Rugby, een wereldwijd populaire en uitdagende sport, combineert sportiviteit met intense lichamelijke inspanning. Zelfs in landen als Nederland wint rugby aan populariteit. Dit artikel duikt in de basis van het rugbyspel en de spelregels, zodat je de sport beter kunt begrijpen. Het doel van rugby is het scoren van tries en kickgoals.
De Basis van het Spel: Landje Veroveren
Rugby is gebaseerd op het principe van "landje veroveren". Twee teams van vijftien spelers, bestaande uit acht forwards en zeven backs, strijden onder leiding van een scheidsrechter om een ovale bal achter de doellijn van de tegenstander op de grond te drukken. Om te scoren moet de bal dus naar voren gelopen of geschopt worden en het is zaak voor het aanvallende team om altijd achter de bal te blijven.
Hoe Punten te Scoren: Tries, Conversies en Meer
In rugby zijn er verschillende manieren om punten te scoren:
Try: De Hoofdprijs (5 punten)
Een try wordt gescoord wanneer een speler de bal achter de doellijn van de tegenstander op de grond drukt. Dit levert vijf punten op. Het lijkt een eenvoudig spel: je mag de bal in je hand nemen en de bedoeling is dat je de bal achter de trylijn van de tegenstander tegen de grond drukt. Het lijkt echt makkelijker dan het is, je mag de bal naar een medespeler gooien maar een van de belangrijkste regels in rugby is: de bal moet altijd naar achteren gespeeld worden.
Conversie: De Bonus na de Try (2 punten)
Na een try mag het team een conversie uitvoeren. Een conversie is een schop tussen de palen na een try, die bij succes twee punten oplevert. Na het scoren van een try krijgt een team de kans om de bal tussen de palen te schieten voor extra 2 punten. De conversie kick mag worden genomen ergens in een rechte lijn langs de lengte van het veld ten opzichte van de plaats van de try.
Lees ook: Hoe bepaal je het juiste inschrijfgeld voor toernooien?
Drop-goal: De Onverwachte Kans (3 punten)
Een drop-goal kan ook worden gescoord door de bal eerst op de grond te laten stuiteren en vervolgens tussen de palen te schieten. Dit is drie punten waard. In het spel zelf mag de bal ook tussen de palen worden geschopt. deze levert 3 punten op. een drop-goal is gedaan.
Penalty: De Strafschop (3 punten)
Zware overtredingen worden bestraft met een penalty (strafschop). Bij een penalty moet de tegenstander 10 meter achteruit. Als je in de buurt van de palen bent, mag je ook op de palen schieten. Het trappen van de bal tussen de verticale palen en boven de dwarslat in het verdedigingsgebied van de tegenstander. Dit mag als de scheidsrechter een penalty heeft toegekend na een overtreding.
Het team dat aan het einde van de wedstrijd de meeste punten heeft, wint. In het 15's (rugby met 15 spelers) eindigt het spel na 2 x 40 minuten, bij het 7's (met 7 spelers) eindigt het spel na 2 x 7 minuten.
Spelregels en Situaties
Passing: Naar Achteren is het Devies
De spelers mogen rennen met de bal in de handen. De bal mag alleen naar achteren worden gegooid. Een 'Forward Pass' (naar voren gooien) resulteert in een penalty voor de tegenpartij.
Tackelen: Fysiek, Maar Fair
De speler met de bal mag getackeld worden. De verdediging mag alleen de speler met de bal tackelen, hierbij moet de tackelaar zijn armen en schouders gebruiken.
Lees ook: Wanneer is het hands?
Scrum en Line-out: Herstarten van het Spel
Lichte overtredingen zoals het laten vallen van de bal of een pass naar voren worden bestraft met een scrum. In de scrum staan van elk team 8 (bij de jeugd: 5 of 3) voorwaartsen in een vaste formatie tegenover elkaar. Scrums worden gebruikt om na een overtreding het spel te hervatten. In de scrum proberen de twee groepen voorwaartsen elkaar weg te duwen om zo de bal te veroveren. De bal wordt door de scrumhalf van het team, dat niet in overtreding was, ingebracht.
Als de bal uit gaat, wordt een line-out geformeerd.
Contact: Meer dan Alleen Tackles
Niet alleen bij een tackel doe je leuke contacten op. Ook bij een maul of ruck maak je contact. Je botst met de bal in je armen tegen een speler en draait je lichaam in. Je wacht op hulp van een maatje als de tegenstander je vastpakt. Soms krijg je een kluwen spelers die duwen en trekken om de bal te krijgen.
Schoppen: Strategisch Gebruik
Je mag de bal schoppen. Dat kan handig zijn als een verdedigende of als een tactische aanvallende actie.
Buitenspel
Aan de uiterste lichaamsgrens aan de zijde van de tegenstander en aan de uiterste lichaamsgrens aan de eigen zijde. De spelers moeten zich gaan opstellen aan hun eigen zijde aan weerszijde van deze lijnen. De enige weg die open staat naar de zijde van de tegenstander is over de getackelde speler heen vanaf de eigen zijde. De begrenzing van deze doorgang wordt gevormd door de lichaamsgrenzen van de spelers betrokken bij de tackel.
Lees ook: Sinterklaas hockey surprise
Variaties in Rugby
Er zijn verschillende vormen van rugby, waaronder:
- Rugby Union
- Rugby League
- Sevens Rugby
- Beach Rugby
- Rolstoel Rugby
- Walking Rugby
- Touch Rugby
- Tag Rugby
De basis van het spel is hetzelfde (een try drukken), maar er zijn variaties in het aantal spelers, het veld en de regels. Wij spelen Rugby Union!
Geschiedenis van Rugby
Volgens een legende is rugby in 1823 begonnen toen William Webb Ellis, leerling van Rugby School in Engeland, tijdens een wedstrijd de bal oppakte en ermee naar de overkant van het veld rende. Het groepsgewijs achter een bal aanlopen waarbij de tegenstander fysiek mag worden afgestopt stamt uit de Middeleeuwen. In de 19e eeuw werden wedstrijden tussen scholen gehouden, waarbij de regels voor de wedstrijd door de leerlingen werden afgesproken. In 1845 werden een aantal regels op papier gezet door leerlingen van Rugby School.
In 1863 werd in Londen de Football Association opgericht om duidelijke regels op te stellen voor de varianten van “football”. Blackheath Rugby Club verliet de FA omdat ze lichamelijk contact en moed wilden behouden.
De eerste rugbyclub in Nederland was HFC uit Haarlem, opgericht in 1879. In 1918 werd de Delftsche Studenten Rugby-Club opgericht (nu de oudste rugbyclub van Nederland). In 1920 werd de Nederlandse Rugby Bond opgericht, maar deze werd in 1923 weer opgeheven. In 1932 werd de eerste interland tegen Duitsland gespeeld.
Tactiek en Strategie
Rugby lijkt een eenvoudig spel: je mag de bal in je hand nemen en de bedoeling is dat je de bal achter de trylijn van de tegenstander tegen de grond drukt. Het lijkt echt makkelijker dan het is, je mag de bal naar een medespeler gooien maar een van de belangrijkste regels in rugby is: de bal moet altijd naar achteren gespeeld worden. Deze en meerdere regels in rugby maken een goede samenwerking en sterke discipline noodzakelijk. Om te scoren moet de bal dus naar voren gelopen of geschopt worden en het is zaak voor het aanvallende team om altijd achter de bal te blijven.
De scheidsrechter mag direct fluiten bij een overtreding, maar wanneer hij het spel door wil laten spelen kan hij voordeel geven voor het aanvallende team.
De Posities op het Veld
Rugby wordt bij de senioren gespeeld met 15, 10 of 7 spelers op het veld en een aantal reserves op de bank. In de meeste inter- en nationale competities wordt het 15's gespeeld. Alle spelers hebben een eigen naam en positie op het veld. Het team is verdeeld in 'forwards' (voorwaartsen) en 'backs' (driekwarten).
De vijftien spelers van een rugbyteam zijn in twee categorieën in te delen. De spelers met rugnummer 1 t/m 8 zijn de voorwaartsen, ofwel het ‘Pack’, de spelers met rugnummer 9 t/m 15 zijn de driekwarters, ook wel de ‘backs’ genoemd. Tevens kennen we een verder onderverdeling van het pack en de backs. Zo worden in het pack, de eerste rij, twee props met in het midden een hooker, te samen met de tweede rij, waar de twee locks staan, de front five genoemd. De nummers 6 t/m 8 van het pack vormen te samen de ‘back row’, ofwel derde rij.
De voorwaartsen zijn belangrijk in de spelonderdelen waarvoor geproportioneerde kracht en techniek nodig is, bijvoorbeeld in de scrums, de rucks en de mauls. Deze spelers in de eerste rij zijn vaak zwaarder en sterker dan de backs. De meeste eerste rijers, met name de props boeten hierdoor aan snelheid in, maar er zijn hookers die qua snelheid en behendigheid met de bal in de hand niet voor de driekwarters onder doen. Tweede rijers, de locks, zorgen voor het balbezit vanuit de line-outs en voor het ‘op slot zetten’ van de scrum. Meestal zijn deze spelers langer dan 1,95 m en buiten zij hun lengte gepaard met de benodigde sprongkracht uit om boven hun tegenstanders uit te komen. De bijdrage van de backs is snelheid en techniek. Zij worden geacht met snelle combinaties de verdediging van de tegenstander uit positie te spelen. Tevens vormen zij het eerste verdedigingsblok, stoppen aanvallende spelers van de tegenpartij af tot het moment dat de derde rijers zich ermee kunnen bemoeien om balbezit veilig te stellen.
Touch Rugby Regels
Touches: Elk aanvallend team heeft zes "Touches". Na een Touch moet de speler een "Roll Ball" uitvoeren op het contactpunt, tenzij het de zesde Touch is. In dat geval gaat het balbezit over naar de tegenpartij.
Roll Ball: Bij een Roll Ball positioneert de speler zich op de plek van de Touch, met het gezicht naar de try-lijn van de tegenstander en rolt de bal achterwaarts tussen de benen over de grond.
Dummy Half: De Dummy Half mag met de bal rennen, maar kan niet scoren of getouched worden.
Buitenspel: Na een Touch moeten verdedigers zich 7 meter terugtrekken van de Roll Ball-markering, anders staan ze buitenspel.
Penalty: Bij een overtreding krijgt het andere team een "Tap Ball" op de plek van de overtreding.
Tap Ball: Een Tap Ball wordt gebruikt om het spel te starten, na de rust te hervatten of na een Try. De bal wordt op de grond geplaatst, losgelaten, aangetikt met de voet (niet verder dan 1 meter) en vervolgens opgepakt.
Uitrusting
Bal: Er wordt gespeeld met een rugbybal van maat 4.
Schoenen: Schoenen met afschroefbare noppen zijn niet toegestaan. Lichte leren of synthetische sportschoenen met zachte zolen zijn geschikt.
Sieraden en Nagels: Spelers mogen geen sieraden of andere gevaarlijke voorwerpen dragen. Lange of scherpe nagels moeten worden afgeplakt. Een bril is toegestaan, maar wordt afgeraden. Medische ondersteuningen zoals braces zijn toegestaan, mits ze veilig zijn.
Veldmarkeringen: Markeringen of pionnen van veilig materiaal moeten op de kruisingen van de zijlijn, middenlijn en try-lijn worden geplaatst.
Speloverzicht Touch Rugby
Doel: Meer Try's scoren dan de tegenstander. Een try is één punt waard.
Teams: Teams bestaan uit 6 spelers op het veld, met maximaal 8 wisselspelers. Er zijn jongens-, meisjes- en gemengde divisies (3 mannen + 3 vrouwen).
Wissels: Spelers kunnen op elk moment en zo vaak als ze willen wisselen.
Aanval: Aanvallende spelers voeren een 'Roll Ball' uit na een Touch.
Verdediging: Verdedigers trekken zich 7 meter terug van de 'Roll Ball'-markering.
Veelvoorkomende Overtredingen:
- Voorwaartse pass
- Buitenspel
- Touch-and-Pass
- Roll Ball over de Mark
- Te hard spel
Tactiek:
Aanval: Het doel is om meer Try's te scoren door naar de Try-lijn van de tegenpartij te gaan. Soms is het tactisch om naar de zijlijn te gaan voor meer ruimte.
Ondersteuning: Ondersteun de baldrager te allen tijde. Een pass direct zijwaarts kan effectief zijn.
Verdediging: Probeer je tegenstanders tijd en ruimte te ontzeggen door aan te Touchen. Hoe sneller je naar voren gaat, hoe minder vooruitgang ze boeken.
Wissels: Wissel spelers regelmatig om de intensiteit op peil te houden.
Passing: Een 'Touch and Pass' is wanneer de persoon die getoucht wordt de bal passt.
Internationale Rugby
Het belangrijkste internationale toernooi is het wereldkampioenschap rugby, dat iedere vier jaar wordt georganiseerd. De huidige wereldkampioen is Nieuw-Zeeland, dat in 2011 de Webb Ellis Cup wist te veroveren door Frankrijk in de finale te verslaan. In grootte en publieke belangstelling doet het toernooi maar voor weinig evenementen onder, maar het doet wel onder voor de Olympische Spelen en het WK voetbal. Het Nederlands rugbyteam doet sinds 1989 mee aan de kwalificatie toernooien voor dit evenement. Ternauwernood werden de eindronden van 1991 en 1995 gemist. De Nederlandse selecties in die jaren konden zich meten met de Europese subtop, zoals Roemenië en Italië. Ook werden regelmatig topteams uit Frankrijk, Engeland en Wales door het Nederlands Vijftiental verrast. Op het Noordelijk halfrond bestaat al sinds de jaren tachtig van de negentiende eeuw een jaarlijkse competitie tussen de sterkste rugbylanden van Europa. Ooit begonnen als vierlandentoernooi, tussen Engeland, Ierland, Wales en Schotland, werd in het begin van de twintigste eeuw Frankrijk toegelaten en was er vanaf 1910 sprake van een vijflandentoernooi. Echter vanaf 1931 werd Frankrijk uitgesloten van deelname omdat de organisatie in Engeland vermoedde dat er in Frankrijk spelers betaald werden. In 1939 werd de ruzie bijgelegd en mocht Frankrijk wederom aan dit toernooi deelnemen. In het jaar 2000 wordt Italië toegelaten tot het prestigieuze toernooi en wordt nu ieder jaar het zeslandentoernooi gehouden. De deelnemende teams zijn Engeland, Wales, Frankrijk, Italië, Ierland en Schotland. Opvallend hierbij is dat Ierland internationaal uitkomt als combinatie van Ierland en Noord-Ierland (Verenigd Koninkrijk). Op het Zuidelijk halfrond heet de tegenhanger van het Europese Zeslandentoernooi Tri Nations Series. De deelnemers zijn Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika.
Respect en Erecodes
Hoewel het er op het veld soms hard aan toegaat, hebben rugbyers een onderlinge erecode die is gebaseerd op respect. Na een wedstrijd bedanken de teams elkaar door voor de tegenstander een erepoortje te vormen. Daarna volgt altijd de ‘derde helft’, waarin de sfeer kameraadschappelijk te noemen is. Tijdens een wedstrijd wordt het als onwenselijk gezien dat de beslissingen van de scheidsrechter worden bekritiseerd door spelers. De enige van wie het wordt gedoogd is de teamcaptain. Bij rugby mogen de scheidsrechters bij openlijke kritiek een penalty geven door de overtredende partij de bal te ontnemen en tien meter terug te laten gaan op het eigen terrein.
Rugby in Nederland
In Nederland heeft het rugby altijd een officieuze scheiding gekend tussen de studentensport en de burgersport. Dit verschil bestond in eerste instantie uit het internationale karakter van de rugbysport waardoor de studenten door internationale medestudenten in eerdere fase in aanraking kwamen met de internationale sport. Het is dan ook niet toevallig dat de Eindhovense, Groningse en Leidse studenten aan de basis stonden van de rugbysport in Nederland. Door deze internationale invloeden heeft de sport haar basis in Nederland kunnen vinden.