Rugby, een sport die bekend staat om zijn fysieke intensiteit, teamgeest en strategisch spel, heeft een rijke en boeiende geschiedenis. Van zijn vermeende oorsprong op een Engels schoolplein tot de wereldwijde populariteit die het vandaag geniet, heeft rugby een lange weg afgelegd.
De Legende van William Webb Ellis en de Oorsprong van Rugby
Volgens een bekende legende begon het allemaal in 1823 op Rugby School in Engeland. William Webb Ellis, een leerling, zou tijdens een voetbalwedstrijd de bal hebben opgepakt en ermee naar de overkant van het veld zijn gerend. Hoewel de historische juistheid van dit verhaal in twijfel wordt getrokken, is het een iconisch moment geworden in de geschiedenis van rugby. De Webb Ellis Cup, de trofee die wordt uitgereikt aan de winnaar van het Wereldkampioenschap Rugby, is vernoemd naar deze legendarische figuur.
Middeleeuwse Wortels en de Ontwikkeling van Vroege Voetbalspelen
Het idee van een groep mensen die achter een bal aanrennen en elkaar fysiek proberen te stoppen, stamt uit de Middeleeuwen. In Zuid-Frankrijk werden er zomerspelen georganiseerd tussen dorpen, waarbij een voorwerp, vaak een zak gevuld met hooi, naar het marktplein van het andere dorp moest worden gebracht. Deze spelen kenden weinig regels, behalve dat er geen gewonden mochten vallen. Na afloop waren er vaak ceremonies en festivals.
In het begin van de 19e eeuw werden dergelijke wedstrijden ook tussen kostscholen gehouden, waarbij de regels voor de wedstrijd door de leerlingen zelf werden afgesproken. Deze regels konden sterk verschillen, bijvoorbeeld of de bal gedragen mocht worden of alleen geschopt.
De Eerste Regels en de Oprichting van de Football Association
In 1845 werden de eerste regels van rugby op papier gezet door leerlingen van Rugby School. De sport won aan populariteit en in 1863 werd in Londen de Football Association (FA) opgericht. Het doel van deze bond was om duidelijke regels op te stellen voor de vele varianten van "football" die er bestonden.
Lees ook: Zaalvoetbalvereniging lidmaatschap
Tijdens de vijfde vergadering van de FA stelde een van de aangesloten clubs, Blackheath Rugby Club, dat lichamelijk contact en moed essentieel waren voor de sport en dus behouden moesten blijven. Toen Blackheath er niet in slaagde deze elementen in de spelregels te behouden, verliet de club de FA, samen met andere clubs die dezelfde mening waren toegedaan.
De Rugby Football Union en de Scheiding tussen Rugby Union en Rugby League
Na de afscheiding van de FA waren er nog steeds geen eenduidige regels voor de sport, die inmiddels Rugby Football werd genoemd. Op initiatief van Richmond Club werd in 1871 een vergadering van 22 clubs belegd, die resulteerde in de oprichting van de Rugby Football Union (RFU). In Engeland was er nu duidelijkheid over de regels, maar internationaal was dit nog niet het geval.
In 1884 ontstond er een conflict tussen Engeland en Schotland over de geldigheid van een try tijdens een interland. Engeland was van mening dat de RFU de regels maakte en dat deze ook internationaal golden. De emoties liepen hoog op en Ierland en Wales kozen de kant van Schotland.
Tot 1895 was rugby uitsluitend een amateursport. In het zuiden van Engeland was dit geen probleem, omdat de sport voornamelijk werd beoefend door leden van de rijkere klassen. In het noorden was de sport echter populair geworden onder arbeiders en mijnwerkers, die het zich niet konden veroorloven om een dagloon te missen als ze uitwedstrijden speelden.
Er ontstond binnen de RFU een bitter conflict over de amateurstatus van de sport, waarbij het zuiden zich onbuigzaam opstelde. Dit leidde in 1895 tot de oprichting in Huddersfield van de Northern Rugby Football Union, die later bekend zou worden als Rugby League. Al snel kreeg de sport in het noorden een eigen publiek, een eigen cultuur en geleidelijk ook eigen regels. In 1922 werd de Rugby Football League opgericht. In landen als Engeland en Australië is Rugby League erg populair, maar de sport heeft nooit de populariteit van Rugby Union weten te behalen.
Lees ook: Een diepgaande blik op de prestaties van het Moldavisch voetbalelftal door de jaren heen.
Internationale Ontwikkelingen en de Professionalisering van Rugby
De amateurstatus van Rugby Union leidde ook tot problemen met Frankrijk. De Franse bond werd ervan beschuldigd het betalen van spelers toe te laten en werd in 1931 zelfs uitgesloten van internationale wedstrijden. Als reactie richtte Frankrijk in 1934 de Federation Internationale de Rugby Amateur (FIRA) op, die buiten de auspiciën van de IRB viel. In de jaren 90 van de vorige eeuw sloot deze bond zich aan bij de IRB en werd in 1999 de Europese bond FIRA - Association of European Rugby.
American football, ook wel gridiron genoemd, is in Noord-Amerika ontstaan in 1874 toen twee universiteiten problemen met de regels ondervonden, te vergelijken met de verschillen die in 1863 in Engeland bestonden. Het rugby ontwikkelde zich in een hoog tempo tot American football. Overigens hebben de VS en Canada nog steeds een groot aantal rugbyspelers.
In 1995 werd Rugby Union een professionele sport. Daarvoor was van betaling geen enkele sprake. De spelers moesten zelf hun kopje koffie na afloop van de wedstrijd betalen, bier was wel gratis. Door deze houding van de bonden behoren de rugbybonden tot de rijkste sportbonden ter wereld.
Belangrijke Toernooien: Het Zeslandentoernooi en het Wereldkampioenschap Rugby
De geschiedenis van het Zeslandentoernooi begint in 1878. Vanaf dat jaar speelden Engeland en Schotland jaarlijks om de Calcutta Cup. In 1884 sloten de andere Home Nations Ierland en Wales zich aan. In 1910 werd Frankrijk toegelaten, waar rugby inmiddels erg populair was geworden. Tussen 1930 en 1939 werd het land echter weer uitgesloten, omdat de spelers betaald zouden worden. Het huidige Zeslandentoernooi ontstond in 2000, toen Italië werd uitgenodigd. In enkele jaargangen was het niet mogelijk alle wedstrijden te spelen, zodat er ook geen winnaar werd uitgeroepen. Opvallend hierbij is dat Ierland internationaal uitkomt als combinatie van Ierland en Noord-Ierland (Verenigd Koninkrijk). Er wordt dan ook een apart volkslied gespeeld, Ireland’s Call. Op het Zuidelijk halfrond heet de tegenhanger van het Europese Zeslandentoernooi Tri Nations Series. De deelnemers zijn Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika. Vanaf de editie van 2012 neemt Argentinië ook deel aan deze competitie en is de naam gewijzigd naar Rugby Championship.
Op initiatief van Australië en Nieuw-Zeeland werd in 1987 het eerste wereldkampioenschap Rugby Union georganiseerd in Nieuw-Zeeland. Het toernooi is daarna om de vier jaar gehouden. Aan de aanvoerder van het winnende land wordt de Willam Webb Ellis Trophy overhandigd. De huidige wereldkampioen is Zuid-Afrika, dat in 2019 de Webb Ellis Cup wist te veroveren door Engeland in de finale te verslaan.
Lees ook: KNVB e-mail bekijken: Hoe doe je dat?
Sinds 1932 streden Australië en Nieuw-Zeeland jaarlijks om de Bledisloe Cup.
Rugby in Nederland: Van Haarlem tot een Groeiende Sport
De eerste rugbyclub in Nederland was HFC uit Haarlem, opgericht in 1879 door Pim Mulier. De club koos vier jaar later echter voor voetbal. In 1918 werd de Delftsche Studenten Rugby-Club opgericht (nu de oudste rugbyclub van Nederland), binnen een paar jaar gevolgd door studentenclubs in Amsterdam en Groningen. In 1920 werd de Nederlandse Rugby Bond opgericht. De sport raakte echter in financiële problemen en in 1923 werd de rugbybond weer opgeheven.
In deze jaren bleef de DSR-C de rugbysport levend houden met wedstrijden tegen Heidelberg (Duitsland) en andere buitenlandse teams. Ook werden er door Delft veel oefenwedstrijden gespeeld tegen en in andere steden. In deze tijd werd weer een aantal clubs geformeerd (Eindhoven, Hilversum, Amsterdam]) en in 1932 werd op initiatief van DSR-C, Hilversum en Amsterdam de eerste interland tegen Duitsland gespeeld. De NRB maakte daarna een doorstart en groeide langzaam maar zeker.
In Nederland wordt rugby niet alleen door heren gespeeld, maar sinds 1975 ook door dames. Tijdens het eerste lustrum van rugbyclub Wageningen werd een wedstrijd georganiseerd voor de vrouwelijke aanhang.
Het Nederlands rugbyteam doet sinds 1989 mee aan de kwalificatietoernooien voor het Wereldkampioenschap Rugby. Ternauwernood werden de eindrondes van 1991 en 1995 gemist. De Nederlandse selecties in die jaren konden zich meten met de Europese subtop, zoals Roemenië en Italië. Ook werden regelmatig topteams uit Frankrijk, Engeland en Wales door het Nederlands Vijftiental verrast.
De Kernwaarden van Rugby: Respect, Discipline en Kameraadschap
Hoewel het er op het veld soms hard aan toegaat, hebben rugbyers een onderlinge erecode die is gebaseerd op respect. Na een wedstrijd bedanken de teams elkaar door voor de tegenstander een erepoortje te vormen. Daarna volgt altijd de ‘derde helft’, waarin de sfeer kameraadschappelijk te noemen is. Tijdens een wedstrijd wordt het als onwenselijk gezien dat de beslissingen van de scheidsrechter worden bekritiseerd door spelers. De enige van wie het wordt gedoogd is de teamcaptain. Bij rugby mogen de scheidsrechters bij openlijke kritiek een penalty geven door de overtredende partij de bal te ontnemen en tien meter terug te laten gaan op het eigen terrein.
De 3 kernwaarden van Rugby zijn:
- Respect: Zonder respect geen rugby. We spelen volgens de regels. We respecteren de scheidsrechter, de tegenstanders en onze medespelers. Ongeacht geloof, geaardheid, geslacht of gender.
- Discipline: We laten discipline zien tijdens het beoefenen van onze sport. We spelen hard maar fair waarbij player welfare in alle gevallen voorop staat.
- Kameraadschap: Rugby is de ultieme teamsport. Samen speel je en train je en beleef je rugby. Je bent trots op je sport. Rugby onderscheidt je van de rest.
De Populariteit van Rugby Wereldwijd
Met name in Groot-Brittannië is rugby razend populair. Maar ook in landen als Frankrijk, Zuid-Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland kan het balspel op veel belangstelling rekenen. Rugby is de laatste jaren sterk in ontwikkeling. De dominantie van het Engelse en Franse Rugby is al jaren voorbij. De toplanden van tegenwoordig zijn: Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland en Australië. Landen als Canada, Samoa en de Fiji-eilanden zijn sterk in opkomst. Traditioneel sterke Europese Rugbylanden als Wales, Ierland en Schotland worden op de hielen gezeten door landen als Italië en Spanje.
De Naam 'Rugby' en de Rugby School
De titel van dit bericht heeft het al verklapt: rugby dankt zijn naam aan een Engelse kostschool. Meer bepaald gaat het om de Rugby School in de stad Rugby (graafschap Warwickshire). Het is, niet alleen dankzij het balspel, een van de bekendste kostscholen van Engeland. De school werd in 1567 opgericht. Aanvankelijk waren er alleen jongens welkom.
Verschillende Vormen van Rugby
In 1883 ontstond de variant van Rugby Union met zeven spelers. In dat jaar hield de Schotse rugbyclub Melrose RFC een sportdag om geld in te zamelen. De lokale slager Ned Haig was de bedenker van Rugby Sevens. Door de sport met zeven spelers te spelen en de wedstrijdduur in te korten, kon op één dag een heel toernooi worden afgewerkt. De Melrose Sevens is nog steeds een jaarlijks gehouden toernooi. Al snel werd de sport populair in Schotland en verspreidde zich vervolgens over de hele wereld.
Er zijn maar liefst acht vormen van rugby. In de basis hetzelfde spelletje met hetzelfde doel (een try drukken), maar met variatie in het aantal spelers, het veld (gras/zand/afmetingen) en wat aanpassingen in regels. Het soort rugby dat het meest gespeeld wordt is Rugby Union, dat Rugby Club Zwolle ook speelt. Echter heb je ook nog Rugby League, Sevens Rugby, Beach Rugby, Rolstoel Rugby, Walking Rugby, Touch Rugby en Tag Rugby!
Spelregels in het Kort
Hieronder een aantal belangrijke spelregels van rugby:
- De spelers mogen rennen met de bal in de handen. Schijnbewegingen en snelheid zijn je wapens.
- De bal mag alleen naar achteren worden gegooid. De ovale vorm vereist de juiste pass-techniek.
- De speler met de bal mag getackeld worden. Dat mag alleen met de armen.
- Lichte overtredingen zoals het laten vallen van de bal of een pass naar voren worden bestraft met een scrum. In de scrum staan de 8 voorwaartsen in een bepaalde formatie. De twee groepen van 8 voorwaartsen strijden om de bal die in het midden van de scrum wordt ingegooid.
- Als de bal uit gaat, wordt een line-out geformeerd. De bal wordt tussen twee rijen spelers in het midden gegooid.
- Zware overtredingen zoals het praten tegen de scheidsrechter of buitenspel worden bestraft met een penalty (strafschop). Bij een penalty moet de tegenstander 10 meter achteruit. Maar als je in de buurt van de palen bent, mag je ook op de palen schieten. Dat levert 3 punten op.
- Niet alleen bij de tackel maak je contact; ook bij een maul maak je contact. Je botst tegen een speler en draait je lichaam in. Je wacht op hulp van een maatje als de tegenstander je vastpakt. Soms krijg je een kluwen spelers die duwen en trekken om de bal te krijgen. Als de bal in dezelfde situatie op de grond komt, spreek je van een ruck. Het is echter niet de bedoeling om op de getackelde spelers te duiken. Wat ontstaat doet denken aan een scrum. Het wordt ook wel eens een loose scrum genoemd.
- Je mag de bal schoppen. Soms is dat handig als je in de verdediging staat. Maar uiteraard leidt het meestal tot balverlies.
- Behandel de tegenstander en de scheidsrechter met respect.
tags: #waar #is #rugby #uitgevonden #geschiedenis