De TOTO KNVB Bekerfinale is meer dan alleen een strijd om de beker; het is ook een cruciale factor in de verdeling van de Europese tickets in de Eredivisie. Na de zinderende finale waarin Go Ahead Eagles AZ versloeg, is het van belang om de verschillende scenario's te bekijken en de impact van de eindklassering van Go Ahead Eagles op de Europese tickets te analyseren.
Uitgangssituatie: De Basisregels voor Europese Tickets
De KNVB heeft voorafgaand aan het seizoen een reglement gepubliceerd met betrekking tot de verdeling van de Europese tickets. Zonder rekening te houden met de eindklassering van de bekerwinnaar, ziet de basisverdeling er als volgt uit:
- Nummer één en twee Eredivisie: Ticket voor de League Phase van de Champions League.
- Nummer drie Eredivisie: Ticket voor de derde voorronde van de Champions League (met mogelijke toegang tot de League Phase, afhankelijk van de winnaar van de Europa League en de competities in Portugal en België).
- Nummer vier Eredivisie: Ticket voor de tweede voorronde van de Europa League.
- Nummers vijf tot en met acht Eredivisie: Play-offs voor een ticket voor de tweede voorronde van de Conference League.
- Bekerwinnaar: Ticket voor de League Phase van de Europa League.
Scenario 1: Go Ahead Eindigt op een Play-offplek (5 t/m 8)
Dit is momenteel het meest waarschijnlijke scenario. Als Go Ahead Eagles aan het einde van de Eredivisie op een plek tussen de vijfde en de achtste positie eindigt, behoudt het team het ticket voor het hoofdtoernooi van de Europa League. De verdeling van de Europese tickets voor de top vier teams blijft ongewijzigd, zoals beschreven in de uitgangssituatie. De nummer negen van de Eredivisie neemt dan de plek van Go Ahead Eagles over in de play-offs voor de Conference League. Op dit moment staat Go Ahead op de zevende plek, met een voorsprong van elf punten op nummer negen Heracles Almelo.
Scenario 2: Go Ahead Wordt 4e in de Eredivisie
Als Go Ahead Eagles op de vierde plaats eindigt, behoudt de club het ticket voor het hoofdtoernooi van de Europa League. Het ticket voor de tweede voorronde van de Europa League verschuift dan naar de nummer vijf van de competitie. De play-offs voor de Conference League worden in dit geval gespeeld door de nummers zes tot en met negen. Dit scenario is minder waarschijnlijk, gezien de achterstand van dertien punten op nummer vier FC Utrecht.
Scenario 3: Go Ahead Eindigt Buiten de Play-offplekken (9 t/m 18)
Indien Go Ahead Eagles buiten de play-offplekken eindigt, blijft de ticketverdeling gelijk aan de uitgangssituatie. De bekerwinnaar krijgt het ticket voor de League Phase van de Europa League, de nummers één tot en met drie bemachtigen tickets voor de Champions League (voorrondes), de nummer vier plaatst zich voor de voorronde van de Europa League, en de play-offs voor de Conference League worden gespeeld door de nummers vijf tot en met acht. Net als scenario 2 is dit scenario onwaarschijnlijk, gezien de huidige positie van Go Ahead Eagles.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Scenario 4: Go Ahead Eindigt in de Top-3 van de Eredivisie
Dit scenario heeft de grootste impact op de ticketverdeling. Als Go Ahead Eagles in de top drie van de Eredivisie eindigt, behoudt de club in principe het ticket voor de (voorrondes van) de Champions League, maar omdat ze al geplaatst zijn via hun positie in de top 3, verschuift het Europa League-ticket van de bekerwinnaar naar de nummer vier van de Eredivisie. Het ticket van de nummer vier, dat recht geeft op plaatsing voor de tweede voorronde van de Europa League, schuift dan door naar nummer vijf. De play-offs voor de Conference League worden dan betwist door de nummers zes tot en met negen van de Eredivisie. Dit scenario is ondertussen erg onwaarschijnlijk, gezien de achterstand van dertien punten op nummer drie Feyenoord.
Historie en Traditie van de KNVB Beker
De KNVB Beker heeft een rijke historie die teruggaat tot het einde van de 19e eeuw. Hoewel de clubs in 1893 niet stonden te springen om deel te nemen aan dit nieuwe initiatief, werd in 1898 een nieuwe poging gewaagd, die wel succesvol was. Op 7 mei 1899 versloeg RAP Amsterdam het Haagse H.V.V. na verlenging met 1-0 en mocht het zich de eerste bekerwinnaar van Nederland noemen.
In de jaren daarna werd er regelmatig om de beker gespeeld, maar het toernooi werd, in tegenstelling tot bijvoorbeeld in Engeland en Duitsland, nauwelijks serieus genomen. Uiteindelijk ontbreekt de bekerfinale tussen 1899 en 1960 maar liefst twintig keer op de agenda, soms vanwege uitzonderlijke omstandigheden (zoals de Tweede Wereldoorlog), maar vaker gewoon vanwege desinteresse.
De Holdert-beker werd in 1946 vervangen door een nieuwe beker, aangeboden door de Algemene Nederlandse Voetbalvereniging De Zwaluwen. Het kostbare geschenk - de beker is namelijk van zilver - krijgt vanwege zijn karakteristieke vorm al snel een populaire bijnaam: 'De dennenappel'.
Belangrijker voor het bekertoernooi is dat de UEFA in 1960 voor het eerst een toernooi uitschrijft voor nationale bekerwinnaars, de Europa Cup II. De animo voor deelname aan het vaderlandse bekertoernooi neemt daarna in ieder geval wel toe en vanaf 1960 kent ieder voetbalseizoen een apotheose in de vorm van de bekerfinale.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
De Rol van de KNVB Beker in de Europese Coëfficiëntenstrijd
De Europese prestaties van Nederlandse clubs zijn van groot belang voor de coëfficiëntenstrijd. Deze prestaties bepalen hoeveel teams Nederland mag afvaardigen in de Europese toernooien. De KNVB Beker speelt hierin een rol, aangezien de winnaar zich plaatst voor de Europa League (of in bepaalde scenario's de Conference League).
Mogelijke Wijzigingen in de Toekomst
Er zijn plannen om de verdeling van de Europese tickets te herzien. De kleinere landen binnen de UEFA willen graag dat de bekerwinnaar zich niet plaatst voor de Europa League, maar voor de Conference League. Dit zou betekenen dat het directe Europa League-ticket van de KNVB Beker verschuift naar de nummer vier van de Eredivisie. De bedoeling is om de wijziging door te voeren vanaf het seizoen 2027-2028.
Sportmarketeer Chris Woerts stelt dat de kleinere landen de steun van de grote landen nodig hebben om deze wijziging door te voeren. Hij is enthousiast over het plan, omdat de kleinere landen in de Conference League meer kans hebben op punten en het aantrekkelijker is voor de clubs.
Records en Feiten
- Ajax is recordhouder met 20 gewonnen bekerfinales, gevolgd door Feyenoord (14) en PSV (11).
- De meest doelpuntrijke finale was Willem II tegen Groene Ster in 1944 (9-2).
- Het snelste doelpunt in de bekerfinale staat op naam van Romário (PSV) in 1989 (2 minuten).
- Sinds de invoering van het betaalde voetbal hebben slechts drie amateurclubs de halve finale bereikt: IJsselmeervogels (1974/’75), VVSB (2015/’16) en Spakenburg (2022/'23).