De Nederlandse hockeycompetitie is een ingewikkeld systeem met competities op verschillende niveaus, van districtscompetities tot landelijke competities, allemaal georganiseerd door de Koninklijke Nederlandse Hockey Bond (KNHB). Dit artikel geeft een gedetailleerd overzicht van de regels en competitiestructuur rondom de play-offs in het Nederlandse hockey, met bijzondere aandacht voor de Tweede Klasse, jeugdcompetities en de Tulp Hoofdklasse.
Competitiestructuur en Indeling
De Nederlandse hockeycompetitie is verdeeld in bonds- en districtscompetities. De bondscompetities, ook wel landelijke competities genoemd, overschrijden de grenzen van de districten. Districtscompetities daarentegen worden gespeeld binnen de grenzen van een district. De speeldata van de bondscompetities worden elk seizoen vastgelegd in de speeldagenkalender. Het is de bedoeling dat de wedstrijden op deze data worden gespeeld. De wedstrijden worden op tijd en veld ingepland door de verenigingen.
In beginsel dient elke vereniging met een standaard heren- en damesteam deel te nemen aan de bondscompetitie. Elke vereniging die met een standaardteam deelneemt aan de door de competitieleiding georganiseerde competities, is verplicht een bindende opgave te verstrekken met de namen (achternaam en voorletters) van de spelers die in het eerste team zijn ingedeeld.
Jeugdcompetities
De landelijke Topklasse en subtopklasse voor O18- en O16-jeugd beginnen op zaterdag 7 september 2024 met een voorcompetitie. De O18-jeugd speelt de voorcompetitie tot en met zaterdag 12 oktober 2024, waarna in de herfstvakantie een herindeling plaatsvindt. De reguliere competitie voor de O18-jeugd start op zaterdag 2 november 2024. De O16- en O14-jeugd spelen de voorcompetitie tot en met zaterdag 23 november 2024, met een herindeling in de winterstop. Hun reguliere competitie begint op zaterdag 8 maart 2025.
Play-offs in de Tulp Hoofdklasse: Een Nieuw Format
Traditioneel werden de play-offs om de landstitel in de Tulp Hoofdklasse gespeeld in een best-of-three-systeem. Echter, er is een nieuw format geïntroduceerd dat de dynamiek van de wedstrijden aanzienlijk beïnvloedt.
Lees ook: Europees voetbal via de play-offs
Het Nieuwe Systeem
In het nieuwe systeem hoeft niet elke wedstrijd in de play-offs tot een winnaar te leiden; een gelijkspel is nu ook mogelijk. De uitslagen van de heen- en returnwedstrijd worden bij elkaar opgeteld, vergelijkbaar met de knock-outfase van de Champions League, Europa League en Conference League. Uitdoelpunten tellen hierbij niet dubbel.
Impact van het Nieuwe Systeem
Het nieuwe systeem heeft invloed op de tactiek en de benadering van wedstrijden. Waar voorheen een ruime nederlaag in de openingswedstrijd nog te repareren was door de volgende twee duels te winnen, is dat nu niet meer het geval. Een kleine achterstand in de eerste wedstrijd kan nu minder snel leiden tot een alles-of-niets-poging om shoot-outs te vermijden.
Voorbeeld uit het Verleden
Een vergelijkbaar systeem werd in 2014 gebruikt, wat resulteerde in opvallende uitslagen bij de vrouwen. Amsterdam won de eerste halve finalewedstrijd met 2-1 van Den Bosch, maar dit bleek onvoldoende voor een plek in de finale. SCHC won de tweede finalewedstrijd in 2014 met 2-1 van Den Bosch, maar verloor de titel na een 4-2 verlies in de eerste wedstrijd.
Overige Competities en Evenementen
Naast de reguliere competities organiseert de KNHB diverse andere evenementen en competities, waaronder:
- Bekercompetities: Sinds seizoen 2016-2017 is er een bekercompetitie voor verenigingen, zoals de Silver Cup voor herenteams en de Gold Cup voor standaardteams uit de Hoofdklasse, Promotieklasse en Overgangsklasse.
- Dames Masters Competitie: In de districten Noord-Holland, Zuid-Holland en Midden Nederland wordt een Dames Masters-competitie aangeboden, om dames van verschillende leeftijden de mogelijkheid te geven om op hun eigen niveau te hockeyen. Leeftijd bleek binnen de Dames Masters-competitie in toenemende mate een issue te zijn, zeker wanneer tegenstanders 10 tot 15 jaar jonger zijn. Waar voor de heren al jarenlang competities worden aangeboden in verschillende leeftijdscategorieën, speelden de dames nog steeds in één categorie waarin teams werden samengesteld uit speelsters in een mix van alle leeftijden. In de praktijk zagen we dat dames rond de 45 en daarboven, op een gegeven moment afhaken, omdat ze voorbijgelopen werden door dertigers. En dat is zonde! Want die 45-plussers zijn vaak nog wel fanatiek en willen graag blijven hockeyen, maar dan wel een tempo lager. Met dames van dezelfde leeftijd is er meer aansluiting, zowel op persoonlijk gebied als bij het hockeyen.
- Trimhockey: Trimhockey is bedoeld voor mensen met weinig of geen hockeyervaring, die op een ontspannen manier willen hockeyen. Er worden trimhockeycompetities georganiseerd in verschillende districten, zowel door de KNHB als door vrijwilligers. Deze mixed-competitie vindt 1x in de 3 á 4 weken plaats op de maandagavond en wordt bij de thuisspelende vereniging gespeeld. Er wordt gespeeld in de periode september tot en met november en maart tot en met juni inclusief een afsluitende avond met alle deelnemende teams. Inmiddels is de donderdagavondcompetitie in dit district niet meer weg te denken. Voor de dames zijn er diverse poules in twee verschillende klassen. Deze poules bevinden zich in zowel Oost-, Midden- als in West-Brabant. Er wordt om de week een wedstrijd gespeeld met als aanvangstijd 20.30 uur. De KNHB verzorgt de indeling en wedstrijdplanning en er wordt gespeeld met thuis- en uitwedstrijden. De thuisspelende vereniging zorgt voor scheidsrechters. Ook in de regio Friesland wordt er een trimhockeycompetitie georganiseerd door de KNHB. Deze mixed-competitie vindt 1x in de 3 á 4 weken plaats op de maandagavond en wordt bij de thuisspelende vereniging gespeeld. Er wordt gespeeld in de periode september tot en met november en maart tot en met juni inclusief een afsluitende avond met alle deelnemende teams. Wil je een trimhockeycompetitie aan dit lijstje toevoegen? Het wedstrijdschema en poule-indeling van de verschillende Trimhockeycompetities worden (wanneer het een KNHB competitie betreft) gepubliceerd in het Match Center. Het NK trimhockey seizoen 2024-2025 vindt plaats op zaterdag 28 juni 2025. Dit keer op de velden van Athena. De organisatie is in handen van de NK-commissie die bestaat uit 4 zeer actieve Trimhockeyers uit verschillende regio’s in Nederland in samenwerking met de KNHB en Athena.
- Hockey7: Voor mensen die doordeweeks willen hockeyen, organiseert de KNHB de Hockey7 competitie op donderdag- of vrijdagavond. Teams van zeven spelen op een half veld, zonder keeper en scheidsrechters. Teams kunnen uit heren, dames of mixed teams bestaan. Het wedstrijdschema en poule-indeling van de Hockey7 competitie wordt gepubliceerd in het Match Center. Hockey7 wordt gespeeld in vier blokken (herfst, winter, lente en zomer) van elk drie maanden, met daarin vijf speelrondes. De wedstrijden worden om de week op donderdag of vrijdag gespeeld (afhankelijk van de regio). Om mee te kunnen doen aan de Hockey7 competitie moeten teamleden ingeschreven staan als spelend lid. Sinds 2021 is er een nieuw bindingsmodel en zijn lidmaatschapsvormen aangepast. Alle informatie hierover vind je hier. Momenteel wordt de Hockey7 competitie door de KNHB aangeboden in alle districten.
- Dames Door de Week Competitie: Deze competitie wordt gespeeld op donderdagmiddag/avond in District Zuid en op dinsdagochtend in District West. In 1911 werd de Nederlandse Dames Hockeybond opgericht. In 1941 werd deze bond onderdeel van de huidige KNHB, die destijds bepaalde dat het spelpeil omhoog moest.
Reglementen en Procedures
De KNHB heeft diverse uitgangspunten en reglementen opgesteld om de competities in goede banen te leiden. Iedereen wil op een prettige en eerlijke manier met elkaar kunnen genieten van de mooie hockeysport. Daarom heeft de KNHB uitgangspunten en reglementen opgesteld voor verenigingen en spelers. De KNHB Reglementen bestaan uit het Bondsreglement, het Evenementenreglement en het Tuchtreglement. Tenslotte vind je in de download nog het ‘Uniform Boeteoverzicht Competitie 2024-2025’. De KNHB kent diverse procedures om de competitie goed te laten verlopen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan procedures rond het digitaal wedstrijdformulier, afgelastingen, dispensaties of wanneer er geen team beschikbaar is. Van de belangrijkste procedures is door de KNHB een korte uitwerking per procedure gemaakt. De KNHB kent diverse procedures om de competitie goed te laten verlopen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan procedures rond het wedstrijdformulier, afgelastingen, dispensaties of wanneer er geen team beschikbaar is. UPDATE: Voor zaterdag 11 januari en zondag 12 januari geldt een code geel voor alle provincies vanwege gladheid. Bij een code geel volgt er GEEN centrale afgelasting. Zie het Weerprotocol hieronder voor meer informatie.
Lees ook: Jeugd Hockey Play-offs: Tijdschema
Speelgerechtigdheid
Om speelgerechtigd te zijn, moeten verenigingen en spelers aan een aantal voorwaarden voldoen. Verenigingen zijn verplicht om te zorgen dat al hun leden ook lid zijn van de KNHB. Alle leden die de vereniging bij de KNHB aanmeldt als spelend lid, zijn speelgerechtigd. Dat geldt dus voor veld/zaal week, maar ook voor trim- en trainingsleden die deel willen nemen aan door de KNHB georganiseerde competities of activiteiten. In de wedstrijden van de Hoofdklasse en de Promotieklasse en de Play-Offs tussen de Promotieklasse en Overgangsklasse (voor promotie) mogen teams uitkomen met zeventien spelers. Hieraan zijn voorwaarden verbonden. Voor standaardteams uitkomend in de 1e en 2e Klasse geldt een uitzondering op de speelgerechtigdheid. Een speler is na 15 maart enkel speelgerechtigd voor het standaardteams als de speler op de teamopgave staat óf voor 15 maart is uitgekomen voor het standaardteam van de vereniging. Is dit beide niet het geval dan is de speler slechts speelgerechtigd voor dat team, wanneer deze daarvoor van de KNHB schriftelijk toestemming heeft gekregen. Er hoeft geen toestemming te worden aangevraagd voor jeugdspelers die vóór 15 maart al zijn uitgekomen voor een team van de vereniging, deze spelers zijn altijd speelgerechtigd. Het uitsluitend na 15 maart toevoegen van een speler aan de teamopgave is niet voldoende. Meer informatie lees je in het Bondsreglement 2024, artikel 4.4.2.
Opleidingsteams
Vanaf het seizoen 2017-2018 kennen we een nieuwe aanduiding binnen competitie: opleidingsteams. Op verzoek van een aantal verenigingen kan een vereniging vanaf dat seizoen een verzoek indienen om een ander team aan te wijzen als opleidingsteam. Standaard zijn heren 2 (H2) en dames 2 (D2) het opleidingsteam van een vereniging. De spelers die op de teamopgave of spelerslijst van heren 1 (H1) en dames 1 (D1) op een positie van 10 tot en met 18 staan, mogen naast H1/D1 ook uitkomen voor het opleidingsteam. De afgelopen jaren was dit altijd H2/D2 nu mag een vereniging dus een ander team aanwijzen. Het opleidingsteam is in de Standenmotor te herkennen aan een “-O” achter de teamnaam. Het aan te wijzen opleidingsteam moet voldoen aan een aantal voorwaarden en voor de speelgerechtigdheid gelden beperkingen. Een nadere uitwerking vind je in het Bondsreglement 2024, art. 4.10. Vast meespelen in een team of invallen. Ook daar zijn regels voor. Vast meespelen in een team of invallen. Ook daar zijn regels voor. De afgelopen periode zijn deze regels aangepast door middel van het nieuwe bindingsmodel. Het uitgangspunt voor het indelen van teams is de leeftijd op peildatum 1 oktober van het lopende seizoen. Soms komt het echter voor dat het volgens de vereniging gewenst is dat een speler niet in zijn eigen leeftijdscategorie uitkomt maar in een lagere categorie. Er kan dan dispensatie worden aangevraagd bij de competitieleiding.
Competitiemaatregelen
Als een vereniging, speler of begeleider zich niet aan de regels houdt, kan de KNHB daarvoor maatregelen opleggen. Wat competitiemaatregelen inhouden en wat je kan doen als je het er niet mee eens bent, lees je hieronder. Een competitiemaatregel kan worden opgelegd op basis van de regels in het bondsreglement. Hieronder valt bijvoorbeeld het in laten vallen van een te sterke speler (niet-speelgerechtigd), het niet op komen dagen bij een wedstrijd of het niet op orde hebben van de administratie (ledenadministratie, maar ook het onjuist of niet volledig invullen van het digitaal wedstrijdformulier). De maatregelen kunnen bestaan uit punten in mindering brengen in de stand van een team en/of een geldelijke boete. Welke maatregelen waarvoor opgelegd kunnen worden is uitgebreid te lezen in het Bondsreglement. Een verkort overzicht is te vinden in het uniforme boete-overzicht veld, zaal en Jongste Jeugd. Als je het niet eens bent met de opgelegde competitiemaatregel (zoals bedoeld in artikel 10.1 van het huishoudelijk reglement), kan de vereniging of kandidaat-vereniging een verzoek om herziening indienen. Dit moet binnen vijf werkdagen na dagtekening van de beslissing waarin de maatregel is opgelegd bij het bondsbestuur ingediend worden inclusief de volledige bijbehorende motivatie. Het is niet mogelijk om een verzoek om herziening in te dienen als de maatregel alleen bestond uit het opleggen van een geldboete van € 50,00 of minder. Indien de competitieleiding het verzoek om herziening afwijst, kun je - wederom binnen vijf werkdagen na dagtekening van de beslissing - op grond van artikel 10.2 van het huishoudelijk reglement beroep instellen bij de commissie van beroep (inclusief de volledige bijbehorende motivatie), tenzij de maatregel alleen bestond uit het opleggen van een geldboete van € 50,00 of minder. Indien de geschorste persoon of diens vereniging een beroep indient tegen een schorsing, dan dient uiterlijk op de laatste dag dat het beroep kan worden aangetekend door de KNHB €250,- te zijn ontvangen.
Promotie en Degradatie
Hoe promoveer je? En wanneer degradeert een team? De promotie-/degradatieregelingen van de Bonds- en Districtscompetities seizoen 2024-2025 geven precies aan welke posities in de eindstand recht geven op promotie- en/of degradatie, deelname aan play-offs of recht geven op plaatsing voor een vervolgcompetitie. Hoe promoveer je? En wanneer degradeert een team? De promotie- & degradatieregelingen van de Bonds- en Districtscompetities seizoen 2025-2026 geven precies aan welke posities in de eindstand recht geven op promotie- en/of degradatie.
Play-offs in de Hockey Jeugdcompetities
De play-offs in de hockey jeugdcompetities zijn een spannende tijd waarin teams strijden om het Nederlands Kampioenschap.
Lees ook: Regels en structuur van de landelijke hockey play-offs
Algemene Informatie over de Play-offs
De ontknoping van het seizoen vindt plaats in mei en juni, waarin in verschillende categorieën wordt gestreden om het Nederlands Kampioenschap. Alle play-offseries worden gespeeld over twee wedstrijden. Het is belangrijk te weten dat een wedstrijd niet per se tot een winnaar hoeft te leiden. Na de tweede wedstrijd wordt een ranglijst opgesteld op basis van wedstrijdpunten, doelsaldo en doelpunten voor. Dit bepaalt wie de winnaar van de play-offserie is.
Voorbeelden van Puntentelling
Om dit te verduidelijken, enkele voorbeelden:
- Team A wint wedstrijd 1 met 1-0 van Team B en speelt wedstrijd 2 gelijk met 1-1. Team A heeft hierdoor 4 wedstrijdpunten en Team B 1.
- Team A wint wedstrijd 1 met 7-0 en verliest wedstrijd 2 met 5-0. Beide teams, A en B, hebben dan 3 wedstrijdpunten.
- Als Team A en Team B beide wedstrijden gelijk spelen, bijvoorbeeld 1-1 en 2-2, dan is alles gelijk. Elk team heeft 2 wedstrijdpunten en een doelsaldo van 3-3.
Deelnemende Teams en Competities
Verschillende competities en teams nemen deel aan de play-offs. Hieronder een overzicht van enkele situaties en betrokken teams:
- Hoofdklasse (HK) en Promotieklasse (PK): De nummer 10 van de Hoofdklasse neemt het op tegen de nummer 3 van de Promotieklasse, terwijl de nummer 11 van de Hoofdklasse tegen de nummer 2 van de Promotieklasse speelt.
- Overgangsklasse (OK) en Eerste Klasse (1K): Er zijn play-offseries tussen de nummers 2 uit de Overgangsklasse en de winnaars van deze ronde spelen tegen de nummers 10 uit de Promotieklasse. Een soortgelijke structuur geldt voor de Eerste Klasse, waarbij de nummers 2 uit de Eerste Klasse spelen en de winnaars het opnemen tegen de nummers 10 uit de Overgangsklasse.
Voorbereidingen en Evenementen Rondom de Play-offs
Clubs en teams treffen uitgebreide voorbereidingen om van de play-offs een succes te maken.
Organisatorische Voorbereidingen
Achter de schermen zijn play-offs commissies maanden van tevoren bezig met de voorbereidingen. Dit omvat het omtoveren van het complex tot een feestterrein met barretjes, hamburgertenten en andere benodigdheden. Tribunes worden klaargezet en er wordt gehoopt op goed weer. Vele vrijwilligers zijn nodig om dit allemaal mogelijk te maken.
Kaartverkoop en Toegang
Voor de wedstrijden is het vaak nodig om kaarten te kopen, meestal online. Een kaartje geeft toegang tot het terrein, maar garandeert geen zitplaats. Er zijn verschillende soorten toegangsbandjes, afhankelijk van de leeftijd. Om verantwoord alcoholgebruik te waarborgen, kan om legitimatie worden gevraagd. Eigen drank meenemen op het terrein is niet toegestaan en tassen worden gecontroleerd.
Duurzaamheid en Praktische Zaken
Clubs proberen ook rekening te houden met het milieu. Bezoekers worden aangemoedigd om op de fiets te komen, en er zijn speciale fietsenrekken beschikbaar. Parkeren met de auto is vaak mogelijk tegen betaling.
Teams in de Spotlight
Dames 1
Dames 1 is vier wedstrijden voor het einde van het seizoen al de ongeslagen kampioen van de promotieklasse. Dit betekent dat hoofdklasse dameshockey volgend jaar weer terug is. Het team heeft dit seizoen veel spirit, wilskracht en plezier uitgedragen. Laurien Boot, die meer dan 10 jaar voor Dames 1 heeft gespeeld, nam afscheid.
Veldhockey in Nederland: Een Overzicht
Veldhockey is een populaire sport in Nederland, met meer dan een kwart miljoen geregistreerde leden van de KNHB (Koninklijke Nederlandse Hockey Bond). Het Nederlandse veldhockey ‘seizoen’ is verdeeld in twee delen: september-december en maart-juni. Het spel wordt gespeeld op een gras- of kunstgrasveld van 91,4 meter lang en 55 meter breed (voor spelers van 10 jaar en ouder). Een wedstrijd duurt 70 minuten, verdeeld in twee periodes van 35 minuten. Een hockeyteam bestaat uit 11 spelers (10 in het veld en 1 keeper). Voorwaartsen, middenvelders en verdedigers zijn de drie soorten veldspelers. Per team zijn maximaal vijf wisselspelers toegestaan. In tegenstelling tot voetbal kunnen spelers te allen tijde worden gewisseld. De wedstrijd wordt geleid door twee scheidsrechters. Wanneer een van de teams scoort, hervat het andere team vanaf de middenlijn. Om te scoren moet een speler de bal van binnen de doelcirkel in het doelgebied van de tegenstander slaan. Een bal die van buiten de cirkel wordt geslagen en in het doelgebied terechtkomt, wordt niet als doelpunt beschouwd. De bal wordt dan naar de tegenstander gespeeld. Alle grenzen zijn gemarkeerd met een witte lijn van ongeveer 7,5 cm breed. De zijlijnen zijn de lange lijnen die over de lengte van het veld lopen, terwijl de achterlijnen die aan de korte uiteinden zijn. De doellijn is het gedeelte van de achterlijn dat tussen de doelpalen loopt. Op het veld zijn er twee cirkels, twee 23-meter lijnen en een middenlijn. Bij de junioren en senioren doen clubteams mee aan districtscompetities. Het Wagener Stadion in Amsterdam is eigendom van de KNHB. De top hockeyteams voor mannen en vrouwen in Nederland komen uit in hun respectievelijke ‘Hoofdklasse’ competities, die elk 12 teams tellen. De ‘Promotieklasse’ is de tweede klasse veldhockey, die net als de Hoofdklasse 12 teams telt. Bovendien kunnen, op basis van de degradatiewedstrijden tegen de 10e en 11e plaats in de Hoofdklasse, de 2e, 3e en 4e plaats in de Promotieklasse promoveren naar de Hoofdklasse.
Nationale Teams
- Nationaal Dames Hockey Team van Nederland: Het team staat op de eerste plaats in de wereld door de Internationale Hockey Federatie en heeft de meeste World Cups gewonnen (8). Ze hebben de meeste Olympische medailles gewonnen (9), waaronder een record van vier gouden medailles.
- Nederlands Heren Hockey Team: Het Nederlands Heren Hockey Team heeft de World Cup drie keer gewonnen (en was finalist in de laatste twee wedstrijden - 2014/2018). Momenteel zijn ze Europees kampioen (5 keer gewonnen en 7 keer tweede geworden). Ze wonnen back-to-back Olympische gouden medailles in 1996 en 2000, evenals vier zilveren en drie bronzen medailles.