Basketbal, een energieke sport met een wereldwijd publiek, heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot een bescheiden gymzaal in Massachusetts. Van een eenvoudig idee tot een Olympische sport en een wereldwijde sensatie, basketbal heeft een opmerkelijke evolutie doorgemaakt.
Het Ontstaan van Basketbal
In de winter van 1891 kreeg James Naismith, een sportleraar aan het Springfield College, de opdracht om een binnensport te bedenken die zijn studenten tijdens de koude wintermaanden actief zou houden. Zijn oplossing was basketbal. Met dertien eenvoudige spelregels legde Naismith de basis voor een spel dat uitdagend moest zijn, maar zonder het harde contact van sporten als rugby. De studenten van Naismith noemden het spel "basketbal", wat de bescheiden bedenker verkoos boven het voorgestelde "Naismith Ball". In de beginjaren speelden teams met een voetbal, maar al snel werd een speciale basketbal van leer gemaakt. Pas in de jaren '20 werd het ontwerp verbeterd met rubberen materialen die de bal wendbaarder maakten.
Basketbal als Demonstratiesport op de Olympische Spelen
De eerste keer dat basketbal op de Olympische Spelen te zien was, was in 1904 in Saint Louis, waar het als demonstratiesport werd gepresenteerd. Dit was een belangrijke stap in de erkenning en popularisering van de sport. Ondanks dat het nog geen officieel onderdeel was van het Olympische programma, trok het veel aandacht en interesse.
Basketbal wordt een Officiële Olympische Sport (1936)
Basketbal werd pas in 1936 een officiële Olympische sport, tijdens de Spelen in Berlijn. Dit was een mijlpaal voor de sport, die sindsdien onafgebroken deel uitmaakt van het Olympische programma. Vanaf het begin domineerden de Amerikanen het basketbal op de Olympische Spelen. Dit was niet verrassend, aangezien de sport in Amerika was ontstaan en de Amerikaanse teams over het algemeen van zeer hoge kwaliteit waren.
De Opkomst van de Sovjet-Unie en de Controversiële Finale van 1972
Na de Tweede Wereldoorlog begon de Sovjet-Unie zich te mengen in de strijd om de Olympische medailles. De Sovjet-Unie deed voor het eerst mee aan de Olympische Spelen in 1952 in Helsinki. Ze zagen de Spelen als een kans om de superioriteit van het socialistische systeem te bewijzen. Martin van den Heuvel schreef in zijn boek "Rusland en de Olympische Spelen" dat het landenklassement voor de Sovjet-Unie het bewijs was van de superioriteit van het sovjetsportsysteem en het sovjetpolitieke systeem.
Lees ook: Olympische basketbaltriomfen van Amerika
De Sovjet-Russische sportbond wilde niet alleen veel winnen, maar ook de beste worden in grote sporten zoals voetbal. Het winnen van basketbalgoud zou daarin het maximale zijn. Tot de Olympische Spelen van 1972 in München hadden de Verenigde Staten nog nooit een basketbalwedstrijd verloren. Sinds de introductie van de sport op de Spelen van 1936 had Amerika 63 wedstrijden gespeeld en allemaal gewonnen.
De finale van de Olympische Spelen in 1972 tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie was een van de meest controversiële in de geschiedenis van het basketbal. De wedstrijd eindigde in een chaos na een reeks discutabele beslissingen van de officials. Met nog drie seconden op de klok claimden de Sovjet-Russen dat ze een time-out hadden aangevraagd, die de wedstrijdleiding blijkbaar was ontgaan. De klok werd drie seconden teruggezet, maar tijdens de wegtikkende wedstrijdseconden werd de officiële wedstrijdklok nogmaals teruggezet. Uiteindelijk besloot de toenmalige secretaris-generaal van de FIBA, de Brit R. William Jones, de klok nogmaals drie seconden terug te draaien. De Sovjet-Unie scoorde in de laatste seconde en won de wedstrijd met 51-50.
De Amerikanen waren woedend en dienden direct een protest in. De commissie die zich over het besluit boog, bestond uit afgevaardigden uit vijf verschillende landen: Italië, Porto Rico, Hongarije, Polen en Cuba. Conform de grenzen van het IJzeren Gordijn gaven de eerste twee landen Amerika gelijk, en de laatste drie landen niet. Het Amerikaanse team weigerde unaniem de zilveren medaille en was ook niet aanwezig bij de officiële uitreiking. Nader onderzoek toonde aan dat Jones niet het recht had gehad aan de klok te komen.
Basketbal in Nederland
In Nederland werd basketbal geïntroduceerd door Blijenberg, een oud-student van Springfield College. Na de Tweede Wereldoorlog gaf de oprichting van de Nederlandse Basketball Bond (NBB) basketbal de boost die het nodig had. Vanaf de jaren '80 zorgden gemeentelijke investeringen in sportzalen voor een nieuwe golf van populariteit. De opening van het basketbalveld op het Museumplein in Amsterdam op 16 oktober 1954 was een belangrijke stap in de ontwikkeling van de sport in Nederland. In 1978 nam de basketbalbond als eerste sportbond ter wereld de gehandicaptensport op in de eigen organisatie. Op de Europese parakampioenschappen in Rotterdam trok het rolstoelbasketbal de meeste aandacht.
Basketbal Vandaag
Tegenwoordig is basketbal een van de meest populaire sporten ter wereld, met een enorme aanhang in de Verenigde Staten, Europa, Azië en Zuid-Amerika. De NBA is een cultureel icoon met supersterren zoals Lebron James en Stephen Curry die wereldwijd miljoenen fans inspireren. Basketbal is ook een belangrijk onderdeel van de Olympische Spelen, waar het een van de meest bekeken en gewaardeerde sporten is.
Lees ook: Basketbal taart versieren
Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6
tags: #basketbal #olympische #spelen #geschiedenis