Voor het eerst sinds de invoering van het vrouwenvoetbal werden alle wedstrijden in het vorige weekend op het hoogste niveau geleid door een vrouwelijke scheidsrechter. Manon Plandsoen (23), een talentvolle scheidsrechter, is hard op weg om de top te bereiken in de voetbalwereld. In dit artikel duiken we in haar carrière, ambities en de uitdagingen die ze onderweg tegenkomt.
Een veelbelovend begin
Voor Manon Plandsoen was het leiden van FC Twente-Fortuna geen primeur, maar ze was er niet minder trots op. De Voorschotense, die recentelijk naar Leidschendam is verhuisd, heeft de wedstrijd volgens rapporten met verve geleid. "Daar gaan anderen over," zegt ze bescheiden. "Ik doe gewoon mijn ding en wat ik begrijp gaat dat best goed. Ik probeer mezelf alsmaar te ontwikkelen, omdat ik dolgraag nog verder kom."
Plandsoen is ambitieus en droomt van een WK, net als de Franse Stéphanie Frappart. Ze erkent echter dat de weg nog lang is en dat dit op dit moment niet realistisch is.
De combinatie van werk, studie en voetbal
Momenteel loopt Plandsoen stage op het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in Den Haag. "Dat bevalt mij prima. Ik heb een hoop vrijheden en het is goed te combineren met mijn hobby." Wel moet ze elke week keuzes maken, omdat haar agenda tamelijk vol zit. "In de meeste weken ben ik zes dagen met voetbal bezig. Soms moet ik nog opdraven als vierde official en dan kunnen alle dagen geblokkeerd zijn."
Plandsoen benadrukt dat haar werkzaamheden bij de KNVB meer omvatten dan alleen het fluiten. "Naast het reizen en het fluiten dien ik ook administratie bij te houden m.b.t. zelfreflectie en ontwikkelingspunten. Gesprekken met mijn coach, de sportschool, de trainingen, een wedstrijd fluiten en de komende maanden moet ik bepaalde testen halen." Ze doet het echter met plezier en ontvangt er enkel vergoedingen voor.
Lees ook: Vrouwelijke voetballers: een blik op talent en schoonheid
Van de vierde klasse naar de top
Enkele jaren geleden floot Plandsoen nog in de vierde klasse bij de mannen, maar nu zijn daar tweede en derde klasse bijgekomen. "Ontzettend leuk om te doen. Zo floot ik onder meer al een wedstrijd van Docos tegen RVC’33 en fluit ik ook in het Haagse." Ze heeft geen voorkeuren en staat open voor alle mogelijkheden, behalve het fluiten van de club van haar vriend.
Plandsoen vindt het fluiten bij de mannen over het algemeen leuker, omdat er minder wordt gemekkerd na een beslissing. Aan de andere kant waardeert ze de positieve reacties die ze vooraf en na de wedstrijd van FC Twente kreeg. "Veel familie zat ook op de tribune en dat doet mij wel wat."
Dromen en ambities
Natuurlijk droomt Plandsoen ervan om ooit Ajax tegen Feyenoord te fluiten, maar ze is er niet mee bezig. "Ik denk dat dit ook nog te vroeg komt. Het is goed zoals het nu gaat." Ze heeft al op menig buitenlands toernooi mogen fluiten en is af en toe vierde official. Ze benadrukt dat de taken van een vierde official niet onderschat moeten worden. "Je bent de ogen van de scheidsrechter, die nu eenmaal niet alles kan zien."
Plandsoen's motto is: "Je moet plezier hebben met wat je doet." Gezien haar leeftijd lijkt ze een grote kans te hebben om door te groeien in de zogeheten piramide. "Aan het einde van het seizoen wordt de ranking bekend gemaakt en zie je of je een volgende stap kunt maken. Ik hoop op mijn 25ste mijn FIFA-batch te hebben en tegen die tijd zie ik verder wel waar ik sta." Ze heeft al diverse keren een rol gehad bij internationale toernooien en doet zo steeds meer ervaring op. "Tot nu toe mag ik niet klagen en heb ik plezier in wat ik doe."
Privéleven en achtergrond
Met haar 21 lentes woonde Manon Plandsoen nog thuis bij haar ouders en twee jongere broers in Voorschoten. Haar relatie met Mitchell de Kroon, verdediger bij RCL, verloopt goed, maar voorlopig studeert Manon nog en alles op zijn tijd. Ze is net afgestudeerd voor Bouwkunde aan de Hoge School in Den Haag en doet nu HBO Finance & Control (Bedrijfseconomie). "Ik wilde per se nog een opleiding volgen om zo meer en bredere mogelijkheden te hebben in de toekomst. Als me iets niet zou bevallen later kan ik dus altijd nog switchen. Gelukkig gaat leren me relatief makkelijk af, dat is eigenlijk al van jongst af aan."
Lees ook: Overzicht handbal dames
Plandsoen is begonnen met voetballen bij Voorschoten’97, nadat ze eerder paardreed, ballet danste en basketbal speelde. Ze raakte geïnteresseerd in het scheidsrechtersvak via een vriend. "Omdat ik veel op de club was, zag ik wedstrijden en ik richtte me steeds meer op de leidsman. Zo ben ik er in gerold en zo kon ik ook afstand nemen van het feit dat ik me regelmatig irriteerde over het gedrag van speelsters. Meiden trekken zich vaak persoonlijk iets aan en dan blijft dat door etteren."
De weg naar de top
In de eerste fase kreeg Plandsoen te horen ‘meissie, dat is toch niets voor jou’. "Dat sterkte mij eigenlijk alleen maar om wel te slagen." Ze kreeg geleidelijk aan steeds meer wedstrijden toegewezen bij Voorschoten’97 en het plezier voor haar werd zo enkel maar groter. Via de KNVB ging ze de cursus SO3 volgen en zo kwam ze voor het eerst voor een klus te staan bij de JO17 van Blauw Zwart tegen Ter Leede. Er volgden goede rapporten over haar functioneren en ze kreeg een extra begeleider toegewezen omdat ze in haar een talent zagen. Ze vond het supergaaf om ook te mogen samenwerken met Lizzy van der Helm, een van de beste vrouwelijke scheidsrechters van Nederland. "Dat gaf mij nog meer motivatie om te slagen. Overigens zie ik mezelf niet als een talent. Ik denk er zelf niet over na of ik goed ben of niet. Die beoordeling laat ik graag aan anderen over."
Sinds dit seizoen heeft Plandsoen een coach, Cees Bakker, die lang in het betaalde voetbal heeft gefloten. "Hem kende ik al uit een toernooi georganiseerd door de KNVB anderhalf terug in Portugal. Dat was ook al zo’n gave belevenis en daar doe je heel veel ervaring op. Ondertussen heb ik al best wat oefeninterlands op mijn naam staan. Op een zeker moment gaf men mij aan dat ik ook toe was aan mannenvoetbal en dat was ergens tussen mijn negentiende en twintigste. Dat heeft gemaakt dat ik nu dus vierde standaardklasse (of reserve eerste klasse) fluit."
Omgaan met uitdagingen
Plandsoen geeft aan dat sommige gasten eerst wat cynisch zijn, maar als je zelf wat uitstraalt en er normaal mee om gaat, is de gedachte dat er een vrouw op het veld staat zo weg. "Als de bal eenmaal rolt, zijn ze daar mee bezig. Het is zaak dat je er fit uitziet, anders moet je heel veel goedmaken." Ze vindt het belangrijk dat er respect is over en weer. "Bij de pascontrole vragen spelers soms mijn mobiele nummer. Daarbij denken ze origineel te zijn, maar dat valt best tegen haha. Ik kan er wel om lachen, maar naar mijn nummer kunnen ze uiteraard fluiten. Het uitdagen hoort er een beetje bij en ik kan zelf best gevat uit de hoek komen."
Ze herinnert zich de Zoeterwoudse kraker tussen Meerburg en SJZ, die ze floot. "Normaal krijg je anderhalve week van te voren te horen op welke wedstrijd je staat. Via de familieapp kreeg ik al gauw in de gaten dat deze derby sterk leeft. Bryan Hilders zit tegenwoordig bij SJZ nadat hij van Voorschoten’97 overkwam. Door zijn inbreng bij V’97 kreeg ik veel reacties. Alleen maar leuk toch? Mijn ouders waren er ook bij. Er is altijd wel een ouder bij. Mijn vader koppelt veel terug en is best kritisch op een gezonde manier. Mijn moeder is milder, maar die staat ook wat verder af van het voetbal en hoe het allemaal werkt. Ik vind de terugkoppeling altijd wel prettig."
Lees ook: Vrouwen in de Nederlandse sportjournalistiek: voetbal
Blessure en herstel
Momenteel kampt Plandsoen met een lopersknie, maar ze heeft gelukkig niets hoeven missen en haar herstel vordert gestaag. "Ondertussen mag ik weer rennen en doordat we een grote tuin hebben, kon ik veel oefeningen doen in de tuin. Ook kan ik bij Voorschoten’97 terecht dus wat dat betreft heb ik niets te klagen. Er staat nu niet heel veel druk op, maar mochten er signalen komen dat het voetbal weer kan worden opgestart dan zal ik de druk voor mezelf zeker opvoeren."
Internationale ervaring
Plandsoen heeft ook al internationale ervaring opgedaan. "Op 22 september 2020 ben ik met het team Lizzy, Diana en Bianca nog mee geweest naar Letland voor de UEFA als vierde official. Een kwalificatieduel tussen Letland en Hongarije. Als team leggen ze je enorm in de watten. Het ontbreekt je aan niets en de toegewezen eigen kamer leek wel op een balzaal. Alles was voor handen. Onderling was het ook top en je leeft echt naar zo’n wedstrijd toe." Ze vertelt lachend over een moment waarop ze struikelde over haar veter en viel met haar kont op de grond vlak voor de dug-outs. "Dat leverde de nodige hilariteit op."
Toekomstplannen
"Over vier jaar wil ik graag een FiFa-batch halen. Dan ben ik dus 25 jaar. Ik wil zover mogelijk komen en het is zaak om te blijven promoveren. Mijn lichaam is mijn grootste tegenstander denk ik. Dus daar blijft werk aan de winkel voor mij. In elk geval leef ik er voor."
Persoonlijke aanpak
Plandsoen laat zoveel mogelijk doorballen, zo blijft de gang erin. "Verder ben ik gezellig met die gasten als dat kan en ben ik niet op mijn mondje gevallen als dat moet. Als ze gaan schelden of mij belachelijk maken dan schroom ik niet op te treden. En het woord met de ‘k’ wil ik simpelweg niet horen." Ze hoeft echter niet heel vaak nadrukkelijk in te grijpen.
Ze kan balen als ze vindt dat ze een mindere of slechte pot heeft gefloten. "Daar moet je echter niet te lang in blijven hangen, want er komt meestal snel weer een herkansing en dan moet je er weer staan. Enkel moet het niet vijf keer achter elkaar gebeuren want dan neemt het plezier af. Gelukkig heb ik die ervaring niet. Het fluiten vind ik oprecht heel leuk. Soms mis ik het voetbal nog wel, maar dan vooral om de derde helft. Die gezelligheid heb ik ook wel nodig, maar er staat heel veel tegenover."
tags: #vrouwelijke #scheidsrechter #knvb #manon #interview