Het samenstellen van een KNVB wedstrijdschema is een complexe taak die rekening houdt met diverse factoren, van de sportieve uitgangspunten tot de openbare orde en veiligheid, en zelfs commerciële belangen. De KNVB streeft ernaar een eerlijk, sportief en spannend schema te creëren. Dit artikel biedt een gedetailleerd overzicht van de competitiestructuur, de planning en publicatie van wedstrijdschema's, en de verschillende competities in het Nederlandse voetbal.
Competitiestructuur in het Nederlandse Voetbal
Sinds het seizoen 2016/’17 kent het Nederlandse topvoetbal de huidige vorm, waarbij de competities van het amateur- en betaald voetbal met elkaar verbonden zijn. De voetbalpiramide omvat verschillende niveaus, van de Eredivisie tot de Hoofdklasse, en beloftencompetities.
Eredivisie
De Eredivisie is het hoogste Nederlandse voetbalniveau, bestaande uit achttien teams die strijden om de landstitel en tickets voor Europees voetbal. De nummers één en twee plaatsen zich voor de voorrondes van de Champions League, terwijl de nummer drie naar de voorrondes van de Europa League gaat. De vier hoogst geëindigde teams die zich niet rechtstreeks voor Europees voetbal hebben geplaatst, spelen play-offs om het laatste ticket voor de voorrondes van de Europa League. Met ingang van het seizoen 2019/'20 degraderen er twee teams rechtstreeks naar de Eerste Divisie. De nummer zestien speelt play-offs met de periodekampioenen uit de Eerste Divisie en de twee hoogst geëindigde teams die niet rechtstreeks gepromoveerd zijn, om een plek in de Eredivisie.
Eerste Divisie (Keuken Kampioen Divisie)
De Keuken Kampioen Divisie bestaat uit twintig teams, waaronder vier beloftenteams. De kampioen en de nummer twee promoveren rechtstreeks naar de Eredivisie.
Tweede Divisie
Sinds 2016/’17 is er een Tweede Divisie, die de overgang tussen het betaald voetbal en amateurvoetbal moet vereenvoudigen. De competitie bestaat uit achttien teams, waarvan twee beloftenteams. Elke club kan voorafgaand aan het seizoen een voorkeur uitspreken voor het spelen van thuiswedstrijden op zaterdag of zondag. Zaterdagclubs spelen tegen andere zaterdagclubs op zaterdag, en zondagclubs spelen tegen andere zondagclubs op zondag. Zaterdagclubs spelen tegen zondagclubs op zaterdag om 18.00 uur, tenzij anders overeengekomen.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Derde Divisie
De Derde Divisie vormt een opstap naar de Tweede Divisie. De competities bestaan uit achttien teams, waarvan één beloftenteam. Net als in de Tweede Divisie kunnen clubs een voorkeur voor een speeldag aangeven. De nummers vijftien en zestien van de Tweede Divisie degraderen rechtstreeks naar de Derde Divisie, terwijl de kampioenen van de Derde Divisie rechtstreeks promoveren naar de Tweede Divisie.
Hoofdklasse
Sinds het seizoen 2016/’17 zijn er in de Hoofdklasse twee poules van zestien teams op zaterdag en op zondag. Na het seizoen 2018/'19 zijn er geen beloftenteams meer in de Hoofdklasse, en zal er onder de Derde Divisie een beloftencompetitie worden gespeeld. De nummers vijftien en zestien van de Derde Divisie degraderen rechtstreeks naar de Hoofdklasse, terwijl de kampioenen van de Hoofdklassen A en B rechtstreeks promoveren naar de Derde Divisie. De nummers dertien en veertien van de Derde Divisie en de zes periodekampioenen van de Hoofdklasse spelen play-offs om één plaats in de Derde Divisie.
Beloftencompetities
Voorafgaand aan het seizoen 2016/'17 hadden betaaldvoetbalclubs de keuze om deel te nemen aan de voetbalpiramide of in de beloftencompetities te blijven. Vanaf het seizoen 2019/'20 is er een promotie-/degradatieregeling voor beloftenteams tussen de Derde Divisie en de beloftencompetitie.
Licentievoorwaarden
Een belangrijk onderdeel van het optimaliseren van de Nederlandse voetbalpiramide is het invoeren van licentievoorwaarden voor de vier hoogste competities: Eredivisie, Eerste Divisie, Tweede Divisie en de Derde Divisies. Deze licentievoorwaarden zijn bedoeld om te waarborgen dat wedstrijden veilig en laagdrempelig te bezoeken zijn. Het organiseren van wedstrijden in het betaald voetbal en het opstellen van het competitieprogramma vereisen maatwerk.
Het Proces van het Opstellen van een Wedstrijdschema
Het opstellen van een competitieprogramma is een complex proces dat bestaat uit verschillende stappen en overleg met diverse partijen. De KNVB hanteert een vastomlijnde volgorde om tot een zo eerlijk, sportief en spannend mogelijke opzet te komen.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Planning en Tijdschema
Het proces begint al vroeg in het seizoen met de voorbereidingen voor het volgende seizoen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste stappen en deadlines:
- Oktober/november: Concept speeldagenkalender in afstemming met het ‘technisch platform’ en de ‘commissie competitie en openbare orde’. Hierbij wordt rekening gehouden met de vastgestelde speeldagen van de UEFA (Champions League, Europa League, EK’s) en FIFA (interlandweekenden, WK’s).
- November/januari: Opstellen Competitie Informatie Formulier (CIF) samen met de commissie Competitie en openbare orde. De speeldagenkalender en het plan van aanpak gaan naar deze commissie, de trainers (in overleg met Coaches Betaald Voetbal [CBV]), de BVO’s, politie, burgemeesters, Eredivisie CV (ECV) en Coöperatie Eerste Divisie (CED).
- Maart: Verzenden CIF naar burgemeesters, BVO’s, gemeenten, politie en KLPD, zodat zij hun wensen en belemmeringen kunnen opgeven. Dit wordt besproken met de commissie Competitie en openbare orde en met gemeentelijke adviseurs op het gebied van openbare orde en veiligheid. Dit leidt tot basisdocumenten voor de Eredivisie en Jupiler League, die worden teruggekoppeld naar de betrokken partijen.
- Mei: Retour van ondertekende basisdocumenten van alle betrokken burgemeesters en BVO’s.
- Eind mei/begin juni: Maken van een concept competitieprogramma ter bespreking met ECV, CED, commissie Competitie en openbare orde en het technisch platform.
Belangrijke Data en Publicaties in 2025
Om een idee te geven van de timing van de publicaties, hieronder een overzicht van data in 2025:
- 16 juni 2025: Start inschrijven teams seizoen 2025/'26
- 25 juni 2025: Sluitingsdatum inschrijven teams
- 1 juli 2025: Publicatie klasse-indeling categorie B (met uitzondering van de JO13 t/m JO19 en MO-competities)
- 4 juli 2025: Publicatie indeling landelijk mannen 2e t/m 4e divisie
- 6 juli 2025: Uiterste reactiedatum klasse-indelingen cat. B (met uitzondering van de JO13 t/m JO19 en MO-competities) en uiterste datum vullen bondsteams voor klassen met teamindex
- 11 juli 2025: Publicatie poule-indelingen senioren + divisies jeugd categorie A veldvoetbal
- 1 augustus 2025: Publicatie bekerindelingen
- 2 augustus 2025: Publicatie wedstrijdprogramma bekercompetitie
- 8 augustus 2025: Publicatie overige klasse-indelingen (o.a. de hoofdklassen JO), competitie-indelingen senioren, competitie-indeling jeugd O7 t/m O19 en MO13 t/m MO20, en bekerindelingen seniorenvoetbal
- 9 augustus 2025: Publicatie wedstrijdprogramma reguliere competities senioren, jeugd O7 t/m O19, en bekercompetitie seniorenvoetbal
Start van Competities
De competities starten op verschillende momenten, afhankelijk van het niveau en de categorie:
- 16/17 augustus 2025: Start Tweede en Derde Divisie mannen
- 23/24 augustus 2025: Start Vierde Divisie mannen
- 30/31 augustus 2025: Start bekercompetitie categorie A en B
- 30 augustus 2025: Start fasevoetbal jeugd Noord, Oost en Zuid, pupillen West
- 6 september 2025: Start fasevoetbal junioren West
- 20/21 september 2025: Start competitie categorie A en B
Speeldagenkalender en Inhaalweekenden
Op de speeldagenkalender van de KNVB staan de voetbal- of inhaalmomenten en de vrije weekenden. De wedstrijdschema’s worden op een later moment uitgewerkt. Daarnaast staan ook eventuele inhaalweekenden op de speeldagenkalender, die ingezet kunnen worden bij afgelasting of verplaatsing van een wedstrijd.
Jeugdvoetbal: Fasen en Herindelingen
Het voetbalseizoen bij de jeugd is opgedeeld in meerdere fasen. De O7 tot en met de O12 spelen in vier korte fasen, waarbij na iedere fase een herindeling volgt op basis van de resultaten. Verenigingen kunnen nieuwe teams voor aanvang van elke fase inschrijven. De JO13 t/m JO19 (gemengde competities) en de MO13 t/m MO20 (meidencompetities) kennen twee korte fasen (najaar) en één langere fase (voorjaar), met herindelingen na iedere fase.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Zwaluwen Jeugdactie
Door de invoering van het fasenvoetbal is er voor de leeftijdsgroepen O7 t/m O12 en het gehele meidenvoetbal geen bekercompetitie meer. Bij de gemengde O13 t/m O19-competities betreft de eerste fase bekervoetbal, gekoppeld aan de Zwaluwen Jeugdactie ('Zwaluwen Jeugdcompetitie').
Competitie Indelingen en Schema's
Er zijn verschillende schema's voor de jeugdcompetities, afhankelijk van de categorie:
- Schema 14 - Cat. B
- Schema 12 - Cat. A, Cat. B
- Schema 8 - Cat. A, Cat. B
- Schema 6 of 8 - Cat. B