Voetbalplezier en ontwikkeling staan centraal bij de jeugdafdelingen van voetbalverenigingen. Zeker bij de pupillen is dit het allerbelangrijkste. Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg over de KNVB jeugddivisies JO11, waarbij JO staat voor ‘Jeugd Onder’. Het beschrijft de structuur, de speelvormen en de achterliggende filosofie, en belicht de rol van de omgeving, met name de ouders, in de ontwikkeling van jonge voetballers.
Plezier en Ontwikkeling voorop
Bij de pupillen, waar jongens en meisjes samenspelen, wordt onderscheid gemaakt in verschillende teams: JO6, JO7, JO8 t/m 10, JO11 t/m 12. Er wordt gespeeld op kleinere velden en in kleinere teams, zodat kinderen vaker aan de bal komen en meer dribbelen, schieten, samenspelen en scoren. Dit alles draagt bij aan het uiteindelijke doel: het vergroten van het spelplezier en de ontwikkeling van deze pupillen.
De Rol van de Omgeving
De KNVB vindt het belangrijk dat de omgeving zo goed mogelijk op de hoogte is van alle spelregels en informatie om zo het plezier en de ontwikkeling van de kinderen te realiseren. Er zijn daarom diverse documenten ontwikkeld zoals spelregels en infographics met informatie over de spelers/speelsters, de teambegeleiders en de ouders. Deze informatie is terug te vinden op de specifieke pagina’s voor de teams.
Ouders spelen een cruciale rol in de sportbeleving van hun kind: voor, tijdens en na de wedstrijd én thuis. Als ouder ben je een rolmodel voor je kind; als toeschouwer, supporter en natuurlijk als opvoeder. Een positieve houding ten opzichte van alle kinderen, vrijwilligers, scheidsrechters en tegenstanders stimuleert het plezier en de ontwikkeling van kinderen. Het is daarvoor belangrijk op de hoogte te zijn van de spelregels en wedstrijdvormen waarin jouw kind actief is.
Daarnaast kunnen ouders actief zijn als vrijwilliger, bijvoorbeeld als coach, commissielid of bestuurder. Ouders zijn een belangrijke factor in een bloeiend verenigingsleven. Een vereniging kan nu eenmaal niet bestaan zonder vrijwilligers.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Het Vier-Fasen Voetbal Model (JO8 t/m JO12)
Na een eerdere pilot is de KNVB vanaf seizoen 2020-2021 voor de JO8 t/m JO12 overgegaan naar wat genoemd wordt het vier-fasen voetbal. Dit model is ontworpen om het spelplezier te vergroten en de ontwikkeling van jonge voetballers te bevorderen. Er worden vier competities per seizoen gespeeld.
Indeling in Competitie
Voor aanvang van het seizoen maakt de Technische Commissie jeugd een inschatting van het gewenste speelniveau en geeft dit door aan de KNVB bij inschrijving van het team. De KNVB beoordeelt vervolgens de aanmelding en deelt het team in op een bepaald speelniveau. Na de laatste wedstrijd in de competitie (ronde/fase 1 t/m 3) deelt de KNVB de competities opnieuw in op basis van speelniveau. Hierbij wordt vooral gekeken naar het aantal gemaakte doelpunten.
Doel van het Vier-Fasen Model
Het 4-fasenmodel is ingevoerd. De indeling van de eerste fase (klasse niveau) gebeurt nog steeds op basis van de teaminschrijving van de vereniging. In het 4-fasenmodel is het een streven om de reisduur te beperken en wordt er niet gespeeld in de schoolvakanties. Er is voor 4 fasen gekozen, zodat er vaker heringedeeld kan worden en teams dus eerder op het juiste niveau kunnen voetballen. Dit moet ertoe leiden dat meiden minder vaak met grote uitslagen als 8-0 of 13-1 te maken krijgen, iets wat momenteel in één derde van alle wedstrijden bij de meidenjunioren-competities voorkomt.
Uitslagen en Standen (JO7 t/m JO10)
Belangrijk om te weten is dat door de KNVB geen uitslagen en ranglijsten gepubliceerd worden voor de JO7 t/m JO10. Dit is in lijn met de ontwikkeling van de nieuwe wedstrijdvormen waarbij het draait om het vergroten van het spelplezier van pupillen. Uit onderzoek blijkt dat kinderen uitkomend in Onder 8 en Onder 9 nog niet in staat zijn om weken vooruit te kijken en daarom geen echte interesse hebben in rangen en standen. Het bijhouden van een competitie en toewerken naar een kampioenschap blijkt vooral van waarde en belang voor trainers, leiders en ouders. Dit kan leiden tot onnodige spanning en druk wat ten koste gaat van het spelplezier van het kind. De KNVB houdt wel de uitslagen bij om teams op het juiste niveau in te delen.
Teamindeling: Een Visie en Criteria
Voor elke vereniging is het van belang om eerst het vertrekpunt helder te hebben voor wat betreft teamindeling. Om tot een beleid op teamindeling te komen die specifiek gemaakt is voor een club, is het van belang een aantal zaken helder te hebben.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Visie van de Vereniging
Elke voetbalvereniging heeft een ander doel voor ogen met haar jeugdopleiding. Bij de ene voetbalvereniging is de hele organisatie afgestemd op de meer getalenteerde jeugdspelers en de doorstroming naar het eerste elftal, bij de andere staat de sportieve ontplooiing van alle jeugdvoetballers centraal, ongeacht leeftijd, motivatie en spelniveau. Het gaat er dus om waar de vereniging voor staat en wat de visie is.
De visie van een vereniging op leren voetballen maakt duidelijk hoe de vereniging vindt dat jeugdspelers moeten leren voetballen, geeft richting aan de jeugdafdeling, inspireert jeugdvoetballers, trainers en ouders en zorgt voor onderscheidend vermogen ten opzichte van de andere verenigingen. Deze visie is een belangrijk vertrekpunt voor het verder vormgeven van het beleid op teamindeling. De eerste stap is dan ook het beantwoorden van de volgende vragen: wat is de visie van de vereniging op het leren voetballen? En hoe vertaalt de vereniging deze visie in teamindelingbeleid?
Criteria voor Indeling
De teamindeling is een middel om spelers op het juiste en dus op hun eigen niveau met elkaar te laten trainen en spelen. Stel criteria vast, zodat iedere betrokkene in de jeugdopleiding op dezelfde wijze jeugdspelers volgt. Zo heeft elk kind recht op voetbalplezier en -ontwikkeling. Ieder individu heeft een niveau nodig waarop keuzes uitdagend zijn en er een balans is tussen lukken en mislukken. Daarnaast is de aanwezigheid van leeftijdsgenoten belangrijk en moet de indeling passen bij de ambities, motivatie en individuele ontwikkeling van het kind. Iedere vereniging maakt de teamindeling specifiek voor haar eigen situatie en passend bij de eigen visie. Hou daarbij altijd in het achterhoofd dat elk kind een eigen benadering nodig heeft. Want: elk kind is uniek.
Bij het in het beeld brengen van een speler maken verenigingen vaak gebruik van dezelfde criteria. Hieronder een aantal criteria die gebruikt kunnen worden:
- Voetballen: Voetbalhandelingen in aanvallen, verdedigen, en omschakelen; snelheid van het aanleren van voetbalhandelingen; progressie op verbeterpunten.
- Gedrag: Trainingsopkomst, inzet bij trainingen & wedstrijden, openstaan voor feedback, omgang met winst & verlies, reactie op beslissingen van scheidsrechter en stafleden, respect voor de tegenstander.
- Leeftijd: Kalenderleeftijd, biologische leeftijd, voetballeeftijd (hoe lang voetbalt hij of zij al?).
- Sociaal: Vriendjes/vriendinnetjes; bij elkaar in de klas of bij elkaar in de wijk wonend.
Bij het volgen van bovenstaande criteria, kunnen een aantal valkuilen je nog anders doen beslissen in de teamindeling. Meest genoemde valkuilen tijdens het in beeld brengen van spelers zijn: Vasthouden aan de eerste of eerdere indruk(ken), uiterlijke kenmerken speler, eigen beeld van een goede speler, categoriseren (in hokjes stoppen van spelers), Je kunt enkel het ‘hier en nu zien’. Hou dit goed in je achterhoofd
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Betrokkenen bij Teamindeling
Een duidelijk beeld van wie er betrokken zijn bij de selectieprocedure is voor de stafleden, ouder(s), spelers en andere betrokkenen erg zinvol. Als vereniging is het goed om een aantal vragen helder op een rijtje te hebben. Op die manier maak je als vereniging duidelijk wie er betrokken zijn en wie voor welke taak verantwoordelijk is. Wie is inhoudelijk eindverantwoordelijk? Wie is er verantwoordelijk voor de interne scouting? Wie is eindverantwoordelijk qua organisatie en coördinatie? Wie zijn er allemaal betrokken bij de interne scouting binnen de vereniging? Wie zouden er een goed beeld moeten hebben van de spelers? Hoe wordt de ontwikkeling van spelers gemonitord? Wie zijn de interne scouts? Hoe zit deze rol eruit? Hoe worden deze personen begeleid/opgeleid?
Activiteiten en Middelen
Verenigingen kunnen verschillende activiteiten en middelen inzetten om de ontwikkeling van spelers te volgen. Veelgebruikte instrumenten zijn: Competitie-, beker- en oefenwedstrijden, trainingen, toernooien (extern of intern, kleine voetbalvormen), beoordelings-/ ontwikkelingsformulieren, spelersvolgsystemen, (POP-) gesprekken met spelers.
Moment van Teamindeling
Voorkom dat spelers en ouders vol spanning uitkijken naar één moment van zogenaamde ‘selectiewedstrijden’. Door deze momenten té belangrijk te maken is het goed mogelijk dat spelers en ouders ander gedrag vertonen. Het proces van teamindeling vindt het hele jaar door plaats en bij voorkeur door meerdere (onafhankelijke) mensen binnen de vereniging. Door hierover goed te communiceren haal je bijvoorbeeld al de druk van de zogenaamde ‘selectiewedstrijden’ af, die als momentopname beschouwd kunnen worden.
Tips om dit goed aan te pakken: Bepaal wat je op welk moment gaat communiceren; Bepaal de contactpersoon of personen zodat er altijd een duidelijke communicatielijn is; Houd je aan de deadlines die je zelf hebt gesteld; Zorg dat je altijd daarna persoonlijk mensen te woord kan staan om uitleg te kunnen geven. Zorg dat je eenduidig bent naar iedereen over de opstelde criteria. Welke communicatiemiddelen zet je in? Staat het teamindeling beleid op de site? Om het proces van teamindeling gedurende het hele seizoen transparant plaats te laten, vinden is het wenselijk om tot een seizoensplanning te komen. Maakt hiermee de koppeling met het communicatieplan. Dan is voor iedereen binnen de vereniging helder wie er bij betrokken zijn, hoe het proces eruit zien en welke keuzes de vereniging maakt.
Verschillende werkwijzen waar de vereniging voor kan kiezen: Het gehele jaar volgen en daarop de keuze bepalen, einde en halverwege het seizoen op basis van hele jaar volgen van spelers, doorschuiven tijdens het seizoen alleen tijdens trainingen, mix tijdens trainingen en wedstrijden, het gehele seizoen wisselingen in teams.
Door de betrokkenen, de activiteiten en middelen en de evaluatiemomenten te bepalen voor elke speler en in elke leeftijdscategorie, wordt het selectiebeleid en de teamindeling een proces dat gebaseerd is op een visie en beleid. Dit geeft verenigingen houvast om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van elke voetballer binnen de vereniging.
Overige Competities en Speelvormen
Naast het vier-fasen voetbalmodel en de reguliere competities, zijn er nog andere speelvormen en competities voor jeugdspelers.
11x11 Voetbal
Het grootste competitieaanbod vind je bij de reguliere voetbalvorm 11x11. Deze vorm speel je vanaf de junioren en is bij elke vereniging bij jou in de buurt mogelijk. In 2023/'24 is er in de O13 een pilot met vernieuwde spelregels. In de districten West I en Noord wordt er ook in de JO14 getest met de vernieuwde spelregels.
Meidenvoetbal (MO13 t/m MO20)
Vanaf de junioren-leeftijd zijn er ook specifieke competities waar meiden met en tegen elkaar voetballen.
Pupillen (JO8, JO9 en JO10): 6 tegen 6
De pupillen JO8, JO9 en JO10 spelen 6 tegen 6 wedstrijden op een bijna kwart veld (42,5m x 30m). De scheidsrechter neemt bij deze leeftijdscategorie voortaan de rol aan van spelbegeleider. Hij of zij beweegt niet in maar langs het veld en geeft de spelers zoveel mogelijk de ruimte het spel zelf te ontdekken.
Belangrijke Datums
De KNVB publiceert regelmatig belangrijke datums met betrekking tot de inschrijving van teams, de publicatie van indelingen en de speeldagenkalender. Hieronder enkele voorbeelden:
- 16 juni 2025: Start inschrijven teams seizoen 2025/'26
- 25 juni 2025: Sluitingsdatum inschrijven teams
- 4 juli 2025: Publicatie indeling landelijk mannen 2e t/m 4e divisie
- 11 juli 2025: Publicatie poule-indelingen senioren + divisies jeugd categorie A veldvoetbal
- 1 augustus 2025: Publicatie bekerindelingen
- 2 augustus 2025: Publicatie wedstrijdprogramma bekercompetitie
- 8 augustus 2025: Publicatie overige klasse-indelingen
Op de speeldagenkalender van de KNVB kun je zien in welke weekenden er beker- of competitiewedstrijden gespeeld worden. Daarnaast staan ook eventuele inhaalweekenden op de speeldagenkalender, die ingezet kunnen worden bij afgelasting of verplaatsing van een wedstrijd.