De Olympische Spelen van 2012 in Londen waren een memorabel evenement, niet in het minst door het voetbaltoernooi. Dit artikel duikt in de feiten, verhalen en impact van het voetbal op de Spelen van 2012, met bijzondere aandacht voor de verrassende gouden medaille van Mexico en de teleurstelling van het Braziliaanse team.
Een Terugblik op Londen 2012
De Olympische Spelen van 2012 werden op 4 juni 2008 aangekondigd. Het symbool, dat felle kleuren (blauw, roze, groen en oranje) bevat, geeft het getal 2012 weer. Het symbool van de Olympische Spelen (de vijf ringen) is verwerkt in de 0, en het woord Londen is verwerkt in de eerste 2.
Het aftellen naar de Spelen in Londen 2012 was begonnen en Beijing was voorgoed verleden tijd. Londen was al twee keer eerder (1908 en 1948) gastheer geweest.
De openingsceremonie vond plaats op 27 juli en beloofde het spektakel van Peking in 2008 te overtreffen. Een cast van maar liefst 15.000 mensen bracht een show ten tonele, onder de naam "Isles of Wonder", gebaseerd op "The Tempest" van Shakespeare. De Britse royals zaten op de eerste rij, samen met talloze celebs. De sporters stonden natuurlijk in de spotlight, met de Nederlandse vlaggendrager Dorian van Rijsselberghe (windsurfer) voorop.
De sluitingsceremonie op 12 augustus beloofde een groots schouwspel te worden, met supermodellen en muzikaal vermaak.
Lees ook: Olympische basketbaltriomfen van Amerika
De Braziliaanse Droom die Spatte
Voor Brazilië waren de Olympische Spelen van 2012 een cruciaal moment. Het toernooi werd gezien als een opmaat naar het WK van 2014, dat in eigen land gehouden zou worden. De selectie zat boordevol talent, met rijzende sterren als Neymar, Alexandre Pato, Leandro Damião, Lucas Moura en Oscar. Daarnaast waren er ervaren spelers als Marcelo, Thiago Silva en Hulk als dispensatiespelers toegevoegd. Het vertrouwen was groot, en de verwachtingen waren torenhoog.
De groepsfase verliep vlekkeloos, met overwinningen op Egypte (3-2), Wit-Rusland (3-1) en Nieuw-Zeeland (3-0). De weg naar de finale leek open te liggen na een overwinning op Honduras (3-2) in de kwartfinale en een overtuigende 3-0 zege op Zuid-Korea in de halve finale.
De Finale: Brazilië tegen Mexico
In de finale wachtte Mexico, dat eerste was geworden in een groep met Zuid-Korea (0-0), Gabon (2-0) en Zwitserland (1-0) en in de knock-outfase had gewonnen van Senegal (4-2) en Japan (3-1). Het missen van sterspeler Giovanni Dos Santos was een aderlating voor de ploeg van Luis Fernando Tena.
De finale werd gespeeld in Wembley, en de Brazilianen waren de grote favoriet. Echter, Mexico wist te stunten en de wedstrijd met 2-1 te winnen. Oribe Peralta werd de held van de wedstrijd door beide doelpunten voor Mexico te scoren.
De Olympische Spelen van 2012 zijn een donkere bladzijde uit de carrière van Neymar. In Wembley speelden 'de Goddelijke Kanaries' in de finale van het voetbaltoernooi tegen Mexico.
Lees ook: Een terugblik op de glorieuze Olympische geschiedenis van het Nederlandse dameshockey.
De Mexicaanse Verassing
Dat Mexico voor een ware voetbalstunt kon zorgen op de Spelen van 2012 in Londen, heeft alles te maken met hoe het profvoetbal is ingericht in het meest voetbalgekke land op aarde. De gehele basiself bestond uit spelers die toentertijd actief waren in de eigen Mexicaanse competitie. De enige speler uit dit elftal die nu, acht jaar later, nog een grote status in Europa als clubspeler geniet, is uitgerekend Dos Santos’ vervanger Héctor Herrera (Atlético Madrid, voorheen Porto), die bij een volledig fitte selectie niet eens was gestart op het veld in de finale.
Waar de selecties van de titelfavorieten (Brazilië, gastheer Groot-Brittannië, een zegeloos Spanje) vooral bestonden uit spelers waarvan verwacht werd dat ze er ooit echt zouden staan, bulkte de Mexicaanse selectie juist uit van spelers die al járen gewend waren in bomvolle stadions de verantwoordelijkheid op zich te nemen. Een gevolg van de Mexicaanse benadering in het clubvoetbal - die erg lijkt op de Nederlandse - waarbij spelers al op piepjonge leeftijd, voordat ze aan hun avontuur in een grote Europese competitie zouden beginnen, in het diepe worden geworpen.
Deze focus op jonge spelers in de eigen competitie en het nationale team levert Mexicaanse talenten twee voordelen op. Allereerst zijn de Mexicaanse landenteams vrijwel altijd geoliede machines, omdat de spelers al van jongs af aan met elkaar spelen. Hierdoor kunnen deze ploegen tactisch complexere strategieën en uiteenlopende wedstrijdplannen uitvoeren - een gigantisch voordeel in het landenvoetbal, waar het merendeel van de ploegen ‘in het toernooi moet groeien’ omdat ze nog kennis moeten maken met elkaars kwaliteiten en zwaktes. Daarnaast zijn de Mexicaanse topspelers op relatief extreem jonge leeftijd al ervaren rotten. Olympische uitblinkers als Diego Reyes (Porto, Sociedad, Espanyol, Fenerbahçe), Javier Aquino (Villarreal) en Marco Fabián (Eintracht Frankfurt) zouden het later op de Europese velden nooit helemaal waarmaken, maar hadden toen al een heel voetballeven achter de rug als sterren in eigen land.
Op de Spelen in Londen bleken deze twee voordelen (ingespeeldheid en ervaring) dusdanig groot dat Mexico in staat was een waar sterrenensemble van Brazilië te shockeren door goud te pakken in de finale.
Oribe Peralta: De Held van Mexico
Doordat superster Giovani Dos Santos door verschillende kwetsuurtjes slechts drie wedstrijden als basisspeler meedeed (de laatste groepswedstrijd, de kwartfinale en de halve finale), werd dit het toernooi van de Mexicaanse veteranen. Op doel de spectaculaire reflexen en bakken ervaring van dertiger José de Jesús Corona, ex-PSV-linksback (en 124-voudig international) Carlos Salcido als immer waakzame politieagent tussen zijn defensie en middenveld en, vooral, de spitsenkunsten van Oribe Peralta voorin.
Lees ook: Geschiedenis Olympisch basketbal
Peralta zou uitgroeien tot de absolute toernooiheld, met twee goals in de finale tegen Brazilië. Het is de kroon op het werk van een Mexicaanse superster die nooit Europa aandeed. Peralta (Monterrey, Santos Laguna, América, nu Chivas) heeft daarentegen in eigen land bij vrijwel elke topclub gespeeld. Met 177 competitiegoals en 37 interlanddoelpunten is hij een voetbalgod in eigen land.
Peralta is, hoewel totaal niet lang (1 meter 79), een klassiek aanspeelpunt voorin: een extreem goede kopper, een hard schot in beide benen, balvast, beweeglijk en spelend met een intensiteit alsof ieder persoonlijk duel zijn laatste is. Het zegt genoeg over Peralta’s sterrenstatus dat er geen enkel moment in de Mexicaanse pers wordt getwijfeld of de talentvolle tiener Raúl Jiménez - inmiddels bij Wolverhampton Wanderers uitgegroeid tot een van de beste spitsen in de almachtige Premier League - niet eens een kans in de basis verdient.
Het Toernooi Verloop van Mexico
Het openingsduel in Groep B lijkt slecht uit te pakken voor de twee betrokken partijen. In een vermakelijke wedstrijd komt zowel Mexico als Zuid-Korea niet tot scoren. Aanvankelijk lijkt dit een probleem voor de twee getalenteerde, aanvallend spelende selecties. Immers, Gabon is naar de spelen afgereisd met superster Pierre-Emerick Aubameyang in de gelederen, en Zwitserland beschikt over een gouden generatie spelers op dat moment. Maar het vermakelijke karakter van de 0-0-wedstrijd tussen deze twee beoogde ‘bijrolspelers’ blijkt een voorbode: het zou achteraf het duel tussen de gouden en bronzen medaillewinnaars blijken.
In duel nummer twee, tegen Gabon, biedt een ingevallen sterspeler uitkomst. In de rust switcht bondscoach Luis Fernando Tena - een van de vele Mexicaanse oefenmeesters die zweert bij een op verzorgd balbezit gerichte speelstijl - van systeem. De 5-3-2 waarmee Mexico aan het toernooi begon, wordt weer een traditionele 4-2-3-1, doordat frivole aanvaller Giovani Dos Santos na rust verdediger Miguel Ponce vervangt. Dos Santos maakt zijn sterrenstatus een kwartier later waar. Peralta brengt op gepatenteerde wijze een lange bal onder controle, houdt die vervolgens even bij zich en geeft af: na twee verfijnde dribbelbewegingen rondt Dos Santos af in de linkerhoek. In de blessuretijd tekent hij vanaf de penaltystip vervolgens voor de beslissende 2-0 aan. Tegen Zwitserland is de gouden wisselwerking tussen uitblinkers Dos Santos en Peralta wederom doorslaggevend. In de 69ste weet Dos Santos een van zijn karakteristieke dribbelsolo’s in de voeten van Peralta te laten eindigen, die snoeihard raakschiet. Mexico gaat als groepshoofd, zonder een goal te hoeven incasseren, door naar de knock-outfase.
Ook in de kwartfinale is het de Dos Santos-show. In een extreem vermakelijk duel (4-2, na verlenging) met een getalenteerd Senegal opent Jorge Enriquez met een kopbal de score uit zijn indraaiende vrije trap, en zorgt hij in de verlenging met een gekruld schot in de verre hoek voor de 3-2. Waar Senegal een flink obstakel vormde, wervelt Mexico in de halve finale langs Japan. Hoewel de 3-1 eindstand geen recht doet aan de dominantie van de Mexicanen, doen de tweede en derde treffers dat wel: Peralta jast een wondergoal van ruim twintig meter afstand in de linkerbovenhoek erin voor de 2-1, en stuurt met een bekeken hakbal invaller Javier Cortés de diepte in voor de 3-1 in blessuretijd. Een tweestrijd met grootmacht Brazilië wacht in de finale.
De Finale Ontrafeld
Waar de meeste voetbalsprookjes een heroïsch einde in de slotscecondes kennen, is de finale - achteraf bezien - eigenlijk al na een minuut beslist. En dat in het voordeel van Kleinduimpje Mexico. Brazilië is met een opperdelegatie naar Londen afgereisd: Neymar, Hulk, Lucas Moura, Oscar, Pato, Thiago Silva, Marcelo, Oscar - alle toptalenten die het groen-gele voetballeger kent, zijn van de partij. Maar binnen een minuut maakt de titelfavoriet kennis met de Mexicaanse machine. Pressing-machine, welvertestaan. Evenals in alle voorgaande duels zet Mexico vanaf de aftrap collectief extreem hoog druk op de helft van de tegenstander. Een gewaagde tactiek, die in de eindstrijd meteen goed uitpakt: rechtsback Rafael verkwanselt aan een afjagende Aquino de bal, die afschuift op Peralta. De ervaren goalgetter twijfelt geen moment: met een lage knal vanaf rand zestien schiet hij in de korte linkerhoek de bal onder doelman Gabriel door. 29 seconden gespeeld: 1-0 Mexico.
Wat volgt is een vreemd wedstrijdbeeld. Brazilië lijkt al in de openingsminuut geknakt. Mexico laat de bal op een lekker tempo rondgaan, en blijft aanhoudend op zoek naar de 2-0, die tegen een dusdanig uit het veld geslagen opponent vrijwel zeker Olympisch goud betekent, Brazilië of niet. Een kwartier voor tijd is er dan eindelijk het moment van extase: op een perfect aangesneden, uitdraaiende vrije trap van Fabián kan de normaal onpasseerbare mandekker Thiago Silva alleen maar toekijken hoe Peralta eerder bij de bal is. De finaleheld kopt kiezelhard raak.
Toch slaat de uitbundige sfeer van vreugde nog bijna om. Na een aansluitingstreffer van Hulk in de eerste minuut van de blessuretijd, legt diezelfde invaller de bal met nog twintig tellen te gaan panklaar op het hoofd van Oscar. De toenmalige Chelsea-spelmaker kopt, volledig vrijstaand, vanaf vijf meter echter hoog over. Mexico stunt. De grootste internationale prijs in de voetbalgeschiedenis van hét voetbalzotte land een feit.
De Halve Finale van Brazilië in Tokio 2021
De finale van het olympische voetbaltoernooi bij de mannen in Tokio 2021 ging tussen Brazilië en Spanje. Titelverdediger Brazilië won in een doelpuntloze halve finale na strafschoppen van Mexico, de olympisch kampioen van 2012. Spanje kreeg gastland Japan pas in de verlenging op de knieën door een goal van invaller Marco Asensio.
Mexico viel in Tokio op met fris aanvalsspel - in de kwartfinale tegen Zuid-Korea werd het bijvoorbeeld 6-3 - maar tegen Brazilië was daar weinig van te zien. Uit vrees voor de snelle Braziliaanse aanvallers opereerden de Mexicanen heel voorzichtig.
Brazilië maakte dan ook de dienst uit, zonder echt te overtuigen. De ervaren doelman van Mexico, Guillermo Ochoa, greep voor rust goed in bij een verrassend schot van Ajacied Antony en een snoeiharde vrije trap van de 38-jarige veteraan Dani Alves.
Na een half uur leek Brazilië de score te kunnen openen uit een penalty na een vermeende overtreding op Douglas Luiz, maar de VAR zag in dat er eigenlijk niets aan de hand was. Pas op slag van rust meldde Mexico zich twee keer aan het front, maar beide malen redde keeper Santos.
In de tweede helft kregen de Brazilianen de grootste kans van de wedstrijd: Richarlison kopte op de paal. Na negentig minuten zonder doelpunt was een verlenging nodig, waarin de vermoeidheid bij beide ploegen toesloeg en er niets meer te beleven viel.
In de strafschoppenserie was het snel bekeken voor Mexico. De eerste strafschop van Eduardo Aguirre werd door Santos gekeerd en de tweede van Johan Vásquez ging tegen de paal. De Brazilianen schoten alles raak en konden na de vierde penalty van Reinier een feestje bouwen.
Invaller Asensio matchwinner in verlenging
Spanje, een van de favorieten voor de olympische titel, had het moeilijk met gastland Japan. In de eerste helft was er één grote kans voor Rafa Mir, die alleen op keeper Kosei Tani afging, maar hem niet wist te passeren.
Na rust was er zowaar even wat Japanse druk, maar al snel nam Spanje het heft weer in handen. Na een overtreding op Mikel Merino dacht Spanje een penalty te krijgen, maar dat feest ging na ingrijpen van de VAR niet door.
De vermoeid ogende Spanjaarden - middenvelder Pedri speelde bijvoorbeeld al zijn 72ste wedstrijd van het seizoen - hadden moeite om een gaatje te vinden in de hechte Japanse defensie.
tags: #olympische #spelen #2012 #voetbal #feiten