS Langs de Lijn. Daarmee bleven de Lange Mannen de halve finale van het Europees kampioenschap voetbal van 1988 voor, waarin het Oranje van Rinus Michels in Hamburg met 2-1 won van West-Duitsland. De volleybalfinale van 1996 was bloedstollend. Het Oranje van Alberda versloeg de grote rivaal Italië in de vijfde set met 17-15.
De wedstrijd was niet alleen spannend vanwege de score, maar ook vanwege de context. Nederland had in de groepsfase nog kansloos verloren van Italië, wat de overwinning in de finale des te zoeter maakte. De spanning was te snijden, en velen durfden bijna niet te kijken.
Jan Stekelenburg: De Stem van de Overwinning
Jan Stekelenburg, een ervaren sportjournalist, voorzag de wedstrijd van commentaar. Zijn journalistieke carrière besloeg ruim 50 jaar, en hij zag de olympische titel van de Lange Mannen in 1996 in Atlanta als het hoogtepunt van zijn loopbaan in de sport, meldt de NOS. Stekelenburg was jarenlang de vaste stem van het volleybal. Hij was een vakman die als een van de eerste commentatoren statistieken parallel aan de wedstrijdbeelden op zijn scherm gebruikte en daarmee adviezen aan bondscoaches verstrekte in zijn commentaar. Heel vooruitstrevend voor die tijd.
Stekelenburg stond op een gunstige plek in het stadion, waardoor hij een cruciaal moment in de wedstrijd direct kon waarnemen. Hij zat in het verlengde van Andrea Giani, die de bal langs de antenne sloeg. Dat was zijn moment of fame, dat hij dat meteen kon constateren.
Lees ook: Aanpassingen korfbal bij zwangerschap
Ondanks de sensationele ontknoping bleef Stekelenburg onderkoeld in zijn commentaar. "Ik probeerde het zakelijk te benaderen, ook omdat beide teams zo aan elkaar gewaagd waren. Ik ben ook niet zo'n superenthousiast persoon." Deze zakelijke benadering droeg bij aan de geloofwaardigheid van zijn verslaggeving.
Impact en Erfenis
De overwinning in Atlanta had een enorme impact op de populariteit van volleybal in Nederland. Ron Zwerver, een van de spelers, herinnerde zich dat de knieën van de volleyballers langs kwamen toen hij als jonge journalist eens bij een persconferentie zat. De mannen waren zo lang en het geweld waarmee zij die ballen binnensloegen was magistraal gewoon.
De wedstrijd blijft tot op de dag van vandaag een bron van inspiratie voor sporters en sportliefhebbers. De herinnering aan de gouden medaille en het commentaar van Stekelenburg leven voort in de harten van velen.
De Mooiste Wedstrijd Ooit Verkiezing
NOS Langs de Lijn ging op zoek naar de allermooiste wedstrijd ooit. Tijdens de hele maand mei zijn journalisten, prominenten, maar vooral ook de luisteraars gevraagd om nominaties te doen. Wat was die ene wedstrijd die je nooit meer vergeet, die van begin tot einde boeide, waarbij je nog weet waar je was en die je kippenvel bezorgde? Dat heeft een longlist opgeleverd van maar liefst 70 wedstrijden. Afgelopen vrijdag heeft een deskundige jury - bestaande uit Matthijs van Nieuwkerk, Erben Wennemars en Wilfried de Jong - de longlist teruggebracht tot een top 10.
Bedenker en ambassadeur van de wedstrijd is voetbalcommentator Jeroen Elshoff. Tijdens de uitzending van 3 mei legde hij in grote lijnen uit wat voor hem de voorwaarden zijn voor de mooiste wedstrijd. "Wat staat er op het spel, wat is het podium, wat is de kwaliteit van de wedstrijd, en voor mij misschien ook wel de individuele klasse.
Lees ook: Tips voor snellere wedstrijden
De luisteraar van NPO Radio 1 heeft de Olympische volleybalfinale in 1996 uitgeroepen tot de mooiste sportwedstrijd ooit. In de studio was Ron Zwerver te gast. Hij ging samen met coach Joop Alberda en commentator van dienst Sjors Fröhlich terug in de tijd.
Volledige ranglijst:
- Nederland-Italië, de gouden finale van de Nederlandse volleybalmannen in Atlanta 1996
- Nederland-West-Duitsland, de halve finale van het EK 1988
- De handbalfinale van vorig jaar, waarin de Oranje vrouwen voor het eerst wereldkampioen werden
- Gouden oefening van Epke Zonderland op de spelen van 2012
- Gouden race van Ellen van Langen op de spelen van 1992
- Australian Open finale van 2017 tussen Rafael Nadal en Roger Federer
- Tour de France van 1989
- Anton Geesink die in 1964 goud wint op de Olympische Spelen in Tokio
- De schaakstrijd om de wereldtitel uit 1972, tussen Bobby Fischer en Boris Spasski10.
Stekelenburgs Carrière in Vogelvlucht
Stekelenburg maakte in 1968 voor het eerst zijn opwachting bij Studio Sport en deed pas een paar weken na de uitgestelde Olympische Spelen van 2021 in Tokio de NOS-deur definitief achter zich dicht. In de tussenliggende jaren verdiende de gymnastiekleraar die later conrector en rector bij het Fons Vitae Lyceum in Amsterdam werd, zijn sporen als presentator, verslaggever, commentator en eindredacteur. Allemaal als freelancer, en vooral in zijn vrije tijd en in de schoolvakanties.
Zijn drie zoons, Maarten en Jeroen Stekelenburg en Milan van Dongen uit een latere relatie, kunnen erover meepraten. "De zaterdag stond helemaal in het teken van sport", vertelde Milan daarover in een interview met het tijdschrift ELF Voetbal."Eerst zelf voetballen, dan bij Jeroen kijken en soms bij Maarten, en vervolgens mee met mijn vader. Naar een volleybalwedstrijd of een rally. Daarna naar de studio, waar hij ging monteren en inspreken. Lag ik daar te slapen op een jasje in de montagekamer. Hebben we allemaal weleens gedaan. En dan 's avonds laat weer naar huis."
De appel is trouwens niet ver van de boom gevallen. Maarten volgde een opleiding tot sportopleider aan het CIOS en werd uiteindelijk voetbaltrainer, terwijl Jeroen en Milan inmiddels te horen en te zien zijn bij respectievelijk NOS Sport en sportzender ESPN.
Lees ook: Volleybal regels overzicht
Hoewel Stekelenburg een groot Ajax-fan was, viel voetbal buiten zijn werkgebied. Toch heeft hij een wedstrijd van het Nederlands elftal op zijn cv mogen bijschrijven. Een WK-duel nog wel. Oranje speelde zijn eerste wedstrijd tijdens de eindronde van 1978 in Argentinië tegen Iran, maar de geluidsverbinding met commentator Theo Reitsma kwam niet tot stand. Vanuit de studio sprong Stekelenburg toen bij, geen nood.
Kort na de uitgestelde Olympische Spelen in Tokio in 2021 kreeg Stekelenburg een onheilstijding te verwerken: hij was ziek, ongeneeslijk ziek. Een half jaar later werd hij na dik 50 jaar werkzaam te zijn geweest bij de NOS toch nog feestelijk uitgezwaaid bij Studio Sport.
tags: #sportcommentator #olympische #volleybal #finale #1996 #nos