De Eredivisie Volleybal is in Nederland het hoogste nationale niveau voor zowel mannen- als vrouwenteams. Deze competitie, georganiseerd door de Nederlandse Volleybal Bond (Nevobo), is de plek waar gestreden wordt om het nationaal kampioenschap. In de Eredivisie strijden 12 teams om deze prestigieuze titel. Het seizoen begint traditioneel met de Supercup. Tussen 2007 en begin 2012 stond deze klasse bekend als de 'A-League'.
Historische Context en Ontwikkeling
Door de jaren heen zijn er diverse maatregelen genomen om de Eredivisie aantrekkelijker te maken voor spelers, publiek en sponsors, en om het niveau te verhogen. Deze maatregelen, zoals het wel of niet toestaan van promotie en de inkrimping of uitbreiding van het aantal teams, hadden vaak een direct effect op de divisies daaronder. Deze top-downbenadering had als doel het volleybal in Nederland naar een hoger plan te tillen.
Het Bankrasmodel
Een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van het Nederlandse volleybal is het Bankrasmodel. Onder leiding van Arie Selinger was dit een revolutionaire aanpak waarbij een groep getalenteerde volleyballers zich volledig inzette om de top te bereiken. Dit model resulteerde in het behalen van zilver op de Olympische Spelen van Barcelona in 1992 en goud in Atlanta in 1996.
Competitieopzet door de Jaren Heen
De competitieopzet van de Eredivisie is door de jaren heen meermaals gewijzigd. In het seizoen 2007/08 werd in de A-League gespeeld met acht teams per competitie, waarbij elk team vier keer per seizoen tegen elkaar speelde. De nummer laatst degradeerde naar de B-League, terwijl de nummers één en twee streden om het landskampioenschap in een ‘best-of-seven’ serie.
Vanaf het seizoen 2009/10 werd de competitieopzet opnieuw aangepast. Er werd geen dubbele competitie meer gespeeld. Na de reguliere competitie volgde een splitsing in poules met de nummers één t/m vier en vijf t/m acht. De eindstand in de poules was bepalend voor de plaatsing in de play-offwedstrijden. In de eerste play-offronde werd volgens het systeem ‘best-of-five’ gespeeld, terwijl de wedstrijden in de tweede ronde om de plaatsen één en twee en zeven en acht ook om drie gewonnen wedstrijden gingen.
Lees ook: Het Spaanse competitiesysteem uitgelegd
In januari 2010 kondigde de Nevobo aan dat de A-League voor het seizoen 2010/2011 zou worden uitgebreid van acht naar tien teams. Later werden de Talentteam Papendal Arnhem (TTPA) teams in de Eredivisie opgenomen. Deze teams bestonden uit jonge volleyballers in de leeftijd van 14 tot 18 jaar, die werden klaargestoomd om zich bij de wereldtop te voegen. Ook veranderde de NVS in RTC, wat leidde tot minder kinderen die dit traject ingingen en een kleinere kans op het ontdekken van echt talent.
Recente Seizoenen
In de seizoenen 2017/18 en 2018/19 namen er in beide competities tien teams deel, waarvan negen clubteams en het bondsteam van TTPA. De reguliere competitie omvatte 18 wedstrijden per team, waarbij het Talent Team alleen in deze fase meedeed. In de tweede fase streden de top-6 clubteams in de kampioenspoule om twee plaatsen voor de finale om het landskampioenschap, waarin een ‘best-of-five’ serie werd gespeeld.
De Divisies Onder de Eredivisie
Naast de Eredivisie zijn er ook andere klassen op nationaal niveau, zoals de Topdivisie, die één niveau lager is. Daaronder bevinden zich de eerste en tweede divisies. De Nevobo probeert het niveau van de Eredivisie te behouden en te verbeteren, maar de vraag is hoe het niveau in de divisies daaronder zich ontwikkelt. Maatregelen zoals doorstroming en handhaving, het promoveren zonder kampioen te worden, en het opnemen van tweede selecties van Eredivisieteams in de Topdivisie zijn gebruikelijk.
Niveauverschillen en Concurrentie
Volleybalvolgers vragen zich af of deze maatregelen wel de juiste zijn. De verschillen tussen de Eredivisie, Topdivisie en Eerste Divisie worden steeds kleiner, waardoor het voor spelers minder uitmaakt op welk niveau ze spelen. Een stap terug of omhoog in divisie betekent niet altijd dat het persoonlijke niveau ook mee verandert.
Internationale Ambities
Sommige clubs kijken over de grens voor meer competitie. Clubs uit het zuiden en westen van Nederland nemen bijvoorbeeld deel aan competities in België, terwijl clubs uit het noorden en oosten in Duitsland spelen. Trainer/coach Strikwerda van Dynamo Apeldoorn heeft hiervoor een eerste aanzet gegeven, en de vraag is of andere clubs dit voorbeeld zullen volgen.
Lees ook: Clean sheets in de KKD
Nieuwe Ontwikkelingen en Toekomstperspectieven
In de Bondsraad van 1 juli 2023 zijn er nieuwe ontwikkelingen aangenomen die de competitiepiramide enigszins zullen veranderen. Boven de Topdivisie komt er een Superdivisie, het hoogste niveau van de amateurpiramide. De kampioen van deze divisie mag zich amateurkampioen van Nederland noemen. In principe bestaat deze Superdivisie uit 10 teams. Een voorbeeld hiervan is Voltena, die al heeft aangegeven graag in de Superdivisie te willen uitkomen.
Poules en Jeugdcompetitie
Met ingang van het seizoen 2024/2025 zullen de poules in alle onderliggende niveaus uit tien teams bestaan. De opzet van de jeugdcompetitie blijft ongewijzigd, met poules van zes teams en een herindeling na de kerstvakantie.
Bekertoernooi
Vanaf seizoen 2024/2025 wordt er gewerkt met een nieuwe opzet van het bekertoernooi, zowel nationaal als regionaal. Het bekertoernooi staat open voor alle teams van een vereniging, waardoor teams die graag meer wedstrijden spelen de mogelijkheid krijgen om deel te nemen.
Consequenties en Reglementen
De aanpassingen hebben consequenties voor zaaleisen, wedstrijdreglementen en andere zaken. De diverse reglementen, richtlijnen en publicaties zijn hierop aangepast.
De Rol van de Nevobo
De Nevobo speelt een cruciale rol in de organisatie van de volleybalcompetities in Nederland. Een grote groep volleyballers neemt deel aan de Nevobo competitie, en de teams worden jaarlijks ingedeeld naar niveau en regio in verschillende poules. In elke poule wordt er gestreden om het kampioenschap, met promotie naar een hoger niveau als beloning. De amateurpiramide op nationaal niveau bestaat uit de Superdivisie, Topdivisie, de 1e en 2e divisie.
Lees ook: Overzicht stand keuken divisie
Geografische Indeling
Elk niveau wordt zoveel mogelijk geografisch ingedeeld, waarbij teams van één vereniging indien mogelijk in verschillende poules worden ingedeeld. Elke poule bestaat uit 10 teams, met uitzondering van de Eredivisie.
Jeugdcompetitie
De jeugdcompetitie is voor jongeren van 12 tot 18 jaar en is eveneens piramidaal opgebouwd. Er wordt gespeeld in de leeftijdscategorieën A, B en C, met verschillende niveaus binnen elke categorie.