Hockey is een populaire sport in Nederland, met een gestructureerde competitie voor zowel jeugd als senioren. Dit artikel geeft een overzicht van de verschillende klassen en niveaus binnen de jeugdhockeycompetitie, de seniorencompetities en andere vormen van hockey.
Jeugd Hockey Competitie Structuur
De Nederlandse hockeycompetitie is ingedeeld in bonds- en districtscompetities. Bondscompetities, ook wel landelijke competities genoemd, overschrijden de districtsgrenzen, terwijl districtscompetities binnen de grenzen van een district worden gespeeld.
Leeftijdscategorieën
In de Jeugd Onder 13- tot en met Onder 19-competities spelen zowel jongens als meiden in de speelvorm 11 tegen 11. De leeftijdscategorieën die worden aangeboden per district zijn afhankelijk van het aanbod in teams.
- JO13 t/m JO19: Jongens Onder 13 tot en met Onder 19 spelen in 11 tegen 11 formaties.
- MO13 t/m MO20: Meisjes Onder 13 tot en met Meisjes Onder 20 hebben eigen competities, waarin ze met en tegen elkaar spelen.
In de JO13- t/m JO19- competities categorie B en Hoofdklasse spelen teams in drie fases. De divisies spelen in een na- en voorjaarsreeks.
Niveaus binnen de Jeugdcompetitie
Binnen de jeugdhockeycompetitie zijn er verschillende niveaus, variërend van landelijk niveau tot de lagere klassen. De indeling bij de junioren (van hoog naar laag) is als volgt:
Lees ook: Informatie over het Volleybal Jeugd Toernooi in Vaassen
- Landelijk
- Super A / Super B / IDC
- Topklasse
- Sub-topklasse
- 1e klasse
- 2e klasse
- 3e klasse
- 4e klasse
- 5e klasse
- 6e klasse
Poule-indelingen Landelijke Jeugd
De poule-indelingen van de Landelijke Jeugd zijn bekend. De O16- en O18-teams uit de Landelijke Topklasse en Subtopklasse weten tegen wie zij na de zomervakantie gaan strijden.
Yvette van der Horst legt uit dat de indeling gebaseerd is op de resultaten van de laatst gespeelde competitie van het voorgaande seizoen in combinatie met de teamsamenstelling. Elke vereniging wordt gevraagd de teamsamenstelling voor het nieuwe aankomende seizoen door te geven bij de inschrijving van de teams.
Er wordt gebruik gemaakt van een puntensysteem. De rating-waarde van het oude team is vastgesteld op basis van de klasse waarin vorig seizoen is gespeeld, de eindpositie, het aantal wedstrijdpunten en het doelsaldo. Op basis van de gemiddelde ratingwaarde van de spelers die een nieuw team vormen, worden de ingeschreven teams geplaatst in een klasse en vervolgens verdeeld over de poules binnen de klasse. Dit wordt toegepast bij de junioren categorieën O18, O16 en O14.
De Landelijke competities zijn topcompetities die leiden naar een Nederlands Kampioenschap of een finaledag. Daarom wordt de indeling gedaan op basis van rating en wil men niet van deze rating afwijken.
Op basis van input van voorgaand seizoen en om de grootste reisafstanden te voorkomen, wordt zowel in de Landelijke Topklasse als de Subtopklasse eerst gekeken naar de ratingwaarden, maar vervolgens ook naar de reistijden. Teams worden maximaal twee posities naar links of rechts in die slang geplaatst om zo qua sterkte nog steeds poules te creëren die nagenoeg gelijk zijn, maar waarbij wel extreme reisafstanden zoals Groningen-Maastricht worden voorkomen.
Lees ook: Nieuwe KNVB Jeugd Indeling
Indeling Jeugdteams
De KNHB (Koninklijke Nederlandse Hockey Bond) is verantwoordelijk voor de competitie-indeling van de wedstrijden. Dit gebeurt op basis van de resultaten in de herfst- en voorjaarscompetitie, en de input van de mini- en jeugdcommissie van de vereniging.
Tophockey
De eerste teams in een lijn worden ingedeeld door de commissie tophockey. Er worden selectietrainingen gehouden, waarbij spelers van binnen en buiten de club worden beoordeeld. De commissie maakt een selectie voor bijvoorbeeld de O14-1. Spelers die niet geselecteerd worden, gaan naar de O14-2. Spelers van buitenaf moeten bij de zes beste spelers van de O14-1 behoren om geplaatst te worden.
Breedte Hockey
De teamindeling voor de breedtesport (vanaf de tweede teams) wordt verzorgd door de lijncoördinatoren van de jeugdcommissie. Hierbij wordt gestreefd naar een goede balans binnen alle elftallen, waarbij prestatie, ontwikkeling en plezier belangrijk zijn. De teamindeling vindt plaats op basis van de input van coaches, trainers, scouts (bij O12 en O14 jeugd) en de technische commissie. Belangrijke factoren zijn:
- Beoordelingsformulieren van coaches en trainers (2x per seizoen).
- Scouting en tussentijdse beoordeling van spelers tijdens wedstrijden en trainingen door scouts (bij O12 en O14).
- Inzet en aanwezigheidspercentage tijdens trainingen en wedstrijden.
- Gesprekken tussen lijncoördinator, coach en trainer.
- Beoordeling van keepers door coaches, trainers en de keeperschool.
- Goede verhouding tussen eerste- en tweedejaars spelers.
- Zoveel mogelijk gelijkgestemden op basis van houding/motivatie.
De teams die in de subtop en 1e en 2e klasse spelen, worden uitsluitend op basis van sterkte ingedeeld. Bij teams in lagere klassen wordt ook rekening gehouden met sociale factoren. Er wordt gestreefd naar 14/15 spelers per team. Tijdens het seizoen vinden er in principe geen wijzigingen meer plaats binnen de teams.
Jongste Jeugd
De O8, O9 en O10 teams vallen onder de Jongste Jeugd. De visie van de Jongste Jeugd Commissie is dat hockeyen leuk, leerzaam en stimulerend is.
Lees ook: Complete Gids Rugby Jeugd
Na periode 1, dan wel periode 2, kan er een herindeling van de poules plaatsvinden. Het seizoen voor de Jongste Jeugd wordt afgesloten met de Jongste Jeugdslotdag. Deze dag wordt gezien als een officiële competitiedag en wordt gespeeld op alle clubs in Nederland, waarbij de teams over de clubs in de regio verdeeld worden.
De uitslagen en standen van de door de Jongste Jeugd gespeelde wedstrijden worden niet officieel bijgehouden. Dit omdat in deze leeftijdscategorie het plezier voorop staat.
Onder 8 (O8)
Kinderen van 7 / 8 jaar (groep 4 basisschool), die spelenderwijs met hockey bezig zijn, trainen één keer in de week en nemen op de zaterdagochtend deel aan de officiële KNHB competitie. Een 3-tal team bestaat uit minimaal 6 kinderen, die tijdens de wedstrijdjes worden gesplitst in twee 3-tallen. Er wordt gespeeld op een achtste veld, waarbij ieder team drie goals te verdedigen heeft danwel in drie goals kan scoren.
Onder 9 (O9)
Kinderen van 8 / 9 jaar (groep 5 basisschool) die op een plezierige, veilige en dynamische manier leren hockeyen, trainen twee keer in de week en nemen op de zaterdagochtend deel aan de officiële KNHB competitie. Een Onder 9 team bestaat uit minimaal 6 kinderen (wedstrijd is 6 tegen 6). Er wordt gespeeld op een kwart veld, waarbij ieder team een in keeperskleding uitgerust keeper in zijn / haar team heeft.
Onder 10 (O10)
Kinderen van 9 / 10 jaar (groep 6 van de basisschool). In de 8-tallen vindt de laatste voorbereiding van het 3-tal en 6-tal via 8-tal naar 11-talhockey plaats. Een O10-team bestaat uit minimaal 8 kinderen. Er wordt gespeeld op een half veld, 8 tegen 8 waarbij ieder team een in keeperskleding uitgeruste keeper in zijn / haar team heeft.
Onder 12 (O12)
Kinderen vanaf 11 jaar (groep 7 van de basisschool) spelen in een elftal op een volledig veld. Zij trainen door de week en spelen op zaterdag een wedstrijd. De O12-teams trainen twee keer per week 1,5 uur.
Onder 14 (O14)
Bij de O14-teams zijn de trainingen als volgt: De lijnelftallen trainen vanaf O14 drie keer per week een uur. De breedte teams trainen twee keer per week een uur en hebben daarnaast de mogelijkheid een derde (instuif-) training te volgen.
Rol van de Volwassenen
Rondom een team, de trainingen en wedstrijden moet altijd veel gebeuren. Zeker bij de Jongste Jeugd en Jeugd. De hulp en betrokkenheid van ouders is dan ook heel belangrijk. Of je nu coach, teammanager, spelbegeleider of supporter bent: voor iedereen is een rol weggelegd. Het belangrijkste doel? Dat iedereen met plezier hockeyt en naar hockey kijkt.
- Jeugdcoach: is de technische en tactische kanjer voor het team. Heeft een duidelijke voorbeeldfunctie voor de spelers. Maakt samen met de oudercoach (indien van toepassing), teammanager en de spelers afspraken aan het begin van het seizoen. Maakt de opstelling, inclusief wissels, en let op gelijke speeltijden. Moedigt de spelers positief aan. Bevordert het teamgevoel, hockeyplezier en ontwikkeling. Is aangesteld en wordt begeleidt door de hoofdtrainer. Wordt tijdens de wedstrijden ondersteunt door de oudercoach voor de niet-tactische en -technische zaken en de veiligheid in het team en rond het veld. Indien nodig: herinnert de spelers eraan de tegenstander en scheidsrechters te bedanken na de wedstrijd. Zorgt dat het team na de wedstrijd nog even samen wat met elkaar en de tegenstander drinkt. Is aanwezig bij de informatieavonden georganiseerd door de club.
- Oudercoach: is de inspirerende mentor van het team. Zorgt voor een positieve sfeer op en rond het veld. Ondersteunt de jeugdcoach op niet-technische en - tactische vlakken. Bewaakt de teamdynamiek en zorgt voor plezier en motivatie. Indien nodig: herinnert de spelers eraan de tegenstander en scheidsrechters te bedanken na de wedstrijd. Zorgt dat het team na de wedstrijd nog even samen wat met elkaar en de tegenstander drinkt. Houdt toezicht op het gedrag van spelers en ouders langs de lijn voor een plezierige omgeving.
- Teammanager: maakt samen met de coach(es) en de spelers afspraken aan het begin van het seizoen. Stuurt bij indien er niet aan de afspraken wordt gehouden. Zorgt voor informatie naar de ouders toe, zoals: rij-, fluit- en eventueel fruit schema, en ook clubinformatie. Vult het wedstrijdformulier in. Is eerste aanspreekpunt voor de ouders, als zij vragen hebben. Draagt mede met de coach zorg voor de sociale aspecten op en rond het veld. Is eerste aanspreekpunt voor de lijncoördinator om vragen en processen af te stemmen. Zorgt voor leuke teamactiviteiten buiten de wedstrijden om. (Bijvoorbeeld samen naar een toernooi, Sinterklaas vieren of samen eten) Is aanwezig bij de informatieavonden georganiseerd door de club.
- Spelbegeleiders: Bij de Jongste Jeugd zijn er nog geen echte scheidsrechters bij de wedstrijden. Wél zijn er spelbegeleiders. Dit zijn ouders van het team, die door de teammanager ingedeeld worden. De spelbegeleider: zorgt er voor dat het veld klaar is en de wedstrijd op tijd begint. Leidt het spel op het veld op een leuke, eenduidige en eerlijke manier. Past de spelregels toe op het niveau van de kinderen en legt deze tijdens de wedstrijd ook uit. Is aanwezig bij de informatieavonden georganiseerd door de club. Moedigt het hele team aan. Uiteraard altijd positief. Laat het coachen over aan de coach. Dus geeft geen aanwijzingen aan de spelers. Laat het fluiten over aan de scheidsrechter (of spelbegeleider). En houdt op- en aanmerkingen dus voor zich. Respecteert spelers (van beide partijen), evenals de scheidsrechters, coaches, managers en andere supporters. Spreekt andere supporters aan op onsportief gedrag.
Senioren Hockey Klassement
Naast de jeugdcompetities is er ook een uitgebreide seniorencompetitie. De indeling bij de senioren, eerste teams (van hoog naar laag) is als volgt:
- Hoofdklasse
- Promotieklasse (vanaf seizoen 2018-2019)
- Overgangsklasse
- 1e klasse
- 2e klasse
- 3e klasse
- 4e klasse
Bij senioren reserveteams (van hoog naar laag):
- Res. Hoofdklasse
- Res. Overgangsklasse
- Res. 1e klasse
- Res. 2e klasse
- Res. 3e klasse
- Res. 4e klasse
- Res. 5e klasse
Overige Competities en Vormen van Hockey
Naast de reguliere jeugd- en seniorencompetities zijn er diverse andere vormen van hockey en competities:
Dames Masters Competitie
Binnen de Bondscompetitie wordt in de districten Noord-Holland, Zuid-Holland en Midden Nederland een Dames Masters-competitie aangeboden. Leeftijd bleek binnen de Dames Masters-competitie in toenemende mate een issue te zijn, zeker wanneer tegenstanders 10 tot 15 jaar jonger zijn. Waar voor de heren al jarenlang competities worden aangeboden in verschillende leeftijdscategorieën, speelden de dames nog steeds in één categorie waarin teams werden samengesteld uit speelsters in een mix van alle leeftijden. In de praktijk zagen we dat dames rond de 45 en daarboven, op een gegeven moment afhaken, omdat ze voorbijgelopen werden door dertigers. En dat is zonde! Want die 45-plussers zijn vaak nog wel fanatiek en willen graag blijven hockeyen, maar dan wel een tempo lager. Met dames van dezelfde leeftijd is er meer aansluiting, zowel op persoonlijk gebied als bij het hockeyen.
Trimhockey
Trimhockey is een leuke vorm van hockey voor mensen die geen of weinig hockeyervaring hebben en die toch op een ontspannen manier willen hockeyen. Trimhockeyers komen op een vaste avond bij elkaar om samen te trainen. In verschillende districten in Nederland worden trimhockeycompetities georganiseerd (door de KNHB of door vrijwilligers).
- Competitie voorbeelden:
- Deze mixed-competitie vindt 1x in de 3 á 4 weken plaats op de maandagavond en wordt bij de thuisspelende vereniging gespeeld. Er wordt gespeeld in de periode september tot en met november en maart tot en met juni inclusief een afsluitende avond met alle deelnemende teams.
- Voor de dames zijn er diverse poules in twee verschillende klassen. Deze poules bevinden zich in zowel Oost-, Midden- als in West-Brabant. Er wordt om de week een wedstrijd gespeeld met als aanvangstijd 20.30 uur. De KNHB verzorgt de indeling en wedstrijdplanning en er wordt gespeeld met thuis- en uitwedstrijden. De thuisspelende vereniging zorgt voor scheidsrechters.
- Ook in de regio Friesland wordt er een trimhockeycompetitie georganiseerd door de KNHB. Deze mixed-competitie vindt 1x in de 3 á 4 weken plaats op de maandagavond en wordt bij de thuisspelende vereniging gespeeld. Er wordt gespeeld in de periode september tot en met november en maart tot en met juni inclusief een afsluitende avond met alle deelnemende teams.
Het NK trimhockey seizoen 2024-2025 vindt plaats op zaterdag 28 juni 2025. Dit keer op de velden van Athena. De organisatie is in handen van de NK-commissie die bestaat uit 4 zeer actieve Trimhockeyers uit verschillende regio’s in Nederland in samenwerking met de KNHB en Athena.
Hockey7
De afgelopen jaren is een behoefte ontstaan aan doordeweekse avondcompetities. Het gaat daarbij om mensen die graag willen (blijven) hockeyen, maar voor wie de weekenden lastig zijn. Daarom organiseert de KNHB - naast de bestaande trimhockeycompetitie - een Hockey7 competitie op donderdag- of vrijdagavond (afhankelijk van het district). Hockey7 wordt - zoals de naam al aangeeft - gespeeld in teams van zeven. Teams spelen op één avond twee wedstrijden (drieluik) van elk 25 minuten. Er wordt gespeeld op een half veld en zonder keeper en scheidsrechters. Teams kunnen uit heren, dames of mixed teams bestaan.
Hockey7 wordt gespeeld in vier blokken (herfst, winter, lente en zomer) van elk drie maanden, met daarin vijf speelrondes. De wedstrijden worden om de week op donderdag of vrijdag gespeeld (afhankelijk van de regio). Om mee te kunnen doen aan de Hockey7 competitie moeten teamleden ingeschreven staan als spelend lid. Momenteel wordt de Hockey7 competitie door de KNHB aangeboden in alle districten.
Dames Door de Week Competitie
De Dames door de week-competitie wordt gespeeld op de donderdagmiddag/avond of dinsdagochtend. District Zuid speelt op de donderdag middag/avond en district West op de dinsdagochtend.
Vernieuwde Spelregels
In 2023/'24 is er in de O13 een pilot met vernieuwde spelregels. In de districten West I en Noord wordt er ook in de JO14 getest met de vernieuwde spelregels.
O11-Jaarlaag
De O11-jaarlaag is officieel ingevoerd, waarbij er 9 tegen 9 op een driekwart veld wordt gespeeld. Deze aanpassing sluit aan bij het besluit van de KNHB om het jeugdhockey in Nederland beter aan te laten sluiten op de ontwikkeling van jonge sporters. Voor de O12 blijft alles zoals het is: zij blijven 11 tegen 11 spelen op een heel veld. De invoering van O11 is gebaseerd op inzichten uit onderzoek en praktijkervaring bij andere verenigingen, waaronder pilots van de KNHB.
Bekercompetitie
Sinds seizoen 2016-2017 organiseert de KNHB een bekercompetitie voor de verenigingen. Het eerste jaar is uitermate succesvol verlopen met een bekertoernooi voor herenteams uit de Eerste tot en met de Vierde Klasse (Silver Cup Heren). Sinds het seizoen 2017-2018 is de Gold Cup voor standaard teams uit de Hoofdklasse, Promotieklasse en Overgangsklasse.
Evenementen Organiseren
Verenigingen kunnen via een bid hun interesse kenbaar maken voor het hosten van een KNHB competitie-evenement. Alle evenementen vinden doorgaans plaats aan het einde van het seizoen, in juni.