Het Nederlandse hockey kent een uitgebreide competitie structuur, georganiseerd door de Koninklijke Nederlandse Hockey Bond (KNHB). Iedereen wil op een prettige en eerlijke manier met elkaar kunnen genieten van de mooie hockeysport. Daarom heeft de KNHB uitgangspunten en reglementen opgesteld voor verenigingen en spelers. Om speelgerechtigd te zijn, moeten verenigingen en spelers aan een aantal voorwaarden voldoen. Verenigingen zijn verplicht om te zorgen dat al hun leden ook lid zijn van de KNHB. Alle leden die de vereniging bij de KNHB aanmeldt als spelend lid, zijn speelgerechtigd. Dat geldt dus voor veld/zaal week, maar ook voor trim- en trainingsleden die deel willen nemen aan door de KNHB georganiseerde competities of activiteiten. Dit artikel beschrijft de regels die van toepassing zijn op de play-offs in de Vierde Klasse hockey, en hoe deze passen in de bredere context van de KNHB competities. De KNHB Reglementen bestaan uit het Bondsreglement, het Evenementenreglement en het Tuchtreglement. Tenslotte vind je in de download nog het ‘Uniform Boeteoverzicht Competitie 2024-2025’.
Competitiestructuur binnen de KNHB
De KNHB competitie is verdeeld in bonds- en districtscompetities. De bondscompetities zijn landelijk en overstijgen de districtsgrenzen, terwijl districtscompetities zich binnen de districten afspelen. Nederland is verdeeld in zes districten, waarbinnen de districtscompetitieleiding diverse competities organiseert. De poule-indelingen van deze competities zijn te vinden in het Match Center. Net als bij de bondscompetities worden de speeldata vastgelegd in de speeldagenkalender, en worden de wedstrijden door de verenigingen ingepland.
Bondscompetities: Landelijk Hockey
In beginsel dient elke vereniging met een standaard heren- en damesteam deel te nemen aan de bondscompetitie. Verenigingen die met een standaardteam deelnemen aan de competities georganiseerd door de competitieleiding, zijn verplicht een bindende opgave te verstrekken met de namen (achternaam en voorletters) van de spelers die in het eerste team zijn ingedeeld. De speeldata van de bondscompetities worden elk seizoen vastgelegd in de speeldagenkalender. Het is de bedoeling dat de wedstrijden op deze data worden gespeeld, waarbij de verenigingen verantwoordelijk zijn voor de planning van tijd en veld. Om de wedstrijden in goede banen te leiden, heeft de KNHB een aantal uitgangspunten en reglementen opgesteld, waaronder regels met betrekking tot invallen (speelgerechtigdheid).
Districtscompetities: Regionaal Hockey
De districtscompetities worden georganiseerd binnen de zes districten van Nederland. De poule-indelingen zijn te vinden in het Match Center, en de speeldata worden vastgelegd in de speeldagenkalender. De verenigingen zijn verantwoordelijk voor het inplannen van de wedstrijden.
KNHB Bekercompetitie
Sinds het seizoen 2016-2017 organiseert de KNHB een bekercompetitie voor verenigingen. Het begon met de Silver Cup Heren, een bekertoernooi voor herenteams uit de Eerste tot en met de Vierde Klasse. In het seizoen 2017-2018 werd de Gold Cup geïntroduceerd, bedoeld voor standaardteams uit de Hoofdklasse, Promotieklasse en Overgangsklasse.
Lees ook: Alles over de Play-offs in de Tweede Klasse Hockey
Masters Hockey
Binnen de bondscompetitie wordt in de districten Noord-Holland, Zuid-Holland en Midden Nederland een Dames Masters-competitie aangeboden. Omdat leeftijd een steeds groter issue bleek te zijn, zeker wanneer tegenstanders 10 tot 15 jaar jonger zijn, is deze competitie in het leven geroepen. Waar voor de heren al jarenlang competities worden aangeboden in verschillende leeftijdscategorieën, speelden de dames nog steeds in één categorie waarin teams werden samengesteld uit speelsters in een mix van alle leeftijden. Met dames van dezelfde leeftijd is er meer aansluiting, zowel op persoonlijk gebied als bij het hockeyen.
Trimhockey: Recreatief Hockey
Trimhockey is een toegankelijke vorm van hockey voor mensen met weinig of geen ervaring, die op een ontspannen manier willen sporten. In verschillende districten worden trimhockeycompetities georganiseerd, zowel door de KNHB als door vrijwilligers. Een voorbeeld is de mixed-competitie in Friesland, die eens in de drie à vier weken plaatsvindt op maandagavond. De wedstrijden worden gespeeld in de periode september tot en met november en maart tot en met juni, inclusief een afsluitende avond met alle deelnemende teams. Het wedstrijdschema en de poule-indeling van de KNHB trimhockeycompetities zijn te vinden in het Match Center. Het NK trimhockey seizoen 2024-2025 vindt plaats op zaterdag 28 juni 2025, op de velden van Athena. De organisatie is in handen van de NK-commissie, in samenwerking met de KNHB en Athena.
Hockey7: Doordeweeks Hockey
Omdat er behoefte is aan doordeweekse avondcompetities voor mensen die in het weekend niet kunnen hockeyen, organiseert de KNHB de Hockey7 competitie op donderdag- of vrijdagavond (afhankelijk van het district). Hockey7 wordt gespeeld in teams van zeven, op een half veld, zonder keeper en scheidsrechters. Teams kunnen bestaan uit heren, dames of een mix. Op één avond spelen teams twee wedstrijden (drieluik) van elk 25 minuten. Het wedstrijdschema en de poule-indeling van de Hockey7 competitie worden gepubliceerd in het Match Center. Hockey7 wordt gespeeld in vier blokken (herfst, winter, lente en zomer) van elk drie maanden, met daarin vijf speelrondes. De wedstrijden worden om de week op donderdag of vrijdag gespeeld (afhankelijk van de regio). Om deel te nemen aan de Hockey7 competitie moeten teamleden ingeschreven staan als spelend lid.
Dames Door de Week Competitie
De Dames door de week-competitie wordt gespeeld op donderdagmiddag/avond of dinsdagochtend.
Promotie en Degradatie
Hoe promoveer je? En wanneer degradeert een team? De promotie-/degradatieregelingen van de Bonds- en Districtscompetities seizoen 2024-2025 geven precies aan welke posities in de eindstand recht geven op promotie- en/of degradatie, deelname aan play-offs of recht geven op plaatsing voor een vervolgcompetitie. Hoe promoveer je? En wanneer degradeert een team? De promotie- & degradatieregelingen van de Bonds- en Districtscompetities seizoen 2025-2026 geven precies aan welke posities in de eindstand recht geven op promotie- en/of degradatie.
Lees ook: Europees voetbal via de play-offs
Regels Rondom Speelgerechtigdheid
In de wedstrijden van de Hoofdklasse en de Promotieklasse en de Play-Offs tussen de Promotieklasse en Overgangsklasse (voor promotie) mogen teams uitkomen met zeventien spelers. Hieraan zijn voorwaarden verbonden. Voor standaardteams uitkomend in de 1e en 2e Klasse geldt een uitzondering op de speelgerechtigdheid. Een speler is na 15 maart enkel speelgerechtigd voor het standaardteams als de speler op de teamopgave staat óf voor 15 maart is uitgekomen voor het standaardteam van de vereniging. Is dit beide niet het geval dan is de speler slechts speelgerechtigd voor dat team, wanneer deze daarvoor van de KNHB schriftelijk toestemming heeft gekregen. Er hoeft geen toestemming te worden aangevraagd voor jeugdspelers die vóór 15 maart al zijn uitgekomen voor een team van de vereniging, deze spelers zijn altijd speelgerechtigd. Het uitsluitend na 15 maart toevoegen van een speler aan de teamopgave is niet voldoende. Meer informatie lees je in het Bondsreglement 2024, artikel 4.4.2.
Opleidingsteams
Vanaf het seizoen 2017-2018 kennen we een nieuwe aanduiding binnen competititie: opleidingsteams. Op verzoek van een aantal verenigingen kan een vereniging vanaf dat seizoen een verzoek indienen om een ander team aan te wijzen als opleidingsteam. Standaard zijn heren 2 (H2) en dames 2 (D2) het opleidingsteam van een vereniging. De spelers die op de teamopgave of spelerslijst van heren 1 (H1) en dames 1 (D1) op een positie van 10 tot en met 18 staan, mogen naast H1/D1 ook uitkomen voor het opleidingsteam. De afgelopen jaren was dit altijd H2/D2 nu mag een vereniging dus een ander team aanwijzen. Het opleidingsteam is in de Standenmotor te herkennen aan een “-O” achter de teamnaam. Het aan te wijzen opleidingsteam moet voldoen aan een aantal voorwaarden en voor de speelgerechtigdheid gelden beperkingen. Een nadere uitwerking vind je in het Bondsreglement 2024, art. 4.10. Vast meespelen in een team of invallen. Ook daar zijn regels voor. Vast meespelen in een team of invallen. Ook daar zijn regels voor. De afgelopen periode zijn deze regels aangepast door middel van het nieuwe bindingsmodel. Het uitgangspunt voor het indelen van teams is de leeftijd op peildatum 1 oktober van het lopende seizoen. Soms komt het echter voor dat het volgens de vereniging gewenst is dat een speler niet in zijn eigen leeftijdscategorie uitkomt maar in een lagere categorie. Er kan dan dispensatie worden aangevraagd bij de competitieleiding.
Competitiemaatregelen
Als een vereniging/speler/begeleider zich niet aan de regels houdt, kan de KNHB daarvoor maatregelen opleggen. Wat competitiemaatregelen inhouden en wat je kan doen als je het er niet mee eens bent, lees je hieronder. Een competitiemaatregel kan worden opgelegd op basis van de regels in het bondsreglement. Hieronder valt bijvoorbeeld het in laten vallen van een te sterke speler (niet-speelgerechtigd), het niet op komen dagen bij een wedstrijd of het niet op orde hebben van de administratie (ledenadministratie, maar ook het onjuist of niet volledig invullen van het digitaal wedstrijdformulier). De maatregelen kunnen bestaan uit punten in mindering brengen in de stand van een team en/of een geldelijke boete. Welke maatregelen waarvoor opgelegd kunnen worden is uitgebreid te lezen in het Bondsreglement. Een verkort overzicht is te vinden in het uniforme boete-overzicht veld, zaal en Jongste Jeugd.
Herziening en Beroep
Als je het niet eens bent met de opgelegde competitiemaatregel (zoals bedoeld in artikel 10.1 van het huishoudelijk reglement), kan de vereniging of kandidaat-vereniging een verzoek om herziening indienen. Dit moet binnen vijf werkdagen na dagtekening van de beslissing waarin de maatregel is opgelegd bij het bondsbestuur ingediend worden inclusief de volledige bijbehorende motivatie. Het is niet mogelijk om een verzoek om herziening in te dienen als de maatregel alleen bestond uit het opleggen van een geldboete van € 50,00 of minder. Indien de competitieleiding het verzoek om herziening afwijst, kun je - wederom binnen vijf werkdagen na dagtekening van de beslissing - op grond van artikel 10.2 van het huishoudelijk reglement beroep instellen bij de commissie van beroep (inclusief de volledige bijbehorende motivatie), tenzij de maatregel alleen bestond uit het opleggen van een geldboete van € 50,00 of minder. Indien de geschorste persoon of diens vereniging een beroep indient tegen een schorsing, dan dient uiterlijk op de laatste dag dat het beroep kan worden aangetekend door de KNHB €250,- te zijn ontvangen.
Play-off Formats in de Hoofdklasse (ter illustratie)
De play-offs om de landstitel in de Tulp Hoofdklasse werden de afgelopen jaren traditioneel gespeeld in een best-of- three-systeem. Dit seizoen is er gekozen voor een ander format. Geen derde wedstrijd meer, minder snel shoot-outs en minder thuisvoordeel voor de hoogst geplaatste ploeg. Vroeger moest elke wedstrijd in de play-offs leiden tot een winnaar. In het nieuwe systeem hoeft dat niet meer. Een gelijkspel behoort nu dus ook tot de mogelijkheden. De uitslagen van de heenwedstrijd en de return worden bij elkaar opgeteld, net als in de knock-outfase van de Champions League, de Europa League en de Conference League. Uitdoelpunten tellen niet dubbel. Vorig seizoen was het Bloemendaal dat bij de mannen de landstitel won. Een 4-0 nederlaag in de openingswedstrijd hoefde in het vorige systeem nog niet het einde van de wereld te betekenen. Het winnen van de volgende twee duels was genoeg om de schade te repareren. In het huidige systeem ligt dat anders. Een 2-1 achterstand in het eerste duel drie minuten voor tijd betekende vroeger meestal het naar de kant halen van de keeper. Een wanhoopspoging om shoot-outs uit het vuur te slepen. Nu is de kans een stuk kleiner dat in de openingswedstrijd voor een alles-of-niets-poging wordt gekozen. De vorige keer dat voor dit systeem werd gekozen, was bij de play-offs in 2014. Dat leverde vooral bij de vrouwen enkele opvallende uitslagen op. Amsterdam won de eerste halve finalewedstrijd met 2-1, van Den Bosch. Maar dat bleek niet genoeg voor een plek in de finale. SCHC won in 2014 de tweede finalewedstrijd met 2-1 van Den Bosch. Dat was echter niet genoeg voor de eerste landstitel in de clubgeschiedenis, na het 4-2 verlies een dag eerder.
Lees ook: Jeugd Hockey Play-offs: Tijdschema
KNVB Hoofdklasse A (ter vergelijking)
De KNVB Hoofdklasse A is een belangrijke competitie binnen het Nederlandse amateurvoetbal. Aan het einde van het seizoen strijden teams niet alleen om het kampioenschap, maar ook om promotie via de nacompetitie. Dit artikel geeft een overzicht van de regels die gelden voor de play-offs in de KNVB Hoofdklasse A, waarbij we putten uit de beschikbare informatie om een zo volledig mogelijk beeld te schetsen.
Periodekampioenschappen en Plaatsing voor de Nacompetitie
In de Hoofdklasse worden periodekampioenschappen toegekend. De standen in iedere periode wordt opgemaakt obv het aantal behaalden punten. Eindigen teams gelijk, dan is het doelsaldo doorslaggevend, gevolgd door het aantal doelpunten vóór.
Regels bij een Oneven Aantal Teams
Competities met oneven aantal teams vereisen specifieke regels. Als winnaar periode 1 ook periode 2 wint, dan gaat de 2e periode titel naar de nummer 2 (= aangemerkte periodekampioen) van de 2e periode. Het team dat in de eindstand van de gehele competitie het hoogste is geëindigd en niet al (aangemerkte) periode winnaar is, wint de 3e periode. In bovenstaande gevallen geldt dat het aantal behaalde punten leidend is, volgend door het doelsaldo en het aantal doelpunten vóór.
Bepaling van Periodekampioenen
Eerst moeten de (aangemerkte) periode kampioenen worden bepaald, voordat bepaald wordt welke team de periodetitel van de kampioenen of promovendus overneemt. In bovenstaande 2 gevallen geldt dat het aantal behaalde punten leidend is, volgend door het doelsaldo en het aantal doelpunten vóór.
Uitsluiting van Deelname
Er zijn situaties waarin een vereniging niet aan de nacompetitie mag deelnemen. Verenigingen die zich plaatsen voor de nacompetitie in enige klasse/divisie, kunnen niet aan de nacompetitie deelnemen als in alle poules van de naastgelegen hogere klasse/divisie al teams van deze vereniging uitkomen. Een uitzondering hierop is van toepassing als al bij de start van de nacompetitie in deze bewuste klasse/divisie vaststaat dat het team van dezelfde vereniging in die hogere klasse/divisie is gedegradeerd, gepromoveerd of als ‘herkanser’ dan wel periodekampioen wordt aangemerkt.
Wedstrijdduur en Verlenging tijdens de Nacompetitie
Tijdens de nacompetitie wordt volgens dezelfde regels gespeeld als tijdens de reguliere competitie. De wedstrijd duurt 2x45 minuten. Bij beslissingswedstrijden en bij wedstrijden in de nacompetitie die uit enkele wedstrijden bestaan, moet er na afloop een winnaar zijn. Bij een gelijkspel wordt met 2 x 15 minuten verlengd. Is het na de verlenging nog steeds gelijk, volgt een strafschoppenserie. De strafschoppen worden om en om genomen. Voor verdere regels rondom strafschoppen, zie het document hieronder.
Wisselregels
Teams mogen 5 keer wisselen tijdens maximaal 3 wisselmomenten. Wisselen in de rust wordt niet geteld als wisselmoment. Een speler die is gewisseld, mag niet meer aan de wedstrijd deelnemen.
Wisselen bij Verlenging
Bij een verlenging mag elk team één extra speler wisselen, ook als het maximum van 5 al is bereikt. Bij een verlenging krijgt elk team één extra wisselmoment. Naast het extra wisselmoment mag ook voor aanvang van de verlenging en in de rust van de verlenging worden gewisseld. Dit telt dus niet mee als wisselmoment. Als een team tijdens de wedstrijd het maximum van vijf wissels en/of drie wisselmomenten niet heeft gebruikt, mogen die gebruikt worden tijdens de verlenging.
Regels voor Jeugdcategorie A (Divisies en Hoofdklasse)
Hier gelden dezelfde regels als bij de senioren categorie A. Er is een uitzondering: bij de jeugd wordt er niet verlengd. Als een wedstrijd in een gelijkspel eindigt, volgt meteen een strafschoppenserie.
Context binnen de Voetbalpiramide
Sinds het seizoen 2016/’17 heeft het Nederlands topvoetbal de huidige vorm.
Eredivisie
De Eredivisie is het hoogste Nederlandse voetbalniveau. In deze competitie strijden achttien teams om de landstitel én tickets voor Europees voetbal. De nummers één en twee plaatsen zich voor de voorrondes van de Champions League, de nummer drie voor de voorrondes van de Europa League. De vier hoogst geëindigde teams die zich niet rechtstreeks voor Europees voetbal hebben geplaatst spelen play-offs om het laatste ticket voor de voorrondes van de Europa League. Met ingang van het seizoen 2019/'20 zijn er twee teams die rechtstreeks degraderen naar de Eerste Divisie. De nummer zestien speelt met de vier periodekampioenen uit de Eerste Divisie én de twee hoogstgeëindigde teams die niet rechtstreeks gepromoveerd zijn om de laatste plek in de Eredivisie.
Eerste Divisie (Keuken Kampioen Divisie)
De Keuken Kampioen Divisie bestaat uit twintig teams, waaronder vier beloftenteams. De kampioen en de nummer twee promoveren rechtstreeks naar de Eredivisie.
Tweede Divisie
Sinds 2016/’17 is er sprake van een nieuwe Tweede Divisie. Deze nieuwe competitie moet de overgang tussen het huidige betaald voetbal en amateurvoetbal vereenvoudigen. Voor de Tweede Divisie geldt dat elke club (voorafgaand aan het seizoen) een voorkeur kan uitspreken voor het spelen van zijn thuiswedstrijden op zaterdag of zondag. Zaterdagclubs zullen tegen andere zaterdagclubs uitkomen op zaterdag en zondagclubs zullen tegen andere zondagclubs uitkomen op zondag. Zaterdagclubs spelen tegen zondagclubs op zaterdag om 18.00 uur. Hierbij geldt dat clubs onderling een ander aanvangstijdstip kunnen overeenkomen, alsmede dat overeen kan worden gekomen dat zondagclubs op zaterdag tegen elkaar spelen, mits een en ander tijdig is gecommuniceerd en van te voren door ons goedgekeurd.
Derde Divisie
De Derde divisie vormt nu een belangrijke opstap naar de Tweede divisie en mogelijk hoger. De competities bestaan in het seizoen 2019/'20 ieder uit 17 teams, waaronder 1 beloftenteam. De competities blijven op zondag en zaterdag bestaan, waardoor clubs hun voorkeur voor een speeldag kunnen aangeven. De eerste elftallen die zijn geëindigd als de nummers vijftien en zestien van de zestien eerste elftallen in de Tweede divisie degraderen rechtstreeks naar de Derde divisie zaterdag of zondag. De kampioenen in de Derde divisie promoveren rechtstreeks naar de Tweede Divisie.
Hoofdklasse
Sinds het seizoen 2016/’17 zijn er in de Hoofdklasse twee poules van zestien teams op zaterdag en op zondag. In het seizoen 2018/'19 spelen er in de Hoofdklasse twee zondag in beide poules één beloftenteam. Na het seizoen 2018/'19 zijn er geen beloftenteams meer in de Hoofdklasse en zal er onder de Derde divisie een beloftencompetitie worden gespeeld. De eerste elftallen die zijn geëindigd als nummer vijftien en zestien van de zestien eerste elftallen in beide Derde divisies degraderen rechtstreeks naar de Hoofdklasse. De kampioenen van de Hoofdklassen A en B promoveren rechtstreeks naar de Derde divisie (zaterdag/zondag).
Beloftencompetities
Betaaldvoetbalclubs hadden voorafgaand aan het seizoen 2016/'17 de keuze om zich in te schrijven voor de voetbalpiramide of onderdeel uit te blijven maken van de beloftencompetities.