Het Nederlandse amateurvoetbal kent diverse regels en richtlijnen met betrekking tot de speelgerechtigdheid van spelers in verschillende elftallen. Deze regels, vastgelegd in het Reglement Wedstrijden Amateurvoetbal, beogen een eerlijke en sportieve competitie te waarborgen. Een belangrijk aspect hierbij is het concept van "vastspelen", dat reguleert wanneer een speler niet meer gerechtigd is om voor een lager team uit te komen.
Hoofdregel Vastspelen
De hoofdregel omtrent vastspelen stelt dat een speler gedurende een seizoen niet meer speelgerechtigd is in een (na)competitie- of bekerwedstrijd voor een lager team dan het team of de teams waarvoor de speler in dat seizoen in totaal in 15 (na)competitiewedstrijden is uitgekomen. Deze regel geldt uitsluitend indien het laatstgenoemde (hogere) team of de laatstgenoemde (hogere) teams deelnemen aan een competitie die is ingedeeld in categorie A.
Voorbeeld 1: Een speler in de leeftijdsklasse JO17 speelt 15 competitiewedstrijden voor JO17-1 (categorie A, 4e divisie). Deze speler mag daarna niet meer uitkomen in competitie- of bekerwedstrijden voor lagere teams zoals JO17-2 (categorie A, Hoofdklasse) of JO16 (ongeacht de categorie, divisie en/of klasse).
Voorbeeld 2: Een JO17-speler speelt 10 competitiewedstrijden voor JO19-1 (categorie A, 4e divisie) en 5 competitiewedstrijden voor JO19-2 (categorie A, Hoofdklasse). Na deze 15 wedstrijden mag de speler niet meer spelen voor lagere teams zoals JO19-3 (categorie B, 2e klasse), JO19-4 (categorie B, 3e klasse), JO18 of JO17 (ongeacht de categorie, divisie en/of klasse). Als de speler vervolgens nog 5 competitiewedstrijden voor JO19-1 speelt, mag hij ook niet meer voor JO19-2 uitkomen.
Uitzondering op de Hoofdregel
Er is een afwijking van de hoofdregel als een speler uitsluitend heeft gespeeld voor teams in bepaalde competities:
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
- Betaald voetbal: Eredivisie en Eerste Divisie
- Amateurvoetbal: Tweede Divisie, Derde Divisie (zaterdag en zondag), Hoofdklasse (zaterdag en zondag)
- Amateurvoetbal: Landelijke jeugdcompetities
In deze gevallen is de speler niet meer gerechtigd om voor een lager team in het amateurvoetbal te spelen als hij in totaal 18 competitiewedstrijden voor een of meer van de genoemde (hogere) teams heeft gespeeld.
Voorbeeld 4: Een JO19-speler speelt 18 competitiewedstrijden voor het eerste elftal in de Tweede Divisie (categorie A). Deze speler mag niet meer uitkomen in competitie- of bekerwedstrijden voor een lager team in het amateurvoetbal, zoals het tweede elftal (categorie A, reserve 3e klasse) of JO19 (ongeacht de categorie, divisie en/of klasse).
Teams op Hetzelfde Niveau
Voor verenigingen met meerdere elftallen die op hetzelfde niveau spelen, geldt dat spelers onbeperkt in al deze elftallen mogen uitkomen. Vastspelen is in dit geval niet van toepassing.
Voorbeeld 3: Een speler speelt 16 competitiewedstrijden voor een tweede elftal in de reserve 2e klasse (categorie A). De speler mag nog wel uitkomen voor het derde elftal van dezelfde vereniging, dat ook in de reserve 2e klasse (categorie A) speelt.
Zaterdag- en Zondagteams
Veel verenigingen hebben teams die zowel op zaterdag als op zondag in de A-categorie uitkomen. Een speler die eenmaal voor een zaterdagteam in de A-categorie is uitgekomen, mag dat seizoen niet meer in de A-categorie op zondag spelen, en vice versa. Bekerwedstrijden zijn hierbij al bepalend. Deze regel geldt ook voor jeugdspelers zodra ze voor het eerst bij de senioren uitkomen.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Speelgerechtigdheid Beloftenteams
Voor tweede elftallen die deelnemen aan de mannenveldcompetities voor standaardteams van de sectie amateurvoetbal gelden specifieke regels:
- Aan bindende wedstrijden mogen uitsluitend spelers deelnemen die in dat seizoen 23 jaar of jonger zijn.
- Spelers van 18, 19 of 20 jaar (geboren op of na 1 januari 2000 voor het seizoen 2019/’20) zijn niet meer speelgerechtigd voor het tweede elftal als ze 18 keer of vaker in bindende wedstrijden van het eerste elftal zijn uitgekomen.
- Spelers van 21 of 22 jaar (geboren vanaf 1 januari 1998 tot 1 januari 2000 voor het seizoen 2019/’20) zijn niet meer speelgerechtigd voor het tweede elftal als ze 7 keer of vaker in de basisopstelling hebben gestaan en/of 45 minuten of meer hebben gespeeld in bindende wedstrijden van het eerste elftal.
- Voor doelverdedigers van 21 of 22 jaar geldt dat ze niet meer speelgerechtigd zijn voor het tweede elftal als ze 18 keer of vaker in bindende wedstrijden van het eerste elftal zijn uitgekomen.
Topklasse Vrouwen
Alle wedstrijden in de topklasse vrouwen worden op zaterdag ingepland. Speelsters die uitkomen voor zondagteams in de topklasse vrouwen mogen, met inachtneming van de vastgestelde regels, in lagere zondag vrouwenteams spelen. Echter, speelsters die uitkomen voor zondagteams in de topklasse vrouwen mogen niet in lagere zaterdag vrouwenteams spelen.
Sportlink Club
In Sportlink Club is de informatie over team-spelersstatistieken te vinden via Wedstrijdzaken - Teams. Activeer de kolom ‘wedstrijden met speeltijd’ om een overzicht te krijgen van de gespeelde wedstrijden per speler. Het is belangrijk om incidentele spelers ook in het bondsteam te zetten.
Overige Regels en Richtlijnen
Naast de vastspelregels zijn er nog andere belangrijke regels en richtlijnen binnen het amateurvoetbal:
- Prioriteit van wedstrijden: Wedstrijden uit categorie A hebben voorrang op wedstrijden uit categorie B. Het standaardteam dient in principe altijd te spelen.
- Afgelastingen: Bekerwedstrijden vallen onder categorie A en dienen voorrang te krijgen. Bij gedeeltelijke afgelasting kunnen competitiewedstrijden worden verschoven naar kunstgrasvelden.
- Kunstgras: Clubs die hebben aangegeven van het kunstgrasveld gebruik te zullen maken, zijn verplicht om bij gedeeltelijke afgelasting met hun eerste elftal uit te wijken naar het kunstgrasveld.
- Verantwoordelijkheid teams: Beide teams dragen de verantwoordelijkheid voor de controle van spelerspassen en het aangeven van wat er tijdens de wedstrijd is gebeurd.
- Openbaarheid tuchtrechtelijke uitspraken: De KNVB maakt alle uitspraken van de tuchtorganen online openbaar via KNVB.nl.
Teamindeling: Visie, Criteria en Valkuilen
Een helder beleid voor teamindeling is essentieel voor elke voetbalvereniging. Het is belangrijk om de visie van de vereniging op het leren voetballen te bepalen en deze te vertalen naar een teamindelingbeleid. Criteria voor teamindeling kunnen onder andere zijn:
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
- Voetbalhandelingen in aanval, verdediging en omschakeling
- Snelheid van aanleren en progressie
- Trainingsopkomst en inzet
- Openstaan voor feedback
- Omgang met winst en verlies
- Reactie op beslissingen van scheidsrechter en staf
- Respect voor de tegenstander
- Leeftijd (kalenderleeftijd, biologische leeftijd, voetballeeftijd)
- Sociale aspecten (vriendjes, klasgenoten, woonplaats)
Valkuilen bij teamindeling:
- Vasthouden aan eerste indrukken
- Uiterlijke kenmerken van de speler
- Eigen beeld van een goede speler
- Categoriseren van spelers
- Enkel het ‘hier en nu’ zien
Het is belangrijk om een duidelijk beeld te hebben van wie er betrokken zijn bij de selectieprocedure en wie voor welke taak verantwoordelijk is. Verenigingen kunnen verschillende activiteiten en middelen inzetten om de ontwikkeling van spelers te volgen, zoals competitie-, beker- en oefenwedstrijden, trainingen, toernooien, beoordelingsformulieren en spelersvolgsystemen.
Communicatie en Seizoensplanning
Voorkom spanning bij spelers en ouders door het proces van teamindeling gedurende het hele jaar transparant te laten plaatsvinden. Communiceer duidelijk over de criteria en deadlines. Maak een seizoensplanning waarin helder is wie er bij betrokken zijn, hoe het proces eruit ziet en welke keuzes de vereniging maakt.
Specifieke Regels voor Verschillende Leeftijdsgroepen en Competities
De KNVB hanteert specifieke regels voor verschillende leeftijdscategorieën en competities om de speelgerechtigdheid te reguleren:
A. Senioren Mannen (geboren op of na 1 januari 2003):
- Zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse heeft gespeeld, mag hij niet meer in een lagere klasse uitkomen.
- Voor de Tweede, Derde en Vierde divisie geldt een limiet van 18 (na)competitiewedstrijden.
- Spelers in deze leeftijdscategorie kunnen zowel op zaterdag als zondag in categorie A uitkomen, maar zodra ze vijf (na)competitiewedstrijden in een 1e elftal op zaterdag hebben gespeeld, mogen ze niet meer in een 1e elftal op zondag uitkomen, en vice versa.
B. Competities voor Teams O23:
- Deelname is mogelijk voor spelers geboren op of na 1 januari 2003.
- Een speler die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de O23-competitie heeft gespeeld, mag niet meer in een lager team van de O23-competitie uitkomen.
- Bij de categorie A O23 mag je 2 dispensatiespelers hebben, ongeacht de leeftijd.
C. Senioren Vrouwen:
- Met ingang van het seizoen 2025/’26 geldt een “speelgerechtigdheidsladder”.
- Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse heeft gespeeld, mag ze niet meer in een lagere klasse uitkomen.
- Vrouwen en meiden geboren op of na 1 januari 2006 kunnen onbeperkt in seniorenklassen uitkomen zonder dat dit gevolgen heeft voor deelname aan wedstrijden van hun eigen leeftijdsklasse.
- Deze speelsters hebben de mogelijkheid om zowel in categorie A op zaterdag als op zondag uit te komen, maar zodra ze 15 (na)competitiewedstrijden in een elftal in categorie A op zaterdag hebben gespeeld, mogen ze niet meer in een elftal in categorie A op zondag uitkomen, en vice versa.
D. Jeugdvoetbal JO13 t/m JO19:
- Zodra een speler 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse van zijn eigen leeftijdscategorie heeft gespeeld, mag hij niet meer in een lagere klasse (jongere leeftijdscategorie) uitkomen.
- Jeugdspelers kunnen in oudere leeftijdsklassen uitkomen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse, met uitzondering van elftallen in categorie B.
- Dispensatiespelers in categorie A zijn alleen toegestaan na (her)indeling of expliciete toestemming.
- De minimale leeftijd om bij de senioren uit te komen is 15 jaar.
E. Meidenvoetbal MO13 t/m MO20:
- Zodra een speelster 15 (na)competitiewedstrijden in een bepaalde klasse van haar eigen leeftijdscategorie heeft gespeeld, mag ze niet meer in een lagere klasse (jongere leeftijdscategorie) uitkomen.
- De vastspeelregeling is ook van toepassing op de 4e fase (Final League).
- Meiden kunnen in oudere leeftijdsklassen uitkomen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse.
- Deelname aan de MO20 competities is mogelijk voor speelsters geboren op of na 1 januari 2005. Een speelster die 15 (na)competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de MO20-competitie heeft gespeeld, mag niet meer in een lager team van de MO20-competitie uitkomen.
- Een speelster mag uitkomen voor de MO17 divisie 1 vanaf de dag dat zij 14 jaar is geworden, en voor de MO20 vanaf de dag dat zij 15 jaar is geworden.
- De minimale leeftijd om bij de senioren uit te komen is 15 jaar.
Voetbalcoach 2 Senioren Opleiding
De KNVB biedt een opleiding Voetbalcoach 2 Senioren aan, gericht op het coachen tijdens wedstrijden, het geven van trainingen en het begeleiden van spelers en staf. De opleiding bestaat uit een opleidings- en een ervaringsgedeelte, waarbij de deelnemer wordt ondersteund door een praktijkbegeleider. Om de opleiding met een diploma af te ronden, moeten Proeven van Bekwaamheid (PVB’s) met goed gevolg worden afgelegd. Na het behalen van het diploma ontvangt de deelnemer een Voetbalcoach 2 licentie, die voor een periode van drie jaar wordt verstrekt.
tags: #knvb #elftalbenamingen #senioren #uitleg