Hockey, zoals we het vandaag kennen, is een sport met een rijke en gevarieerde geschiedenis die teruggaat tot de oudheid. Hoewel Griekenland niet direct bekend staat als een hockeybolwerk, is de invloed van oude beschavingen, waaronder de Griekse, op de ontwikkeling van balsporten onmiskenbaar. Dit artikel duikt in de geschiedenis van hockey, belicht de vroege vormen van het spel en onderzoekt de ontwikkeling van de sport tot de moderne variant die wereldwijd wordt gespeeld.
Vroege Voorlopers van Hockey
De wortels van hockey kunnen worden getraceerd naar verschillende oude beschavingen. Ongeveer 5000 jaar geleden werd in Perzië een spel gespeeld dat veel op polo leek. Polo, een soort hockey te paard, was populair onder de rijken, omdat zij zich paarden konden veroorloven. Minder welgestelde mensen pasten het spel aan hun omstandigheden aan.
Ook in Griekenland werd een vorm van polo gespeeld, zoals blijkt uit opgravingen in Athene. De Romeinen speelden eveneens een hockey-achtige variant op het strand, waarbij ze in plaats van een bal een mensenschedel gebruikten. Het spel met paarden verspreidde zich over een groot deel van Azië, onder andere via India en Japan.
De Ontwikkeling van Modern Hockey
Het moderne hockey, zoals we dat nu kennen, heeft zijn oorsprong in Engeland. In de 18e en 19e eeuw evolueerde het van een ruw volksspel tot een georganiseerde sport met duidelijke regels. De sport ontwikkelde zich verder op Engelse scholen en universiteiten, waar de eerste officiële regels werden opgesteld en de eerste clubs werden opgericht. Deze gestandaardiseerde vorm van hockey verspreidde zich snel naar andere delen van het Britse Rijk. Koloniale ambtenaren en soldaten introduceerden de sport in landen als India, Pakistan en Australië.
De Introductie van Hockey in Nederland
In Europa bracht Pim Mulier in 1891 het veldhockey naar Nederland, waar het snel populair werd. Hij stichtte de eerste Nederlandse hockeyclub in Amsterdam, wat het startschot was voor de snelle groei van de sport. In 1898 werd de Nederlandsche Hockey en Bandy Bond opgericht, later omgedoopt tot de KNHB.
Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.
Belangrijke mijlpalen in de Nederlandse hockeygeschiedenis zijn onder meer de eerste olympische gouden medaille voor de dameshockeyploeg in 1984 en de dominantie van zowel het heren- als damesteam in internationale toernooien sinds de jaren ’90. De invoering van kunstgras in de jaren ’70 revolutioneerde het spel en versterkte de Nederlandse positie in de hockeytop.
De Rol van Griekenland in de Sportgeschiedenis
Hoewel Griekenland niet direct geassocieerd wordt met de ontwikkeling van het moderne hockey, is de invloed van de Griekse cultuur op de sportgeschiedenis onmiskenbaar. De oude Grieken waren fervent beoefenaars van sport en spel, en hun bijdrage aan de ontwikkeling van de Olympische Spelen is van groot belang.
De Olympische Spelen, die hun oorsprong vinden in Olympia, waren een belangrijk onderdeel van de Griekse cultuur. De Spelen waren een religieus festival ter ere van Zeus, de oppergod van de Griekse mythologie. Tijdens de Spelen werden verschillende sporten beoefend, waaronder hardlopen, worstelen, boksen, discuswerpen en speerwerpen.
De Grieken hechtten veel waarde aan sport en lichamelijke opvoeding. Sport werd gezien als een manier om de lichamelijke en geestelijke gezondheid te bevorderen, en het was een belangrijk onderdeel van de opvoeding van jonge mannen.
De Evolutie van Hockeymaterialen
De Stick
Het eerste waar je aan denkt als je gaat hockeyen is natuurlijk een stick. Vroeger waren de sticks hard en onbuigbaar omdat deze uit één stuk hout werden gemaakt. Wij gebruiken in Nederland nog steeds sticks gemaakt uit hout, maar deze laten we voor ons maken in andere zoals India en Pakistan. Enkele jaren geleden (+/- 1998) werden er nog aluminium sticks verkocht, maar dit gebeurt niet meer in Nederland, omdat ze levensgevaarlijk kunnen zijn als ze afbreken. Er kunnen dan namelijk scherpe punten ontstaan. Tegenwoordig worden veel sticks gemaakt uit kunststof, als glasfiber, polyfiber, aramide en carbon. Het maken van een stick gebeurt met een mal. Als de 'stick' uit de mal komt is hij ruw. Een stick weegt tussen de 340 en 794 gram en moet door een ring met een diameter van 5,10 cm kunnen worden gehaald.
Lees ook: De evolutie van hockey: een gedetailleerde analyse
De Bal
Vroeger speelden mensen met alles wat rond was. Rond 1950 werd met een bal van kurk gespeeld of met ballen van paardenhaar met daar omheen een laagje kurk of leer. Tegenwoordig gebruiken we allerlei kunststofballen die gevuld kunnen worden om het juiste gewicht te krijgen. De buitenkant van de bal is meestal glad, maar er kan een naad of kleine putjes in zitten. De omtrek van de bal ligt tussen de 22,4 cm en 23,5 cm. Een wedstrijdbal weegt tussen de 156 en 163 gram.
De Regels en het Spel
Elke ploeg bestaat uit elf spelers, tien veldspelers en een doelman. Een veldhockeywedstrijd duurt 2 x 35 minuten en wordt gespeeld door twee teams met ieder elf spelers. De wedstrijd wordt geleid door twee scheidsrechters leiden de wedstrijd. Tussen de delen is een pauze van vijf tot tien minuten. De regels hebben nogal wat weg van het voetbal. Een beginslag wordt op de middenlijn genomen. Wanneer een van de teams een doelpunt heeft gescoord, neemt het andere team weer een beginslag. Er kan alleen worden gescoord wanneer de aanvallende partij de bal in de cirkel van de tegenstander heeft aangeraakt. Als de bal met de voet wordt aangeraakt en word het spel hierdoor gehinderd is er sprake van shoot en mag de tegenpartij vrij uitslaan. Dit zijn de belangrijkste spelregels.
Maar behalve deze spelregels gelden bij hockey ook zogenaamde omgangsregels waaraan spelers zich moeten houden, zodat ze zich op het veld netjes en sportief gedragen. Is dit niet het geval kunnen er waarschuwingskaarten worden gegeven door de scheidrechter. Er bestaat een groene kaart (dit is alleen een waarschuwing met verder geen gevolgen). Een gele kaart (hierbij moet je 5 minuten van het veld af en een geldboete).
Het Veld
Het hockeyveld heeft een rechthoekige vorm van 91 meter lang en 55 meter breed. Alle grenzen worden aangegeven met een witte lijn van ongeveer 7,5 cm breed. De lange lijnen heten zijlijnen en de korte lijnen heten achterlijnen. Het deel van de achterlijn dat tussen de doelpalen loopt, heet de doellijn. Op het veld zijn twee cirkels, twee 23-meterlijnen en een middenlijn. Op 6,4 meter van beide doelen ligt een 15 cm dikke stip.
Invloed van Kunstgras
De geschiedenis van hockey kent vele belangrijke veranderingen. Een van de meest invloedrijke was de introductie van kunstgras in de jaren ’80. Dit zogenaamde ‘tweede generatie’ kunstgras revolutioneerde de sport. De kleine, harde hockeyballen stuiteren minder op deze ondergrond, waardoor de bal beter beheersbaar werd. Dit maakte het spel niet alleen veiliger, maar ook aanzienlijk sneller.
Lees ook: Een overzicht van de carrière van Chloe Hockey en haar bijdrage aan het Nederlandse hockey.
De Olympische Spelen in Athene 2004
In 2004 keerden de Olympische Spelen terug in Griekenland, de bakermat van de antieke Olympische Spelen en de plek waar de moderne Spelen in 1896 begonnen. De aanloop naar de Spelen was moeizaam en er bestond grote twijfel of Athene wel op tijd klaar zou zijn. Toch lukte het. Dat ging weliswaar ten koste van negentien doden - overwegend verongelukte Albanese bouwvakkers - en ook was er een enorm tekort op de begroting.
Het Griekse organisatiecomite ATHOC kweet zich verder voorbeeldig van zijn taak. Het probleem van de enorme luchtvervuiling in het stadscentrum van Athene werd flink beperkt door de realisatie van een goedwerkend openbaar vervoerssysteem. Volgens IOC-voorzitter Jacques Rogge moest de megalomanie en de groei van de Olympische Spelen worden ingetoomd. Hij toonde zich een voorstander van Spelen "op menselijke maat".
Daarom stonden er in Athene maar weinig nieuwe sporten op het programma, alleen vrouwenworstelen kwam erbij. Desalniettemin werden heel wat deelnemersrecords gebroken: er waren 201 deelnemende landen en 301 medailleonderdelen. De populariteit van de Spelen als mediaspektakel bereikte een nieuw hoogtepunt met 3,9 miljard televisiekijkers wereldwijd vergeleken met 3,6 miljard voor de Spelen van Sydney in 2000. In Nederland keken dagelijks tussen 2,1 en 4 miljoen mensen naar de Spelen van Athene. De Olympische Spelen, van 13 tot 29 augustus, verliepen vrijwel vlekkeloos.
Vrijwel vlekkeloos, want de Spelen werden ontsierd door een reeks dopingaffaires. In Athene was de aanpak van doping strenger dan ooit. Er waren meer controles en dat sorteerde effect. Dopingcontroleurs hebben in Athene een recordaantal sporters die verboden middelen zouden hebben gebruikt, in de kraag gevat. Tijdens de Spelen werden ruim twintig sporters betrapt op het gebruik van verboden middelen. De meeste aandacht ging uit naar de rel rond de vedetten van de Griekse atletiek Ekatarina Thanou en Kostas Kenteris. Beide sporters kwamen niet opdagen bij een out-of-competition dopingcontrole. Ze zouden een ongeluk hebben gehad. De twee atleten werden uit het Griekse team gezet en trokken zich later persoonlijk terug van de Spelen. Saillant detail was dat Thanou enkele dagen eerder tijdens de openingsceremonie de Olympische vlam nog had ontstoken.
Nederlandse Prestaties in Athene 2004
Het Nederlands Olympisch Team bestond uit 210 atleten (134 mannen en 76 vrouwen). In de voorbereiding was veel aandacht voor mentale training en presteren in hitte. De Nederlandse sporters konden in Athene bijvoorbeeld exclusief beschikken over de innovatieve hersteldrank PeptoPro.
De Nederlandse sporters hebben in Athene gezamenlijk 22 medailles veroverd: 4 gouden, 9 zilveren en 9 bronzen. Opmerkelijk was dat alle gouden medailles gewonnen werden door sporters op herhaling. De zwemmers Inge de Bruijn en Pieter van den Hoogenband, wielrenster Leontien Zijlaard-van Moorsel en amazone Anky van Grunsven. De resultaten waren minder dan bij de extreem succesvolle Spelen van Sydney (25 medailles, waarvan 12 goud), maar vanuit historisch perspectief waren de 22 medailles uit Griekenland goed voor een tweede plaats na Sydney.
Leontien Zijlaard-van Moorsel kwam tijdens de wegwedstrijd zwaar ten val. Het leek voor haar einde toernooi. Maar ze herstelde zich en won een paar dagen later de tijdrit en behaalde ook nog een bronzen medaille op de achtervolging. In Athene beëindigde Van Moorsel haar loopbaan. Ze werd de eerste wielrenster met vier Olympische titels op haar naam. Zij kreeg van de bezoekers van sport.nl de meeste stemmen in de verkiezing voor Nederlandse vlagdrager en mocht daarom bij de sluitingsceremonie de Nederlandse vlag dragen.
Inge de Bruijn had zich in Amerika een klein jaar laten afbeulen door haar succestrainer Paul Berger. Op de laatste dag van het zwemtoernooi betaalden al die inspanningen zich uit in een gouden medaille. De Bruijn prolongeerde haar Olympische titel op de 50 m vrije slag. Daarnaast haalde zij ook nog een zilveren en twee bronzen medailles. Met in totaal acht medailles - waarvan vier gouden - is zij de succesvolste Nederlandse olympiër aller tijden.
Amazone Anky van Grunsven miste een medaille bij de teamdressuur, maar prolongeerde haar Olympische titel in de individuele dressuur. Het knappe van de prestatie van Van grunsven was dat ze het dit keer met een ander paard (Salinero) deed dan in 2000 (Bonfire).
Van de twee titels die zwemmer Pieter van den Hoogenband in 2000 behaalde, wist hij er een te continueren. Op de 100 meter vrij ligt hij vijfde bij het keerpunt, maar weet hij uiteindelijk toch nog te winnen met slechts tien centimeter verschil. De zwemmer uit Eindhoven won ook nog twee zilveren medailles.
tags: #hockey #in #Griekenland #geschiedenis