Het wereldkampioenschap voetbal, een evenement dat miljarden mensen over de hele wereld in vervoering brengt, is meer dan alleen een sportief spektakel. Het is een showcase van de evolutie van het voetbal zelf, zowel qua spelers als tactieken. Met behulp van data-analyse kunnen we dieper ingaan op de trends en ontwikkelingen die het moderne voetbal kenmerken. Dit artikel onderzoekt het gemiddelde aantal schoten op doel per wedstrijd tijdens het WK, en plaatst dit in de context van bredere veranderingen in het voetbal.
Achtergrond van het WK
Het WK, dat traditioneel in de zomermaanden wordt gehouden, kende in 2022 een uitzondering met de editie in Qatar. Vanwege de extreme hitte werd het toernooi verplaatst naar de winter, wat aanzienlijke gevolgen had voor de Europese speelkalender. Dit eerste WK in de winter veroorzaakte veel discussie, aangezien de meeste Europese competities tijdens de wintermaanden doorlopen. Het toernooi in Qatar was met 28 dagen het kortste WK in 44 jaar.
De kwalificatiereeks voor het WK is een immense onderneming, met een recordaantal van 211 landen die deelnamen aan de kwalificatie voor het WK 2022. Dit overtreft ruimschoots de eerste keer dat meer dan 100 landen deelnamen aan de kwalificatieronden, meer dan 30 jaar geleden. In de kwalificatiereeks van het WK 2018 werden 807 doelpunten gescoord in 278 wedstrijden. Mexico heeft met 175 kwalificatiewedstrijden meer wedstrijden gespeeld dan enig ander Concacaf-team.
Evolutie van het voetbalspel
Het moderne voetbal is in veel opzichten veranderd. Spelers zijn fitter, sneller, vaardiger en slimmer dan ooit tevoren. Ze moeten sneller beslissingen nemen, meer beslissingen in dezelfde tijd, en dat alles onder grotere druk. Dit komt door een combinatie van factoren: een grotere vijver van talent, betere training en meer geld in het voetbal.
Toegenomen snelheid en explosiviteit
Voetballers lopen meer kilometers per wedstrijd dan vroeger. Waar spelers als Pelé en Johan Cruijff ongeveer 8 kilometer liepen, is dat nu 10 à 11 kilometer. Vooral het sprinten is toegenomen. Onderzoek heeft aangetoond dat voetballers 35 procent langer sprinten en 50 procent meer sprintacties maken dan voorheen. Snelheid is een belangrijke factor geworden, en clubs scouten hier steeds meer op.
Lees ook: Statistieken gele kaarten
Sneller balbezit en passen
De tactiek in het voetbal is veranderd. In de jaren tachtig was de counter populair, later gevolgd door de "gegenpressing". Hierbij proberen ploegen direct na balverlies de bal terug te veroveren. Om onder de druk uit te komen, spelen ploegen sneller de bal rond. De tijd tussen passes is afgenomen van 3,1 seconden in 1966 naar 2,6 seconden nu. Johan Cruijff zei het al: "Als je sneller wilt spelen kun je wel harder lopen, maar in wezen bepaalt de bal de snelheid van het spel."
Verbeterde passing
Voetballers passen vaker en nauwkeuriger dan ooit. Een hoge passzuiverheid is belangrijk geworden, al is het niet de enige indicator voor kwaliteit. Ploegen lijken minder risico te nemen met hun passes, in ruil voor een hogere passzuiverheid.
Schoten op doel: een dalende trend
In de finale van het WK 1966 schoten de teams 77 keer op doel. Tegenwoordig ligt dat aantal veel lager. Op het WK van 1970 was het gemiddelde 42 schoten per wedstrijd, op het WK 1986 was dat 30, en op het WK 2018 was het 25. In de Premier League zijn er de afgelopen seizoenen gemiddeld 25 doelpogingen per wedstrijd.
Niet alleen het aantal schoten is verminderd, ook de plek vanwaar geschoten wordt is veranderd. Voetballers van vroeger schoten vaker van ver, terwijl voetballers van nu vooral van dichtbij schieten. Dit komt doordat schieten van grote afstand over het algemeen als inefficiënt wordt beschouwd.
Tactische overwegingen
De dalende trend in het aantal schoten en de verandering in de afstand van de schoten is mede te verklaren door tactische overwegingen. Trainers raden steeds vaker af om van afstand te schieten, omdat de kans op een doelpunt klein is. In plaats daarvan wordt de bal liever breed gelegd, om verder te bouwen aan de aanval.
Lees ook: Leeftijd in volleybal
De rol van verdediging
Een andere factor die het aantal schoten op doel beïnvloedt, is de verbeterde verdediging. Teams zijn defensief sterker geworden, waardoor het moeilijker is om door de verdediging heen te breken en tot een schot te komen. De gemiddelde afstand tussen de 'hoogste aanvaller' en de 'laagste verdediger' tijdens de teamfunctie verdedigen is kleiner geworden, wat betekent dat de ruimtes om in te voetballen kleiner worden.
Standaardsituaties als alternatief
Met het verkleinen van tijd en ruimte is het scoren van goals lastiger geworden. Daarom zijn standaardsituaties, zoals vrije trappen en hoekschoppen, belangrijker geworden. Bij standaardsituaties kan een ploeg bepaalde handelingen instuderen als choreografieën, waardoor ze een informatievoorsprong hebben op de verdediging.
WK 2022 in Qatar: een statistische blik
Tijdens de groepsfase van het WK 2022 was er een opvallende trend: weinig schoten, veel wedstrijden die in een gelijkspel eindigden, en een schamele hoeveelheid doelpunten. Er werd gemiddeld nog nooit zo weinig op doel geschoten als tijdens dit WK (vanaf de metingen in 1966). Gemiddeld waren er 22 schoten per wedstrijd, waarvan 7 op doel. Ook het aantal doelpuntloze gelijke spelen was hoog.
Lees ook: De Gemiddelde TUI Wedstrijd Deelnemer