Basketbal, een sport die wereldwijd geliefd is en gespeeld wordt door miljoenen, kent een rijke geschiedenis. Van zijn bescheiden begin in een gymzaal in Massachusetts tot zijn status als een Olympische sport, heeft basketbal een opmerkelijke transformatie doorgemaakt. Dit artikel duikt in de geschiedenis van basketbal, met een speciale focus op zijn reis naar en impact op de Olympische Spelen.
Het Ontstaan van Basketbal
In de winter van 1891 stond James Naismith, een sportleraar aan het Springfield College in Massachusetts, voor een uitdaging. Hij moest een binnensport bedenken die zijn studenten tijdens de koude wintermaanden actief en betrokken zou houden. Naismith zocht naar trainingsmogelijkheden voor zijn rugbyteam. De directeur van de school zag in dat de sporters zich ronduit verveelden in koude tijden. Hij zocht naar een manier om de hand-oog coördinatie van de rugby’ers te oefenen.
Geïnspireerd door een spel uit zijn jeugd in Canada, "Duck on a Rock", bedacht Naismith een nieuw spel. Hij hing twee perzikmanden aan de balkons van de gymzaal en liet de studenten een bal erin gooien. De regels waren simpel: spelers moesten de bal in de korf gooien om punten te scoren, en fysieke contactmomenten waren beperkt. Naismith ontwikkelde dertien spelregels en plakte deze op het schoolbord. De strekking ervan is nog steeds de basis voor het huidige basketbal. Alleen de conciërge scheen niet tevreden te zijn, want deze moest na elk doelpunt de bal weer uit de mand vissen.
Enthousiaste studenten noemden de sport Naismith Ball, maar daar wilde Naismith niets van weten, en hij gaf hen de opdracht om een nieuwe naam te bedenken. Het spel, dat hij basketbal noemde, was geboren. Basketbal is ontstaan in 1892. Prof. Dr. James Naismith van het Springfield College (USA) ging iets proberen met perzikmanden.
De Snelle Verspreiding van Basketbal
Na de uitvinding verspreidde basketbal zich snel door de Verenigde Staten en daarbuiten. In 1893 werd het spel voor het eerst internationaal gespeeld in Frankrijk. In 1895 werd het eerste vrouwenbasketbalteam gevormd aan het Smith College in Massachusetts. Via Amerika werd de sport begin 20e eeuw bekend in een steeds groter deel van de wereld.
Lees ook: Olympische basketbaltriomfen van Amerika
In Nederland werd basketbal geïntroduceerd door Blijenberg, een oud-student van Springfield College. Na de Tweede Wereldoorlog gaf de oprichting van de Nederlandse Basketball Bond (NBB) basketbal de boost die het nodig had. In 1947 werd bij het hervatten van de competitie de NBB opgericht (Nederlandse Basketbal Bond). Vanaf de jaren ‘80 zorgden gemeentelijke investeringen in sportzalen voor een nieuwe golf van populariteit.
Basketbal op de Olympische Spelen
De vroege populariteit van basketbal leidde tot de introductie als demonstratiesport op de Olympische Spelen van 1904 in Saint Louis. De sport kreeg meteen grote waardering. Echter, het duurde tot de Olympische Spelen van 1936 in Berlijn voordat basketbal officieel een Olympische sport werd.
Naismith was als eregast aanwezig en gooide de bal in het veld om zo de wedstrijd te beginnen. Vanaf het begin domineerden de Verenigde Staten het Olympische basketbaltoernooi, voornamelijk bestaande uit amateurteams. Bij de olympische spelen waren altijd de Amerikanen die wonnen want het is in Amerika bedacht en zij deden er veel aan. Ze wonnen de eerste zeven gouden medailles op rij. Een van de meest memorabele momenten in de Olympische basketbalgeschiedenis vond plaats tijdens de finale van 1972 in München, waar de Sovjet-Unie controversieel de Verenigde Staten versloeg.
De eerste keer dat de Sovjet-Unie meedeed aan de Olympische Spelen was in 1952, in Helsinki. De Sovjet-Unie deed dat heel bewust door te zeggen dat de olympische gedachte in feite socialistisch was. In de olympische basketbalfinale van 1972 stonden de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie tegenover elkaar. De Verenigde Staten hadden tot de Olympische Spelen van 1972 in Műnchen nog nooit een basketbalwedstrijd verloren. In deze zwaarbeladen eindstrijd waren de Amerikanen niet echt in vorm, want tien seconden voor tijd leidde de Sovjetunie nog met 48-49. De commissie die zich over het besluit boog bestond uit afgevaardigden uit vijf verschillende landen: Italië, Porto Rico, Hongarije, Polen en Cuba. Conform de grenzen van het IJzeren Gordijn gaven de eerste twee landen Amerika gelijk, en de laatste drie landen niet. Het Amerikaanse team weigerde unaniem de zilveren medaille en was ook niet aanwezig bij de officiële uitreiking. Nader onderzoek toonde aan dat de Amerikanen niet geheel onterecht woedend waren. De FIBA heeft in de jaren hierna een aantal maatregelen genomen om dit soort incidenten te voorkomen.
De Ontwikkeling van Basketbal
In de loop der jaren heeft basketbal aanzienlijke veranderingen ondergaan. De sport sloeg snel aan onder de studenten. De originele perzikmanden werden vervangen door ijzeren ringen met netten. De sport kreeg meteen grote waardering. De bal zelf evolueerde van een voetbal naar een speciaal ontworpen lederen bal. De grip? Matig. De controle? Een uitdaging. Pas in de jaren ‘20 werd het ontwerp verbeterd, met rubberen materialen die de bal wendbaarder maakten.
Lees ook: Een terugblik op de glorieuze Olympische geschiedenis van het Nederlandse dameshockey.
De regels van het spel werden verfijnd om de snelheid en de stroom van het spel te verbeteren. In 1946 werd de Basketball Association of America (BAA) opgericht, die in 1949 fuseerde met de National Basketball League (NBL) om de National Basketball Association (NBA) te vormen. De NBA groeide uit tot de meest prestigieuze basketbalcompetitie ter wereld. Tegenwoordig maakt elke team kans om te winnen want het verschil in kwaliteit bij topbasketballers is nihil.
Basketbal Vandaag
Vandaag de dag is basketbal een van de populairste sporten ter wereld. De NBA blijft domineren, terwijl competities zoals de EuroLeague, de Chinese Basketball Association (CBA) en de Liga ACB in Spanje ook veel aandacht trekken. De sport heeft ook een aanzienlijke impact op de cultuur, met supersterren zoals Lebron James en Stephen Curry die wereldwijd miljoenen fans inspireren.
Basketbal is niet te vergelijken met voetbal, handbal, korfbal etc. dit komt doordat het doel waar de bal doorheen moet (basket) veel kleiner is dan bijvoorbeeld bij voetbal. Ook staat het doel veel hoger dan bij andere sporten. Ook mag je geen lichamelijk contacten hebben met je tegenspelers. Ook is het speelveld veel kleiner ( minimaal 22.5 m - maximaal 28.7 m bij minimaal 12.8 - maximaal 15.2)De spelers moeten goed inschatten hoe hoog en vanaf waar ze moeten beginnen te springen, om een goed resultaat te krijgen. Springen ze te hoog of te laag of beginnen ze op een verkeerde plek dan kan dat punten kosten.
De Voordelen van Basketbal
Basketbal is een veelzijdige sport die zowel fysieke als mentale voordelen biedt. Uit onderzoek blijkt dat basketbal een positief effect heeft op de botmineraaldichtheid van de benen. Het spel vereist zowel hoog- als laag-intensieve oefening, wat bijdraagt aan de algehele fitheid.
Een van de grootste voordelen van basketbal is de toename van activiteit die kinderen meenemen naar hun volwassenheid. Omdat basketbal een teamsport is, dwingt het spelers om met elkaar te communiceren, wat de interpersoonlijke vaardigheden verbetert.
Lees ook: Geschiedenis Olympisch basketbal
tags: #olympische #sport #basketbal #geschiedenis