Het aantal toegestane wissels in het voetbal is door de jaren heen geëvolueerd, met name door de invloed van de coronapandemie. Vóór 2020 mochten teams slechts drie wissels per wedstrijd doorvoeren, maar tegenwoordig is dat aantal verhoogd naar vijf in veel competities. Dit artikel geeft een overzicht van de huidige regels met betrekking tot het aantal wissels dat is toegestaan in verschillende categorieën van het voetbal, zowel betaald als amateur, inclusief jeugdvoetbal.
Wissels in het betaald voetbal
In het betaald voetbal, waaronder de Eredivisie, de Keuken Kampioen Divisie, de TOTO KNVB Beker en de Pure Energie Eredivisie Vrouwen, is het toegestaan om vijf wissels per wedstrijd door te voeren. Deze regel werd in eerste instantie ingevoerd om spelers te ontlasten tijdens het drukke voetbalseizoen dat werd veroorzaakt door de coronapandemie. De internationale spelregelcommissie (IFAB) heeft de mogelijkheid tot vijf wissels verlengd en competities mogen nu zelf beslissen of ze drie of vijf keer per wedstrijd wisselen toestaan.
Voor de vijf wissels mogen teams maximaal drie wisselmomenten gebruiken tijdens de wedstrijd, exclusief de rust. Dit is om te voorkomen dat het spel te vaak stil komt te liggen. Mocht een wedstrijd in verlenging eindigen, dan mag elk team een extra wissel doorvoeren, ook als het maximum van vijf al is bereikt. Bovendien krijgt elk team bij een verlenging een extra wisselmoment, en mag er ook voor aanvang van de verlenging en in de rust van de verlenging worden gewisseld.
Wissels in het amateurvoetbal
Het amateurvoetbal bij de senioren en de oudste jeugdcategorieën in de categorie A sluit aan bij de regelgeving van het betaald voetbal. Dit betekent dat er ook in de competities en de beker vijf wissels mogen worden gebruikt, met maximaal drie wisselmomenten tijdens de wedstrijd (exclusief de rust). Bij verlenging mag er één extra wissel worden doorgevoerd.
Voor het jeugdvoetbal zijn er echter een aantal verschillen. In de categorie A junioren JO15 t/m JO17 en MO17 divisies zijn er zeven wisselspelers toegestaan. In de O13, O14 categorie A en de gehele categorie B mag onbeperkt worden gewisseld met maximaal zeven wisselspelers.
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
Specifieke regels voor jeugdcategorieën
Om het spelplezier en de ontwikkeling van spelers te verhogen, zijn er specifieke regels voor het jeugdvoetbal. Zo wordt in de O13 en O14 categorie A en de gehele categorie B onbeperkt gewisseld met maximaal 7 wisselspelers. Dit houdt in dat spelers op elk moment tijdens de wedstrijd kunnen worden gewisseld, zonder beperking in het aantal wisselbewegingen. In de O13 en O14 wordt vliegend wisselen toegepast, waarbij spelers gewisseld kunnen worden zonder dat het spel hiervoor hoeft te worden onderbroken.
In de O15 en ouder vindt het wisselen op de traditionele manier plaats, waarbij het spel eerst stil moet liggen en de wissel alleen met toestemming van de scheidsrechter mag worden uitgevoerd.
Overzicht van wisselbeleid in categorie A (amateurvoetbal)
Het wisselbeleid in het amateurvoetbal is als volgt opgebouwd:
- Senioren (mannen en vrouwen) en junioren JO18/JO19: 5 wissels, maximaal drie wisselmomenten tijdens de wedstrijd (excl. de rust).
- Junioren JO15 t/m JO17 en MO17 divisies: 7 wisselbewegingen, maximaal drie wisselmomenten tijdens de wedstrijd (excl. de rust).
De wisselprocedure
De wisselprocedure verloopt volgens een strikt reglement. Voor de wedstrijd wordt een wedstrijdformulier ingeleverd met de namen van de spelers. Tijdens de wedstrijd moet de scheidsrechter op de hoogte worden gebracht van een wissel. In het profvoetbal loopt dit contact via de vierde official. Als de bal buiten de lijnen is, wordt de wissel vaak doorgevoerd. De speler die het veld verlaat, mag dat overal doen. Pas als hij of zij buiten de lijnen is, mag de nieuwe speler het veld betreden ter hoogte van de middellijn.
Extra wissel bij hersenschuddingen
In de tweede helft van afgelopen seizoen vond in de Eredivisie en de Keuken Kampioen Divisie een pilot plaats die het teams toestaat een extra wissel toe te passen als bij een speler het vermoeden bestaat dat hij een hersenschudding heeft. Het is nog onduidelijk of deze pilot een vervolg krijgt in zowel het betaald voetbal als het amateurvoetbal.
Lees ook: Wat verdient een derde keeper?
Historisch perspectief
In den beginne mocht er niet gewisseld worden in het internationale voetbal. De wedstrijd diende uitgespeeld te worden met de startende elf spelers. Een geblesseerde voetballer mocht wel het veld verlaten, maar daarvoor mocht geen nieuwe speler in de plaats komen. Decennia later werd gestaag de legale wissel ingevoerd. In september 1951 werden in Nederland de eerste wissels toegestaan, aanvankelijk alleen voor de keeper bij blessures en maximaal twee andere spelers. Zestien jaar later verviel de regel dat alleen geblesseerde spelers vervangen mochten worden.
Zaalvoetbal
De huidige spelregelboeken voor zaalvoetballers die onder de vlag van de KNVB spelen, vervallen per 1 juli aanstaande. Een van de belangrijkste wijzigingen in de spelregels is dat in het nieuwe seizoen alle spelers verplicht zijn scheenbeschermers te dragen tijdens wedstrijden. Daarnaast moeten slidingbroeken en ondershirts dezelfde hoofdkleur hebben als broek en shirt.
Lees ook: Hoeveel vlakken heeft een voetbal?
tags: #hoeveel #wissels #toegestaan #in #voetbal