Inleiding
Matchfixing en corruptie vormen een serieuze bedreiging voor de integriteit van het voetbal. De Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB) zet zich in om deze praktijken te bestrijden en de integriteit van de competities te waarborgen. Dit artikel onderzoekt de verschillende aspecten van de KNVB corruptie onderzoek, waaronder de rol van het Openbaar Ministerie (OM), de samenwerking met Sportradar, en de maatregelen die de KNVB neemt om matchfixing te voorkomen en bestrijden. Daarbij wordt ook gekeken naar recente gevallen en de uitdagingen bij het bewijzen van matchfixing.
De Rol van het Openbaar Ministerie (OM)
Het Openbaar Ministerie (OM) speelt een cruciale rol in de bestrijding van matchfixing. Het OM onderzoekt signalen van matchfixing en kan overgaan tot strafrechtelijke vervolging indien er voldoende bewijs is. In 2017 liet het OM onderzoeken of strafbaarstelling van matchfixing meerwaarde heeft ten aanzien van het huidig wettelijk instrumentarium om op te treden tegen fraude in de sport. Ook werd gekeken naar strafbaarstelling van het niet melden van contacten tussen sporters en potentiële matchfixers in het Wetboek van Strafrecht. Dit om ervoor te zorgen dat er meer meldingen uit de sector komen.
Een aanleiding voor het onderzoek was het seponeren van de strafzaak tegen een voormalig voetbalspeler van Willem II. Het OM had in het onderzoek door de Politie niet voldoende wettig en overtuigend bewijs gevonden voor vervolging van matchfixing. Uit het strafrechtelijk onderzoek door de Politie was gebleken dat er contact heeft plaatsgevonden tussen de voetballer en een veroordeelde matchfixer. Het OM kon de voetballer niet vervolgen omdat wettig en overtuigend bewijs ontbrak.
Het OM heeft de afgelopen jaren alle signalen die binnenkomen over eventuele matchfixing onderzocht op aanknopingspunten. Alle signalen waren oud, al in het buitenland onderzocht of bevatten onvoldoende aanknopingspunten voor strafrechtelijk onderzoek in Nederland. Er is wel informatie gedeeld met het buitenland. De onderzochte signalen met betrekking tot matchfixing betreffen niet alleen voetbalsignalen maar ook signalen van de KNLTB en van kansspelaanbieders en de kansspelautoriteit.
De KNVB heeft in de tijd dat het Functioneel Parket is aangewezen voor de fraude in de sport, in totaal één bruikbaar en actueel signaal doorgespeeld over een voetbalspeler die door een derde was benaderd om een wedstrijd te beïnvloeden. Het OM heeft hier direct op geacteerd. De potentiële matchfixer bleek een journalist van het televisieprogramma Rambam.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Het OM bestrijdt matchfixing bij gebrek aan signalen door de aanverwante risico’s op matchfixing te bestrijden. Dan kun je denken aan het aanbieden van illegale gokmogelijkheden en niet transparante geldstromen rondom sportclubs. Het verdienmodel van potentiële matchfixers zit in het illegaal gokken. (Gok)schulden kunnen voetbalspelers kwetsbaar maken voor matchfixing.
Actuele signalen uit de sector zelf zijn onontbeerlijk om een eventueel strafrechtelijk onderzoek te starten: ‘Het OM gaat achter elk signaal aan, maar we hebben meer nodig dan een publicatie in de krant, een blunder op het veld of verdachte inzetten op de gokmarkt. Een rechter-commissaris geeft alleen toestemming om verdachten te tappen op basis van onderbouwde signalen. Zulke signalen krijgen we amper’ zegt Marianne Bloos hoofdofficier van het Functioneel Parket.
Samenwerking met Sportradar
De KNVB werkt samen met Sportradar Intelligence and Investigation Services om de integriteit van de Nederlandse voetbalcompetities te beschermen. Sportradar monitort de gokmarkten op signalen van matchfixing en manipulatie bij de mannen- en vrouwenvoetbalwedstrijden in de Eredivisie, Keuken Kampioen Divisie, TOTO KNVB Beker, Pure Energie Eredivisie Vrouwen en TOTO KNVB Beker Vrouwen.
Door alle openbare en verborgen informatie te monitoren, kan Sportradar de KNVB continu voorzien van informatie over de bedreigingen waarmee de KNVB wordt geconfronteerd op het gebied van matchfixing en manipulatie van voetbalwedstrijden. Onderzoek naar matchfixing en corruptie, maar ook due diligence, risk en compliance-onderzoek naar reputatie of financiële risico’s van potentiële (commerciële) partners of van sociale media voor de KNVB behoren tot de services die Sportradar ter beschikking stelt.
Jan Peter Dogge, integriteitsmanager van de KNVB, zegt: “We hebben er veel vertrouwen in dat Sportradar ons nog beter in staat zal stellen om de integriteit van onze competities te beschermen. De integriteit van onze competities is ons grootste goed en de KNVB neemt de dreiging van matchfixing en andere corruptie in de sport uiterst serieus. Daarnaast weten we hoeveel ervaring en kennis Sportradar heeft van deze materie. Met deze nieuwe, uitgebreidere samenwerking geven we nog meer prioriteit aan de bescherming van de integriteit van ons voetbal.”
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Andreas Krannich, Managing Director Integrity Services, Sportradar: “Corruptie in de sport gaat verder dan alleen matchfixing. Het belang van goede onderzoeksmaatregelen kan niet worden onderschat. De ontwikkelingen op het gebied van wedstrijdmanipulatie en andere sportcorruptie benadrukken de noodzaak van een constante en proactieve benadering om mogelijke integriteitskwesties aan te pakken."
Maatregelen van de KNVB ter Preventie en Bestrijding van Matchfixing
De KNVB hanteert een zerotolerancebeleid ten aanzien van matchfixing. Wedstrijden moeten worden beslist op het voetbalveld, niet daarnaast. De KNVB neemt verschillende maatregelen ter preventie en bestrijding van matchfixing:
- Tiplijn matchfixing: De KNVB heeft een tiplijn waar verdachte waarnemingen of benaderingen gemeld kunnen worden, eventueel anoniem.
- Voorlichting: De KNVB biedt sinds het seizoen 2013/’14 voorlichting aan spelers, coaches, scheidsrechters en bestuurders in het betaald voetbal.
- Wegnemen voedingsbodem: De KNVB besteedt beleidsmatig extra aandacht aan de aanstellingen van de scheidsrechters, de regels rond het pensioenfonds voor spelers en het toezicht op het tijdig betalen van salarissen.
- Samenwerking: Ter preventie en bestrijding van matchfixing is er een nauwe samenwerking met UEFA, FIFA, het Nationale Platform Matchfixing en onafhankelijke gokexperts. Alle wedstrijden in de hoogste Nederlandse voetbalcompetities worden gemonitord op onregelmatige gokbewegingen (Universal Fraud Detection System).
- Onderzoekscommissie integriteit: De onderzoekscommissie integriteit verricht feitenonderzoek bij meldingen over ongeoorloofd wedden op voetbalwedstrijden en (mogelijke) signalen van matchfxing. De commissie is bevoegd tot het doen van onderzoek op eigen initiatief, of op verzoek van de onafhankelijke aanklager (van de KNVB).
Recente Gevallen en Onderzoeken
Er zijn verschillende recente gevallen en onderzoeken geweest die de complexiteit van matchfixing aantonen.
- Minderjarige verdachten in Almere en Amsterdam: Op 18 januari stonden twee minderjarige verdachten uit Almere en Amsterdam in een besloten zitting voor de rechtbank in Lelystad op verdenking van matchfixing. In juni 2022 zouden zij verschillende spelers in de tweede divisie van het Nederlandse voetbal via sociale media benaderd hebben om tegen betaling wedstrijden expres te verliezen of gelijk te spelen. Zij zouden vervolgens op goksites kunnen inzetten op de door hun afgesproken uitslagen van de voetbalwedstrijden om zo mogelijk veel geld te verdienen. Het Openbaar Ministerie eiste 60 en 70 uur werkstraf tegen de verdachten. De kinderrechter veroordeelde beide verdachten tot een werkstraf van 70 uur.
- Melding van matchfixing-signalen op sociale media: Op 3 juni 2022 maakte de integrity manager van de KNVB melding dat er op verschillende sociale media kanalen spelers waren benaderd met het verzoek opzettelijk een voetbalwedstijd te manipuleren. Zo werd voor een verlies van 0 - 3 een bedrag van 12,500 euro geboden en voor 4 - 4 gelijkspelen werd een bedrag van 7000 euro beloofd. De politie heeft een opsporingsonderzoek ingesteld. Naar aanleiding hiervan werden de twee minderjarige verdachten aangehouden.
De Uitdagingen bij het Bewijzen van Matchfixing
Het bewijzen van matchfixing is vaak een uitdaging. Het OM kan een voetballer niet vervolgen als wettig en overtuigend bewijs ontbreekt: ‘Zelfs indien iemand een moord bekent maar dit wordt niet ondersteund door andere bewijsstukken in het dossier, dan kan de moord niet bewezen worden. Indien er een strafbaarstelling was geweest van het niet-naleven van een meldplicht door de voetballer had hij mogelijk hiervoor vervolgd kunnen worden. Het contact tussen voetballers en potentiele matchfixers over te beïnvloeden wedstrijden ziet het OM als onwenselijk. Zo’n dubieus contact of het niet melden ervan is nu niet strafbaar. Matchfixing is nu vervolgbaar als niet-ambtelijke corruptie, oplichting of witwassen. Het OM kijkt daarnaast of een eventuele strafbaarstelling van het niet-naleven van een meldplicht nuttig is.
Het OM heeft de afgelopen jaren alle signalen die binnenkomen over eventuele matchfixing onderzocht op aanknopingspunten. Alle signalen waren oud, al in het buitenland onderzocht of bevatten onvoldoende aanknopingspunten voor strafrechtelijk onderzoek in Nederland. Er is wel informatie gedeeld met het buitenland.
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
Actuele signalen uit de sector zelf zijn onontbeerlijk om een eventueel strafrechtelijk onderzoek te starten: ‘Het OM gaat achter elk signaal aan, maar we hebben meer nodig dan een publicatie in de krant, een blunder op het veld of verdachte inzetten op de gokmarkt. Een rechter-commissaris geeft alleen toestemming om verdachten te tappen op basis van onderbouwde signalen. Zulke signalen krijgen we amper’ zegt Marianne Bloos hoofdofficier van het Functioneel Parket.