Voetbal, ook wel bekend als 'soccer' in Amerika en 'football' in Engeland, is ongetwijfeld een van de meest populaire sporten ter wereld. De meeste mensen kennen wel de basisregels van deze balsport, hoewel buitenspel voor sommigen nog steeds een vaag begrip blijft. Maar hoe lang duurt een voetbalwedstrijd nu eigenlijk gemiddeld? En wat zijn de factoren die de duur van een wedstrijd beïnvloeden? Dit artikel geeft een uitgebreid overzicht.
Standaardduur van een voetbalwedstrijd
De officiële speeltijd van een standaard voetbalwedstrijd is 90 minuten. Deze tijd is verdeeld over twee helften van 45 minuten, met een rustpauze van 15 minuten tussen de helften. Dit geldt voor zowel mannen- als vrouwenvoetbal in de senioren.
Extra tijd: blessuretijd
Naast de 90 minuten wordt in bijna alle gevallen extra speeltijd, ook wel blessuretijd genoemd, aan de wedstrijd toegevoegd. Elke keer dat het spel stil ligt - bijvoorbeeld bij een blessure, een wissel of tijdrekken - zet de scheidsrechter zijn horloge stil. Die tijd wordt aan het eind van elke helft bij de standaard speeltijd opgeteld. Concreet komt het erop neer dat een gemiddelde wedstrijd minimaal 95 minuten duurt, maar vaak langer, soms zelfs tot over de honderd minuten. Hoe meer het spel stil ligt, hoe meer extra tijd erbij komt.
Uitzonderingen op de standaardduur
Er zijn situaties waarin een voetbalwedstrijd langer duurt dan de gebruikelijke 90 minuten plus blessuretijd.
Verlenging en strafschoppen
Tijdens toernooien, zoals een Europees Kampioenschap of de Champions League, komen clubs soms in de knock-outfase terecht. Dit houdt in dat de verliezer van de twee clubs die tegen elkaar spelen direct is uitgeschakeld in het toernooi en de winnaar verdergaat naar de volgende ronde. Als de winnaar niet na 90 minuten bekend is, dan wordt er een verlenging gespeeld. Er moet immers één club winnen, want er kan maar één club door naar de volgende ronde. Zo'n verlenging bestaat uit twee extra helften van ieder 15 minuten. Komt er een winnaar uit de bus aan het eind van de verlenging? Dan is de wedstrijd afgelopen. Staat het nog steeds gelijk na 120 minuten? Dan bepaalt een strafschoppenserie de winnaar. Het team dat de meeste strafschoppen in het doel krijgt, is dan de winnaar. In sommige gevallen wordt de verlenging overgeslagen en worden er meteen strafschoppen genomen. Dit gebeurt vooral bij competities zoals de Johan Cruijff Schaal in Nederland.
Lees ook: Regels waterpolo speeltijd
Voordat de penaltyserie begint, wordt er opnieuw getost. De speler die de toss wint, kiest aan welke kant van het speelveld de strafschoppen genomen zullen worden. De trainer spreekt met zijn of haar spelers af welke spelers uit het team de strafschoppen gaan nemen. Allebei de teams mogen vijf penalty’s nemen en het team dat hiervan de meeste goals maakt, is de winnaar. Hebben de teams evenveel goals gescoord, dan gaan de strafschoppen over in een sudden-death systeem. Dit betekent dat de eerste misser de verliezer bepaalt. Moeten er elf strafschoppen worden genomen in totaal, dat komt iedere speler van een team aan de beurt, ook de keeper.
Jeugdwedstrijden
De duur van jeugdwedstrijden is korter dan die van seniorenwedstrijden en varieert per leeftijdscategorie:
- JO6 en JO7: Voor de jongste spelers in de JO6- en JO7-categorieën adviseert de KNVB een maximale speeltijd van 40 minuten zonder competitieverband, waarbij kinderen op kleine velden spelen in teams van 2 tegen 2 of 4 tegen 4, zonder keeper. Deze wedstrijden worden vaak door clubs zelf georganiseerd. De wedstrijdduur is hier ondergeschikt aan het spelplezier.
- JO8 en JO9: JO8 en JO9 spelen twee helften van twintig minuten. De pauze duurt ongeveer tien minuten. Na de wedstrijd worden er vaak voor de lol penalty’s genomen. In totaal duurt een wedstrijd in deze leeftijdscategorie 50 minuten.
- JO10: JO10 is de enige leeftijdscategorie die twee keer 25 minuten speelt met een pauze van 10 minuten. De maximale lengte van de wedstrijd is 60 minuten en er staan in totaal 12 spelers op het veld. Net als de jongere jeugd, worden ook deze wedstrijden op een half veld gespeeld.
- JO11, JO12, JO13: Voor al deze categorieën geldt dat de wedstrijd een uur duurt; twee keer 30 minuten. De pauze duurt bij JO 11 en JO12 10 minuten. Vanaf JO13 wordt er 11 tegen 11 op een groot veld gespeeld met een pauze van 15 minuten. Alle regels voor jeugd op een groot speelveld vind je in een sheet van de KNVB.
- JO14, JO15, MO15: JO14, JO15 en MO15 spelen allemaal 2x35 minuten met een pauze van een kwartier. Hierdoor duurt de wedstrijd in totaal 85 minuten. De extra tijd is hierbij niet inbegrepen. In totaal staan er 22 spelers op het veld.
- JO16, JO17, MO17: De op een na oudste jeugdcategorie speelt twee keer 40 minuten met een pauze van 15 minuten. Dit is slechts tien minuten minder dan de senioren. In totaal duurt een wedstrijd + pauze en extra tijd ongeveer 95 minuten.
- JO18, JO19, M19: De oudste jeugdteams spelen net als de senioren twee keer 45 minuten met een pauze van een kwartier. Ook hier komt extra tijd vaak voor én bestaan er uitzonderingen waar er een verlenging kan worden gespeeld. Bijvoorbeeld tijdens een bekerwedstrijd.
Effectieve speeltijd: een belangrijk aandachtspunt
Hoewel een voetbalwedstrijd officieel 90 minuten duurt, is de daadwerkelijke effectieve speeltijd vaak aanzienlijk korter. Dit is de tijd waarin de bal daadwerkelijk in het spel is en er gevoetbald wordt. De rest van de tijd ligt het spel stil door verschillende oorzaken, zoals overtredingen, blessures, wissels en tijdrekken.
Verschillen per competitie
Onderzoek toont aan dat de effectieve speeltijd sterk kan variëren per competitie. In de Champions League wordt er gemiddeld twee derde van de tijd echt gevoetbald, terwijl een derde van de tijd de bal niet rolt. Een onderzoek van onderzoeksbureau CIES wees uit dat in de Eredivisie de effectieve speeltijd gemiddeld 53 minuten en 55 seconden is. CIES onderzocht 35 Europese competities en ontdekte dat Tsjechië onderaan de lijst staat met een effectieve speeltijd van slechts 50,2%.
CIES heeft ook gekeken naar de zuivere speeltijd per club. AZ staat op een knappe tweede plek qua hoogste effectieve speeltijd (62,9%). Voetbalclub Sundsvall (Zweden) doet het met 63,2% iets beter. Het Spaanse Alcorón (2e niveau Spanje) rolt de bal slechts 45,8% van de wedstrijd.
Lees ook: Speeltijd D-jeugd korfbal
Ergernis over tijdrekken
Het feit dat de effectieve speeltijd vaak aanzienlijk lager is dan de officiële speeltijd, leidt tot ergernis bij veel voetballiefhebbers. Pierluigi Collina, het hoofd van de scheidsrechterscommissie van de FIFA, snapt de ergernissen over wedstrijden die lang stilliggen. Hij waarschuwt dat er veel toegevoegde speeltijd zal worden toegekend op het komende WK. ‘Let bijvoorbeeld op het juichen. Na een doelpunt is er zo anderhalve minuut verstreken.
Oud-voetbalscheidsrechter Mario van den Ende is het helemaal zat: "Het is toch te gek voor woorden dat je wedstrijden ziet waar maar 52 minuten gevoetbald wordt. De mensen in het stadion en op de bank willen voetbal zien. Laten we zo snel mogelijk overgaan op spelen met zuivere speeltijd."
Oproep tot zuivere speeltijd
Velen pleiten voor de invoering van zuivere speeltijd, waarbij de tijd wordt stilgezet zodra het spel stilligt, net zoals in sporten als rugby, ijshockey en basketbal. De KNVB liet eerder weten de komende jaren te gaan experimenteren met zuivere speeltijd.
Andere factoren die de wedstrijdduur beïnvloeden
Naast de reeds genoemde factoren, zijn er nog andere elementen die de totale duur van een voetbalwedstrijd kunnen beïnvloeden:
- Blessures: Ernstige blessures kunnen leiden tot langdurige onderbrekingen, waardoor de blessuretijd toeneemt.
- VAR-momenten: Het raadplegen van de videoscheidsrechter (VAR) kan veel tijd in beslag nemen, vooral als de beslissing complex is.
- Weersomstandigheden: Extreme weersomstandigheden, zoals hevige regen of onweer, kunnen leiden tot een tijdelijke onderbreking of zelfs afgelasting van de wedstrijd.
- Incidenten op het veld of de tribunes: Ongeregeldheden op het veld of op de tribunes kunnen de wedstrijd vertragen of stopzetten.
De fysieke inspanning van een voetballer
Tijdens een voetbalwedstrijd leveren spelers een enorme fysieke inspanning. Een voetballer voert in een wedstrijd van 90 minuten gemiddeld 1300 acties uit waarvan 200 sprints. De gemiddelde afstand die een voetballer loopt ligt rond de 12km. Gedurende een wedstrijd loopt een voetballer steeds minder i.vm. vermoeidheid. Zowel de sprints als de loopafstanden nemen behoorlijk af. In de tweede helft worden er zo'n 15% minder sprints getrokken ten opzichte van de eerste helft. Om ook in de tweede helft goede prestaties te kunnen leveren, is het belangrijk om hier goed op te trainen. Het duurt twee dagen (48 uur) voordat een voetballer volledig is hersteld van een voetbalwedstrijd. De dag na de wedstrijd (24 uur later) begint de speler te herstellen.
Lees ook: Regels van Judo Competities