Racisme en discriminatie zijn onacceptabel, zowel in de maatschappij als in de sport. De KNVB zet zich actief in om deze problematiek te bestrijden en een veilige en inclusieve omgeving te creëren voor alle voetballers en supporters. Een belangrijk onderdeel van deze aanpak is het faciliteren van het melden van incidenten. Dit artikel geeft een overzicht van de mogelijkheden om een KNVB klacht in te dienen met betrekking tot racisme en discriminatie, en de stappen die vervolgens worden ondernomen.
De Discriminatiemelder-app: Een Laagdrempelige Manier om Racisme te Melden
Om het melden van racisme en discriminatie in en rond voetbalwedstrijden te vereenvoudigen, is de Discriminatiemelder-app ontwikkeld. Deze app is een initiatief van de Rijksoverheid, KNVB, Eredivisie CV, Keuken Kampioen Divisie en Vrouwen Eredivisie, en maakt deel uit van het aanvalsplan ‘Voetbal is van iedereen’. De app is gratis te downloaden voor Android en iOS en biedt de mogelijkheid om incidenten snel en gemakkelijk te melden.
Doelgroep en Doel van de App
De Discriminatiemelder-app is bedoeld voor iedereen die voetbalwedstrijden bezoekt, zowel in het betaald voetbal als in het amateurvoetbal. Het primaire doel van de app is het vereenvoudigen van het melden van discriminatie, waardoor er sneller actie kan worden ondernomen.
Werkwijze: Hoe Werkt de App?
Gebruikers van de app kunnen incidenten melden via een eenvoudig te bedienen interface. De meldingen worden, afhankelijk van het type voetbal, op verschillende manieren afgehandeld:
- Betaald Voetbal: Meldingen van incidenten in het betaald voetbal gaan direct naar de veiligheidscoördinator in het stadion. Deze kan bijvoorbeeld een steward inschakelen om de situatie te beoordelen en direct actie te ondernemen.
- Amateurvoetbal: Meldingen van incidenten in het amateurvoetbal worden doorgestuurd naar Discriminatie.nl. De KNVB ontvangt een overzicht van de verenigingen waar incidenten zijn gemeld, samen met een geanonimiseerde beschrijving van het incident. Discriminatie.nl neemt vervolgens contact op met de melder. Indien de melder dit wenst, wordt ook de KNVB betrokken. De KNVB neemt dan contact op met de betreffende vereniging.
Naast deze directe acties kan de zaak ook worden voorgelegd aan de secretaris van de speciaal aanklager discriminatie, die beoordeelt of er een tuchtzaak gestart kan worden of dat een vooronderzoek nodig is. Melden kan ook anoniem, al is opvolging richting de melder dan niet mogelijk.
Lees ook: Procedure Klacht Indienen Racisme KNVB
Verschillende Categorieën Meldingen
De Discriminatiemelder-app kent drie categorieën meldingen:
- Melding Algemeen: Deze categorie is bedoeld voor algemene meldingen van discriminatie, die worden opgevolgd door Discriminatie.nl.
- Betaald Voetbal: Deze categorie is specifiek gericht op incidenten die zich voordoen in en rondom stadions tijdens wedstrijden in het betaald voetbal.
- Amateurvoetbal: Deze categorie is bedoeld voor incidenten die plaatsvinden in het amateurvoetbal.
Andere Meldpunten en Procedures
Naast de Discriminatiemelder-app zijn er nog andere manieren om racisme en discriminatie in het voetbal te melden:
- Discriminatie.nl: Dit is het landelijke meldpunt voor alle vormen van discriminatie. Niet alleen voetballiefhebbers, maar iedereen kan hier terecht met meldingen over discriminatie op het werk, bij het zoeken van een huis of in andere dagelijkse situaties.
- Meldpunt Wanordelijkheden Voetbal: Dit meldpunt is bedoeld voor allerhande ergernissen in het amateurvoetbal, zoals partijdige scheidsrechters, wangedrag langs de lijn en wedstrijden die dreigen uit de hand te lopen.
- Centrum Veilige Sport Nederland: Hier kunt u terecht met vragen over (vermoedelijke) overtredingen van regels of ongewenst gedrag, zoals doping, matchfixing, seksuele intimidatie, discriminatie of pesten.
- Meldpunt Geweld en Sport: Dit meldpunt is bereikbaar op nummer: 0800 - 22 99 555. De hulplijn is alleen bedoeld voor noodgevallen en is 24/7 bereikbaar.
Protocol bij Discriminatie, Racisme en/of Bedreiging
De KNVB heeft een protocol opgesteld voor situaties van discriminatie, racisme en/of bedreiging op en rond het voetbalveld. Dit protocol geeft scheidsrechters, aanvoerders en clubbestuurders een leidraad voor het handelen in dergelijke situaties. De scheidsrechter speelt een centrale rol in dit protocol, maar de verantwoordelijkheid wordt gedeeld met alle betrokkenen.
Het protocol omvat onder meer de volgende stappen:
- De scheidsrechter constateert een incident van discriminatie, racisme of bedreiging.
- De scheidsrechter bespreekt de situatie met de aanvoerders van beide teams en de bestuurders van de clubs.
- Afhankelijk van de ernst van het incident, kan de scheidsrechter besluiten om de wedstrijd tijdelijk stil te leggen, definitief te staken of door te spelen.
- De scheidsrechter maakt een rapport op van het incident en stuurt dit naar de afdeling tuchtzaken van de KNVB.
De Aanpak van de KNVB en de Rijksoverheid
De KNVB en de Rijksoverheid werken samen om racisme en discriminatie in het voetbal te bestrijden.
Lees ook: Overzicht klacht indienen Pioniers
- Voorkomen: Het creëren van bewustwording en het bevorderen van een positieve en respectvolle cultuur in het voetbal.
- Signaleren: Het faciliteren van het melden van incidenten van racisme en discriminatie.
- Sanctioneren: Het bestraffen van daders van racisme en discriminatie. De straffen voor discriminerende uitingen zijn verdubbeld, wat betekent dat daders een stadionverbod van 20 jaar kunnen krijgen.
- Samenwerken: Het samenwerken met alle betrokken partijen, zoals clubs, supportersverenigingen, gemeenten en antidiscriminatievoorzieningen.
Waarom Melden Belangrijk Is
Het melden van incidenten van racisme en discriminatie is cruciaal om de problematiek inzichtelijk te maken en effectief te kunnen bestrijden. Door meldingen te registreren, kan de KNVB in kaart brengen waar de incidenten zich voordoen en gerichte acties ondernemen. Bovendien is het melden van incidenten essentieel voor het verzamelen van bewijsmateriaal dat nodig is voor een tuchtzaak.
Eric Gudde, directeur betaald voetbal van de KNVB, benadrukt dat het belangrijk is dat men melding doet zodat de KNVB kan ingrijpen en/of een onderzoek kan starten.
Tuchtzaken en Procedures bij de KNVB
Naast het melden van discriminatie en racisme, kunnen er ook andere situaties ontstaan waarbij een klacht bij de KNVB ingediend moet worden. Denk hierbij aan situaties rondom wedstrijden, zoals het niet opkomen dagen van een team of het niet eens zijn met een schikkingsvoorstel.
Niet eens met een Schikkingsvoorstel?
In de voetballerij ontvangt een speler regelmatig gele en/of rode kaarten. Via Sportlink wordt hiervan na de wedstrijd melding gemaakt op het wedstrijdformulier. Het bestuur amateurvoetbal stuurt in veel gevallen een schikkingsvoorstel toe aan de speler in kwestie. Als betrokkene niet binnen de termijn van drie werkdagen reageert op het schikkingsvoorstel (door middel van een schriftelijk gemotiveerd verweerschrift), wordt aangenomen dat het voorstel is aanvaard en is de straf onherroepelijk geworden. Belangrijk om te weten is dat een schikkingsvoorstel in de regel 1 wedstrijd minder is dan de straf die door de tuchtcommissie bij een volledige behandeling wordt opgelegd (indien het ten laste gelegde bewezen wordt verklaard).
Indien je het niet eens bent met het voorstel, moet je dit gemotiveerd aangegeven in een verweerschrift. Vervolgens zal de zaak worden aangemeld bij de tuchtcommissie van de KNVB. De tuchtcommissie bestaat uit vrijwilligers die naast passie en kennis van het voetbal ook een juridische achtergrond hebben. De tuchtcommissie heeft als opdracht om de zaak grondig te onderzoeken en op basis daarvan te oordelen of er al dan niet een sanctie opgelegd moet worden.
Lees ook: Klacht indienen scheidsrechter
Er moet een volledige tuchtrechtelijke behandeling plaatsvinden, hetgeen concreet betekent dat van alle betrokkenen (betrokken spelers van beide verenigingen, scheidsrechter, grensrechter, rapporteur etc.) de mogelijkheid krijgen om een schriftelijke verklaring af te leggen. Als er beeldmateriaal is, heeft betrokkene ook de mogelijkheid om deze beelden in de procedure te brengen. Indien er bij de tuchtcommissie vragen rijzen over de verklaringen dan kan de tuchtcommissie besluiten om een mondelinge behandeling in te plannen.
Niet eens met Uitspraak Tuchtcommissie?
Als je het niet eens bent met de beslissing van de tuchtcommissie, bestaat er in vrijwel alle gevallen de mogelijkheid hiertegen in beroep te gaan. Dit moet worden ingediend bij de Commissie van Beroep. In het beroepschrift moet onder meer staan, tegen welke uitspraak beroep wordt aangetekend en wat de gronden van het beroep zijn. Door het instellen van beroep wordt de tenuitvoerlegging van de straf niet automatisch opgeschort. Voordat de commissie van beroep een zaak in behandeling kan nemen, moet binnen veertien dagen een waarborgsom worden betaald (€ 47,80 voor leden en € 72,10 voor verenigingen). De Commissie van Beroep bestaat uit 3 leden. Deze leden mogen uiteraard geen zitting hebben genomen in de procedure daarvoor. Het beroep is vaak enkel schriftelijk.
Juridische Bijstand
In Nederland geldt het principe dat rechtsbijstand voor iedereen toegankelijk moet zijn. Indien iemand geen advocaat kan betalen, bestaat er de mogelijkheid om op ‘pro deo’ basis te werken. Helaas verleent de Raad voor Rechtsbijstand voor tuchtzaken bij de KNVB geen gesubsidieerde rechtsbijstand. Volgens de Raad is hier namelijk sprake van een ‘hobbymatig’ karakter. Ook een rechtsbijstandverzekering heeft meestal in de polisvoorwaarden staan dat het inschakelen van een specialistische advocaat niet mogelijk is. Voor zaken met een relatief minder groot belang (paar wedstrijden schorsing op een lager niveau) is het vaak daarom ook een financiële afweging om gebruik te maken van een advocatenkantoor. Als er een groter belang is - bijvoorbeeld een speler van het 1e elftal of als een elftal uit de competitie wordt gehaald - dan wordt aangeraden om hiervoor juridische bijstand in te schakelen.
Tuchtzaak bij het Niet Spelen van de Wedstrijd
Het kan zo zijn dat het niet lukt om een wedstrijd in overleg met de tegenstander te verplaatsen. In zo’n geval is er sprake van het ‘niet opkomen c.q. niet spelen’ van ofwel de thuisvereniging ofwel de bezoekende vereniging. Vanuit de aanklager volgt er dan een schikkingsvoorstel met een boete en eventueel punten in mindering wegens het niet spelen van deze wedstrijd.
Het enkel tijdig melden aan de tegenstander dat de wedstrijd niet gespeeld kan worden, zónder tijdig een nieuwe datum in te plannen met deze tegenstander, zorgt er niet voor dat er geen tuchtzaak voor het niet spelen van de wedstrijd wordt aangemaakt. Ook het gegeven dat getracht is in overleg met de tegenstander de wedstrijd te verplaatsen, maar de tegenstander niet wilde meewerken aan deze verplaatsing, is geen reden om géén tuchtzaak te starten. De tegenstander is namelijk geenszins verplicht om deze medewerking te verlenen.
Overige Regels en Procedures
Gevolgen van Gele en Rode Kaarten
- Twee keer geel: Een speler die wegens twee keer geel de rode kaart heeft gekregen, is automatisch voor de eerstvolgende wedstrijd uitgesloten in het veldvoetbal.
- Directe rode kaart: Een speler of wisselspeler die voor, tijdens of na een bindende wedstrijd door de scheidsrechter disciplinair is bestraft met een directe veldverwijdering, is voor geen enkel team speelgerechtigd om deel te nemen aan bindende wedstrijden tot en met de dag waarop het team de eerstvolgende bindende wedstrijd heeft gespeeld. Dit geldt ook voor teamofficials vanaf het seizoen 2021/'22.
- Gele kaarten in bekerwedstrijden: Uitsluitingen vanuit de bekercompetitie gelden niet voor de overige competities en omgekeerd.
- Samenhangende wedstrijd: Een met de competitie samenhangende wedstrijd is een promotie- en degradatiewedstrijd/play-offwedstrijd, maar bijvoorbeeld ook een beslissingswedstrijd voor promotie, degradatie of periodekampioenschap en een kampioenswedstrijd.
Termijnen
- Verweer indienen: Als je een schikkingsvoorstel van de aanklager hebt ontvangen, heb je drie werkdagen de tijd om je verweerschrift in te dienen.
Functieontzegging Trainer
Ontzegging van het recht om één of meerdere functies te mogen uitoefenen kan alleen worden opgelegd naar aanleiding van een overtreding begaan in de uitoefening van een functie. In zijn schikkingsvoorstel bepaalt de aanklager welke functies worden ontzegd en voor welke periode of voor hoeveel officiële wedstrijden deze ontzegging geldt.
Andere Functies tijdens Uitsluiting
Een uitsluiting heeft alleen betrekking op het als speler niet mogen meespelen in officiële wedstrijden. Andere functies, bijvoorbeeld als trainer of als assistent-scheidsrechter, mogen gewoon worden uitgeoefend.
Restant Gestaakte Wedstrijd
Een speler die is uitgesloten van deelname aan competitie- en/of bekerwedstrijden mag wel meedoen aan het restant van een gestaakte wedstrijd dat in zijn uitsluitingsperiode wordt gespeeld, wanneer hij/zij ook de oorspronkelijke wedstrijd had mogen spelen. Wel dienen alle spelers speelgerechtigd te zijn. Een speler die in het gespeelde gedeelte van een gestaakte wedstrijd uit het veld is gestuurd, mag niet deelnemen aan het restant, ook al heeft hij/zij de straf voor de directe rode kaart al uitgezeten.
Clubstraf in Mindering Brengen
Wanneer de clubleiding naar aanleiding van een overtreding van een van haar spelers zelf besluit deze speler uit te sluiten voor een aantal wedstrijden mag dit in mindering worden gebracht op de door het tuchtrechtelijk orgaan opgelegde straf. Voorwaarde is wel dat het bestuur van de vereniging dit binnen drie werkdagen na de wedstrijddag schriftelijk aan de aanklager heeft gemeld.
Wijzigen van een Uitspraak
Wanneer het door een onvoorziene verandering van omstandigheden, als bijvoorbeeld het betrokken team is teruggetrokken of een speler inmiddels senior is, niet (meer) mogelijk is de straf of maatregel geheel of gedeeltelijk ten uitvoer te leggen, kan de commissie die de straf of maatregel heeft opgelegd, op gemotiveerd verzoek van de betrokkene en met inachtneming van de voorschriften bedoeld in artikel 100 van het Reglement Tuchtrechtspraak Amateurvoetbal, de uitspraak wijzigen.
Inzien van Dossiers
Een betrokkene of zijn/haar gemachtigde heeft het recht het dossier van zijn/haar zaak in te zien. Het is dus niet mogelijk voor iemand die niet rechtstreeks bij de zaak betrokken is, zonder machtiging de betreffende stukken in te zien.
Opschorting bij Beroep
Door het instellen van beroep wordt de tenuitvoerlegging van de opgelegde straf of maatregel niet automatisch opgeschort. Er bestaat wel een mogelijkheid voor de voorzitter van de commissie van beroep om op basis van zijn bevoegdheden zelf te besluiten tot opschorting van een straf of maatregel, of dit te doen op verzoek van degene die het beroep heeft ingesteld.
Meldpunten voor Geweld en Wanordelijkheden
Er zijn 3 meldpunten waar u een melding kunt doen van geweld of overlast in de sport.
- Centrum Veilige Sport Nederland: Voor vragen over (vermoedelijke) overtredingen van regels of ongewenst gedrag.
- Meldpunt Geweld en Sport: Voor gewelddadige voorvallen op of rond het voetbalveld. Bereikbaar op nummer: 0800 - 22 99 555. De hulplijn is alleen bedoeld voor noodgevallen en is 24/7 bereikbaar.
- Meldpunt wanordelijkheden Voetbal: Voor andere vervelende voorvallen, zoals een partijdige scheidsrechter of wangedrag langs de lijn.
Vertrouwenscontactpersoon
VVIJ wil een veilige voetbalvereniging zijn, waar iedereen zich thuis voelt en met plezier voetbalt. We zijn er met elkaar verantwoordelijk voor dat alle vormen van ongewenst gedrag worden voorkomen. De vertrouwenscontactpersoon heeft de taak het gevoel van veiligheid en vertrouwdheid te bevorderen. Hij is hiervoor door het Algemeen Bestuur aangesteld. Problemen van VVIJ-leden met betrekking tot ongewenst gedrag in behandeling nemen. Oftewel: ondersteunen, begeleiden, adviseren om het probleem bespreekbaar te maken en een oplossing te vinden.
Procedure bij de Vertrouwenscontactpersoon
Als zich een situatie bij VVIJ voordoet die in strijd is met de algemene gedragscode dan kan klaagster/klager een schriftelijke klacht indienen bij de vertrouwenscontactpersoon. De vertrouwenscontactpersoon neemt de klacht in behandeling en beoordeelt de klacht. De vertrouwenscontactpersoon hoort de klaagster/klager en aangeklaagde afzonderlijk. De aangeklaagde kan zich laten bijstaan door een door hem of haar zelf te kiezen persoon. De vertrouwenscontactpersoon kan getuigen en andere betrokkenen horen. Deze zijn verplicht tot het geven van de gewenste informatie. Voor alle zaken die te maken hebben met klachten over fysieke omgang (seksueel grensoverschrijdend gedrag daarbij inbegrepen) alsook in die gevallen waarin een meisje/vrouw vraagt om een vrouwelijke vertrouwens(contact)persoon, draagt de vertrouwenscontactpersoon de zaak actief in een zeer vroegtijdig stadium over aan een KNVB vertrouwenspersoon. Binnen 30 dagen na schriftelijke melding van de klacht komt de vertrouwenscontactpersoon tot een beslissing, tenzij hij goede redenen heeft om langer de tijd te nemen. Deze beslissing zal binnen 30 dagen na de schriftelijke melding van de klacht worden medegedeeld aan klaagster/klager, aangeklaagde en het bestuur. Zij kunnen tegen de beslissing in beroep gaan bij het bestuur.
Meldpunt Wanordelijkheden
Voor wanordelijkheden op en rond het (zaal-)voetbalveld die niet op het wedstrijdformulier komen, is er het Meldpunt wanordelijkheden. De KNVB gaat zorgvuldig om met gemelde adviezen en opmerkingen die niet spoedeisend zijn en evenmin via één van de officiële kanalen voor een tuchtzaak in aanmerking komen. Het kan bij dit meldpunt gaan om allerhande ergernissen in het amateurvoetbal; partijdige scheids- en grensrechters, slechte ontvangst, wangedrag langs de lijn, wedstrijden die net niet uit de hand lopen en meer van dit soort zaken. Op basis van deze klachten krijgt de KNVB wanordelijkheden inzichtelijk en kan waar nodig vroegtijdig ingrijpen en actie ondernemen. Denk hierbij aan het inzetten van een waarnemer of het nadrukkelijker volgen en assisteren van een (veelvuldig) genoemde vereniging.