Met de invoering van nieuwe wedstrijdvormen en de focus op spelplezier en ontwikkeling, is het belangrijk om de klasse indeling voor pupillen binnen de KNVB goed te begrijpen. Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg van de KNVB klasse indeling voor pupillen, met speciale aandacht voor de geboortejaarcompetities, wedstrijdvormen en het 4-fasenmodel.
Inleiding
In het jeugdvoetbal staat spelplezier voorop, gecombineerd met een gedegen voetbaltechniek, een competitie-element en een "fairplay" mentaliteit. Voetbalverenigingen streven ernaar om een omgeving te creëren waarin jeugdspelers zich optimaal kunnen ontwikkelen, zowel prestatiegericht als recreatiegericht. Dit artikel geeft een overzicht van de regels en richtlijnen rondom de klasse indeling van pupillen binnen de KNVB, met speciale aandacht voor de nieuwe wedstrijdvormen en de verschuiving naar geboortejaarcompetities.
Geboortejaarcompetities: Gelijkwaardige Wedstrijden
Vanaf seizoen 2017/’18 biedt de KNVB pupillen van onder 8 t/m onder 14 een zogenaamde geboortejaarcompetitie aan. Deze geboortejaarcompetitie zorgt ervoor dat de speelsterkte per team goed kan worden bepaald en er gelijkwaardige wedstrijden en competities worden georganiseerd. Het blijft daarbij altijd de vrije keuze van verenigingen om teams in te schrijven die bestaan uit spelers van meerdere geboortejaren.
Klasse Indeling: Niveaus en Mogelijkheden
Voor zowel de even als de oneven competities worden er minimaal 3 speelniveaus aangeboden waarvoor men zich kan inschrijven:
- Hoofdklasse (001 enz.)
- 1e klasse (101 enz.)
- 2e klasse (201 enz.)
Afhankelijk van het aanbod en mogelijke krachtsverschillen zijn meerdere klassen, zoals een 3e klasse (301 enz.), mogelijk. Door de uniformiteit in het aanbod kan het zijn dat er in de grensgebieden van de districten, verenigingen in een ander district gaan spelen.
Lees ook: Klasse Indeling F Pupillen Uitgelegd
Uniformiteit en Speeldagenkalender
In heel Nederland wordt een hetzelfde voetbalpakket aangeboden en komt er meer uniformiteit in de speeldagenkalender. Dat wil zeggen 3 bekerwedstrijden voorafgaande aan de competitie, gevolgd door een najaars- en een voorjaarsreeks gespeeld. Elke reeks kent in principe 11 wedstrijden waarin teams maar 1 keer tegen elkaar spelen. In de winterstop vindt een herindeling plaats op basis van sterkte.
Bekercompetitie
Vanaf onder 8 kan er ingeschreven worden voor de beker. De poules worden ingedeeld op eigen niveau, zodat de behaalde resultaten bij een eventuele herindeling worden meegenomen. Door de gewijzigde planning van wedstrijden, die nu buiten de zomervakantie plaatsvinden, kan ieder team aan het bekervoetbal deelnemen. Het advies is om alle jeugdteams te laten deelnemen aan de bekercompetitie, zodat iedere jeugdspeler/ster ook in de gehele maand september kan voetballen. Teams die bij elkaar in de competitie ingedeeld zijn, kunnen ook in de bekercompetitie tegen elkaar uitkomen.
Leeftijdssamenstelling en Team Aanduiding
Teams kunnen o.a. qua leeftijdssamenstelling enorm verschillen. Wanneer een team bestaat uit spelers van twee opeenvolgende geboortejaren moet het team de aanduiding krijgen van de oudste speler. Wanneer er bijvoorbeeld tien JO11-spelers en vier JO12-spelers zijn, wordt het team als een JO12-team ingedeeld.
Belang van Niveau Bepaling
Voor verenigingen is het van belang om goed te bepalen op welk niveau een team gaat uitkomen. Door de bekerpoule in te delen op leeftijd en op niveau, krijgen we al snel inzage in de kwaliteit van de teams. De resultaten die behaald zijn in de beker kunnen worden meegenomen bij een beoordeling van een verzoek om herindeling.
Vrije Inschrijving en Lichtingenprobleem
Verenigingen kunnen teams vrij inschrijven in alle klassen van de categorie B en in de eerste klasse van de categorie A, maar dienen dit gelijkmatig over de niveaus te verdelen. Door vrije inschrijving in de eerste klasse toe te staan, is een gedeeltelijke oplossing gerealiseerd voor het lichtingenprobleem.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Dispensatieregeling
Om alle verenigingen met de teams de kans te geven deel te nemen aan de geboortejaarcompetities van haar keuze, is vanaf het seizoen 2017/’18 besloten de aantallen van de huidige dispensatieregel in stand te houden. Enige belangrijke wijziging is dat dit niet meer geldt per leeftijdsgroep maar per team dat in de categorie B uitkomt. Dispensatie hoeft niet meer te worden aangevraagd en is daarmee niet meer persoonsgebonden.
Controle vindt plaats doordat het mobiele DWF slechts ruimte biedt voor een van te voren bepaald maximum aantal één jaar oudere spelers. Voor de zestallen is dit één speler, voor achttallen betreft dit twee spelers en voor de elftallen drie, zoals het nu ook is. Met ingang van het seizoen 2018/’19 werken we in het gehele pupillenvoetbal met het mobiel DWF, meer informatie.
Meisjes die in een jongensteam uitkomen mogen één jaar ouder zijn dan de leeftijdscategorie waarin de jongens uitkomen.
Vier-Fasen Voetbal
Na een eerdere pilot is de KNVB vanaf seizoen 2020-2021 voor de JO8 t/m JO12 overgegaan naar wat genoemd wordt het vier-fasen voetbal. Er worden vier competities per seizoen gespeeld. Standen JO7 t/m JO10: door de KNVB worden geen uitslagen en ranglijst gepubliceerd.
Indeling in Competitie
Voor aanvang van het seizoen maakt de Technische Commissie jeugd een inschatting van het gewenste speelniveau en geeft dit door aan de KNVB bij inschrijving van het team. De KNVB beoordeelt vervolgens de aanmelding en deelt het team in op een bepaald speelniveau. Na de laatste wedstrijd in de competitie (ronde/fase 1 t/m 3) deelt de KNVB de competities opnieuw in op basis van speelniveau. Hierbij wordt vooral gekeken naar het aantal gemaakte doelpunten.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Informatie voor de Omgeving
Plezier in het voetbal is het allerbelangrijkste. Zeker bij de pupillen. We maken bij de pupillen onderscheid in verschillende teams: JO6, JO7, JO8 t/m 10, JO11 t/m 12. JO staat in dit geval voor ‘Jeugd Onder’. Bij de pupillen spelen jongens en meisjes samen. Daarnaast spelen ze op kleinere velden en in kleinere teams. Op deze manier komen kinderen vaker aan de bal en gaan ze meer dribbelen, schieten, samenspelen en scoren. Dit alles draagt bij aan het uiteindelijke doel: het vergoten van het spelplezier en de ontwikkeling van deze pupillen.
We vinden het belangrijk dat de omgeving zo goed mogelijk op de hoogte is van alle spelregels en informatie om zo het plezier en de ontwikkeling van de kinderen te realiseren. Er zijn daarom diverse documenten ontwikkeld zoals spelregels en infographics met informatie over de spelers/speelsters, de teambegeleiders en de ouders.
Als ouder speel je een grote rol in de sportbeleving van je kind: voor, tijdens en na de wedstrijd én thuis. Als ouder ben je een rolmodel voor je kind; als toeschouwer, supporter en natuurlijk als opvoeder.
Als ouder heb je een grote invloed op het gedrag en de prestaties van je kind. Een positieve houding ten opzichte van alle kinderen, vrijwilligers, scheidsrechters en tegenstanders stimuleert het plezier en de ontwikkeling van kinderen. Het is daarvoor belangrijk op de hoogte te zijn van de spelregels en wedstrijdvormen waarin jouw kind actief is. Daarnaast kun je als ouder actief zijn als vrijwilliger zoals een coach, commissielid of bestuurder. Je bent als ouder een belangrijke factor in een bloeiend verenigingsleven. Een vereniging kan nu eenmaal niet bestaan zonder vrijwilligers.
Het 4-Fasenmodel in Detail
Het voetbalseizoen bij de pupillen (O7-O12) is opgedeeld in vier fasen, twee in het najaar en twee in het voorjaar. De indeling van de eerste fase (klassen-niveau) gebeurt op basis van de teaminschrijving van de vereniging. De volgende fase wordt ingedeeld op basis van de uitslagen en standen in de eerdere fase(s). Eén van de grote voordelen van dit model is de mogelijkheid om pupillenteams, mits noodzakelijk, sneller te herindelen. Zo realiseren we meer gelijkwaardige competities.
Er wordt niet gespeeld in de schoolvakanties en er zijn geen beker- en inhaalwedstrijden. De KNVB probeert de reisafstanden zo klein mogelijk te houden.
Wedstrijdvormen voor JO8, JO9 en JO10
De pupillen JO8, JO9 en JO10 spelen 6 tegen 6 wedstrijden op een bijna kwart veld (42,5m x 30m). De scheidsrechter neemt bij deze leeftijdscategorie voortaan de rol aan van spelbegeleider. Hij of zij beweegt niet in maar langs het veld en geeft de spelers zoveel mogelijk de ruimte het spel zelf te ontdekken.
Bij de Onder 8 t/m Onder 10 pupillen worden geen uitslagen en standen meer gepubliceerd. Dit is in lijn met de ontwikkeling van de nieuwe wedstrijdvormen waarbij het draait om het vergroten van het spelplezier van pupillen. Uit onderzoek blijkt dat kinderen uitkomend in Onder 8 en Onder 9 nog niet in staat zijn om weken vooruit te kijken en daarom geen echte interesse hebben in rangen en standen.
Het bijhouden van een competitie en toewerken naar een kampioenschap blijkt vooral van waarde en belang voor trainers, leiders en ouders. Dit kan leiden tot onnodige spanning en druk wat ten koste gaat van het spelplezier van het kind. De KNVB houdt wel de uitslagen bij om teams op het juiste niveau in te delen.
Teamindeling: Visie en Criteria
Voor elke vereniging is het van belang om eerst het vertrekpunt helder te hebben voor wat betreft teamindeling. Om tot een beleid op teamindeling te komen die specifiek gemaakt is voor een club, is het van belang een aantal zaken helder te hebben.
Visie van de Vereniging
Elke voetbalvereniging heeft een ander doel voor ogen met haar jeugdopleiding. Bij de ene voetbalvereniging is de hele organisatie afgestemd op de meer getalenteerde jeugdspelers en de doorstroming naar het eerste elftal, bij de andere staat de sportieve ontplooiing van alle jeugdvoetballers centraal, ongeacht leeftijd, motivatie en spelniveau. Het gaat er dus om waar de vereniging voor staat en wat de visie is.
De visie van een vereniging op leren voetballen maakt duidelijk hoe de vereniging vindt dat jeugdspelers moeten leren voetballen, geeft richting aan de jeugdafdeling, inspireert jeugdvoetballers, trainers en ouders en zorgt voor onderscheidend vermogen ten opzichte van de andere verenigingen. Deze visie is een belangrijk vertrekpunt voor het verder vormgeven van het beleid op teamindeling. De eerste stap is dan ook het beantwoorden van de volgende vragen: wat is de visie van de vereniging op het leren voetballen? En hoe vertaalt de vereniging deze visie in teamindelingbeleid?
Criteria Indelen
De teamindeling is een middel om spelers op het juiste en dus op hun eigen niveau met elkaar te laten trainen en spelen. Stel criteria vast, zodat iedere betrokkene in de jeugdopleiding op dezelfde wijze jeugdspelers volgt. Zo heeft elk kind recht op voetbalplezier en -ontwikkeling. Ieder individu heeft een niveau nodig waarop keuzes uitdagend zijn en er een balans is tussen lukken en mislukken. Daarnaast is de aanwezigheid van leeftijdsgenoten belangrijk en moet de indeling passen bij de ambities, motivatie en individuele ontwikkeling van het kind. Iedere vereniging maakt de teamindeling specifiek voor haar eigen situatie en passend bij de eigen visie. Hou daarbij altijd in het achterhoofd dat elk kind een eigen benadering nodig heeft. Want: elk kind is uniek.
Bij het in het beeld brengen van een speler maken verenigingen vaak gebruik van dezelfde criteria. Hieronder een aantal criteria die gebruikt kunnen worden:
- Voetballen:
- Voetbalhandelingen in aanvallen
- Voetbalhandelingen in verdedigen
- Voetbalhandelingen in omschakelen
- Leert voetbalhandelingen snel aan
- Laat progressie zien op verbeterpunten binnen voetballen
- Gedrag:
- Trainingsopkomst
- Inzet bij trainingen & wedstrijden
- Staat open voor feedback
- Omgang winst & verlies
- Reactie op beslissingen scheidsrechter en stafleden
- Respect voor de tegenstander
- Leeftijd:
- Kalenderleeftijd (vroeg/laat geboren in het jaar?)
- Biologische leeftijd
- Voetballeeftijd (hoe lang voetbalt hij of zij al?)
- Sociaal:
- Vriendjes/vriendinnetjes
- Bij elkaar in de klas of bij elkaar in de wijk wonend
Valkuilen bij Teamindeling
Bij het volgen van bovenstaande criteria, kunnen een aantal valkuilen je nog anders doen beslissen in de teamindeling. Meest genoemde valkuilen tijdens het in beeld brengen van spelers zijn:
- Vasthouden aan de eerste of eerdere indruk(ken)
- Uiterlijke kenmerken speler
- Eigen beeld van een goede speler
- Categoriseren (in hokjes stoppen van spelers)
- Je kunt enkel het ‘hier en nu zien’. Hou dit goed in je achterhoofd
Betrokkenen bij Teamindeling
Een duidelijk beeld van wie er betrokken zijn bij de selectieprocedure is voor de stafleden, ouder(s), spelers en andere betrokkenen erg zinvol. Als vereniging is het goed om een aantal vragen helder op een rijtje te hebben. Op die manier maak je als vereniging duidelijk wie er betrokken zijn en wie voor welke taak verantwoordelijk is.
- Wie is inhoudelijk eindverantwoordelijk?
- Wie is er verantwoordelijk voor de interne scouting?
- Wie is eindverantwoordelijk qua organisatie en coördinatie?
- Wie zijn er allemaal betrokken bij de interne scouting binnen de vereniging?
- Wie zouden er een goed beeld moeten hebben van de spelers?
- Hoe wordt de ontwikkeling van spelers gemonitord?
- Wie zijn de interne scouts?
- Hoe zit deze rol eruit?
- Hoe worden deze personen begeleid/opgeleid?
Activiteiten en Middelen om tot Teamindelingen te Komen
Verenigingen kunnen verschillende activiteiten en middelen inzetten om de ontwikkeling van spelers te volgen. Veelgebruikte instrumenten zijn:
- Competitie-, beker- en oefenwedstrijden
- Trainingen
- Toernooien (extern of intern, kleine voetbalvormen)
- Beoordelings-/ ontwikkelingsformulieren
- Spelersvolgsystemen
- (POP-) gesprekken met spelers
Moment van Teamindeling
Voorkom dat spelers en ouders vol spanning uitkijken naar één moment van zogenaamde ‘selectiewedstrijden’. Door deze momenten té belangrijk te maken is het goed mogelijk dat spelers en ouders ander gedrag vertonen. Het proces van teamindeling vindt het hele jaar door plaats en bij voorkeur door meerdere (onafhankelijke) mensen binnen de vereniging. Door hierover goed te communiceren haal je bijvoorbeeld al de druk van de zogenaamde ‘selectiewedstrijden’ af, die als momentopname beschouwd kunnen worden.
Tips om dit goed aan te pakken:
- Bepaal wat je op welk moment gaat communiceren;
- Bepaal de contactpersoon of personen zodat er altijd een duidelijke communicatielijn is;
- Houd je aan de deadlines die je zelf hebt gesteld;
- Zorg dat je altijd daarna persoonlijk mensen te woord kan staan om uitleg te kunnen geven.
- Zorg dat je eenduidig bent naar iedereen over de opstelde criteria.
Welke communicatiemiddelen zet je in? Staat het teamindeling beleid op de site? Om het proces van teamindeling gedurende het hele seizoen transparant plaats te laten, vinden is het wenselijk om tot een seizoensplanning te komen. Maakt hiermee de koppeling met het communicatieplan. Dan is voor iedereen binnen de vereniging helder wie er bij betrokken zijn, hoe het proces eruit zien en welke keuzes de vereniging maakt.
Verschillende werkwijzen waar de vereniging voor kan kiezen:
- Het gehele jaar volgen en daarop de keuze bepalen
- Einde en halverwege het seizoen op basis van hele jaar volgen van spelers
- Doorschuiven tijdens het seizoen alleen tijdens trainingen
- Mix tijdens trainingen en wedstrijden
- Het gehele seizoen wisselingen in teams
Door de betrokkenen, de activiteiten en middelen en de evaluatiemomenten te bepalen voor elke speler en in elke leeftijdscategorie, wordt het selectiebeleid en de teamindeling een proces dat gebaseerd is op een visie en beleid. Dit geeft verenigingen houvast om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van elke voetballer binnen de vereniging.
De KNVB helpt verenigingen graag om een goed selectiebeleid en een goede teamindeling op te zetten. Verenigingen die behoefte hebben aan ondersteuning kunnen hiervoor terecht bij de verschillende adviseurs.
Prestatiegericht versus Recreatiegericht Voetbal
Binnen het jeugdvoetbal wordt een onderscheid gemaakt tussen prestatiegericht en recreatiegericht voetballen. Hoewel elke vorm van amateurvoetbal recreatiesport is, verschillen de frequentie, gerichtheid en intensiteit van trainingen en wedstrijden. Niet elke speler heeft dezelfde inzet, kwaliteit en instelling om gericht te werken aan het verbeteren van zijn voetballend vermogen.
Bij prestatievoetbal worden spelers geselecteerd voor de hoogste teams van hun leeftijdsklasse. Van deze spelers wordt een prestatie gevraagd, met vaker trainen en de bereidheid om soms langs de lijn te staan als de trainer/coach dit nodig acht. Een selectieteam gaat voor opleiding en resultaat. Bij niet-selectieteams (recreatievoetbal) worden speelminuten naar evenredigheid verdeeld.
Verenigingen investeren in prestatievoetbal om talentvolle spelers op te leiden die later in de eerste elftallen kunnen spelen. Spelers die in aanmerking komen voor een selectie, moeten zelf aangeven dat ze de verplichtingen van prestatievoetbal willen aangaan. Recreatievoetbal biedt een plek voor spelers die het plezier in het spel centraal stellen, zonder de extra druk om te presteren.
Selectiebeleid in de Praktijk
Het selectiebeleid is erop gericht om elke speler de mogelijkheid te bieden om op zijn/haar spelniveau succes te hebben en zich verder te ontwikkelen. In de selectieteams spelen de beste spelers. Om tot een goede indeling te komen, wordt elke speler beoordeeld, zowel prestatief als recreatief. Deze beoordelingen worden intern besproken met de Technische Commissie Jeugd en de hoofdleider van de leeftijdsgroep. De teamindeling gebeurt op basis van breed verkregen informatie, met het uitgangspunt dat spelers in de leeftijdscategorie spelen waarin ze, gelet op hun leeftijd, thuishoren. Bij de F-pupillen wordt naast de leeftijd ook gekeken naar de individuele voetbalkwaliteiten van de spelers. Spelers kunnen op basis van hun kwaliteiten in een hoger selectieteam komen. Ook wordt er gekeken naar de aanwezigheid van klasgenootjes en/of vriendjes in een bepaald team.
Nieuwe Aanduidingen: JO en Onder
De KNVB heeft de aanduidingen voor jeugdcompetities veranderd naar internationaal gebruikelijke aanduidingen. De aanduidingen A- tot en met C-junioren en D- tot en met F-pupillen zijn vervangen door Onder 20 (jaar) tot en met Onder 6 (jaar). F-pupillen vallen nu onder de categorieën Onder 8 en Onder 9.
Nieuw is de toevoeging van een J (van jeugd) in de aanduidingen voor de jeugd, waarmee wordt aangegeven dat zowel jongens als meisjes gezamenlijk in één team of als teams tegen elkaar kunnen uitkomen. Naast deze gemengde jeugdcompetities zijn er ook specifieke meidencompetities, aangeduid met een M.