Basketbal is een snelle en dynamische sport die wereldwijd geliefd is. Eén speelveld, twee teams, twee baskets en één bal: de wedstrijd kan beginnen. Een belangrijk aspect van basketbal is de speelduur, die kan variëren afhankelijk van de competitie. Dit artikel geeft een gedetailleerd overzicht van de speeltijd in verschillende competities, de regels rond verlengingen en de factoren die de totale duur van een wedstrijd beïnvloeden.
Basisprincipes van Basketbal
Voordat we ingaan op de speeltijd, is het handig om de basisprincipes van basketbal te begrijpen. In het basketbal staan er tegelijkertijd in totaal tien spelers op het veld; vijf per team. Bij begin van de wedstrijd nemen de basisspelers, de zogenaamde starting five, hun posities in. Normaal gezien staan ze opgesteld als twee Forwards, twee Guards, en een Center (middenvelder). Het doel is om de bal in de basket van de tegenstander te krijgen, die op de korte zijden van het speelveld op 3,05 meter hoogte bevestigd is. Een treffer door een vrijworp levert een enkel punt op, en een normale worp twee punten. Staat de aanvaller echter achter de driepuntslijn, levert een treffer drie punten op.
Officiële Speeltijd per Competitie
De officiële speeltijd van een basketbalwedstrijd varieert per competitie. Hier is een overzicht:
- NBA (Verenigde Staten): 4 kwarten van 12 minuten → 48 minuten speeltijd
- FIBA (internationaal, inclusief Olympische Spelen): 4 kwarten van 10 minuten → 40 minuten speeltijd
- NCAA (collegebasketbal in de VS): 2 helften van 20 minuten → 40 minuten speeltijd
- High school basketbal (VS): 4 kwarten van 8 minuten → 32 minuten speeltijd
Het is belangrijk om te weten dat dit de zuivere speeltijd is. Dat betekent dat de klok stopt bij tijdstilstanden, zoals vrije worpen en time-outs. Hierdoor duurt een wedstrijd in de praktijk langer dan de officiële speeltijd.
Totale Duur van een Basketbalwedstrijd
Een basketbalwedstrijd duurt in de praktijk veel langer dan de officiële speeltijd, omdat de klok regelmatig wordt stilgezet. De gemiddelde totale duur per competitie is als volgt:
Lees ook: Alles over basketbal kwarten
- NBA: 2 tot 2,5 uur
- FIBA: 1,5 tot 2 uur
- NCAA: 2 uur
- High school: 1,5 uur
Verschillende factoren kunnen de totale duur van een wedstrijd beïnvloeden:
- Time-outs: Coaches mogen meerdere time-outs per wedstrijd aanvragen.
- Vrije worpen: De klok staat stil bij elke vrije worp.
- Videoreviews: In sommige competities worden omstreden beslissingen teruggekeken.
- Verlengingen: Bij een gelijke stand volgt een extra periode van 5 minuten.
Verlengingen in Basketbal
Als een wedstrijd eindigt in een gelijkspel, wordt een verlenging gespeeld. Dit geldt voor alle competities. Een verlenging duurt 5 minuten. Er is geen limiet aan het aantal verlengingen; er worden net zoveel verlengingen gespeeld tot er een winnaar is. Er is een kortere rusttijd voor de verlenging dan de reguliere pauzes. In de NBA en FIBA komt een verlenging vaak voor, vooral in competitieve wedstrijden.
Langste Basketbalwedstrijd Ooit
De langste basketbalwedstrijd ooit vond plaats in 1951 tussen de Indianapolis Olympians en de Rochester Royals in de NBA. De wedstrijd duurde 6 verlengingen, met een totale speeltijd van 78 minuten.
Basketbalregels: Meer dan alleen de speeltijd
Naast de speeltijd zijn er natuurlijk nog veel meer regels in het basketbal. Hier zijn enkele belangrijke regels en overtredingen:
- Goaltending: Een bal die richting de basket geworpen wordt, die zich in neerwaartse richting beweegt, en de ring van de basket nog niet aangeraakt heeft, mag niet door een verdediger aangeraakt of geblokkeerd worden.
- Dribbelen: Zodra de speler met balbezit stopt met dribbelen, mag hij of zij met de voeten nog twee keer de grond aanraken; daarna moet de bal weggepasst zijn, of moet er op de basket geschoten worden. Zodra een aanvaller na het dribbelen de bal opgepakt heeft, mag hij niet opnieuw aan een dribbel beginnen (vandaar: dubbele dribbel).
- 8-secondenregel: Zodra een team de bal in bezit krijgt, moeten ze ervoor zorgen dat ze binnen 8 seconden de eigen helft te verlaten en de helft van de tegenstander betreden.
- 24-secondenregel (Shot clock): Op de zogenaamde shot clock worden 24 seconden afgeteld: de maximale tijd die een aanval mag duren. De tijd begint bij de inworp te lopen. Raakt de bal de ring van de basket aan, begint de klok opnieuw te lopen.
- 3-secondenregel: Bij een aanval mogen de verdedigers zich slechts drie seconden lang op de helft van de tegenstander bevinden. Daarbij maakt het verschil of ze in balbezit zijn of niet.
- 5-secondenregel: Bij een inworp mag een speler de bal maximaal 5 seconden lang vasthouden. Tijdens het spel moet een speler, die nauw bewaakt wordt, uiterlijk na vijf seconden beginnen met dribbelen, of een worp op doel wagen. Bij het overtreden van deze regel krijgt de tegenstander een inworp.
- Voetcontact: Het aanraken van de bal met voet, knie, of been wordt als voetcontact beschouwd. Daarbij wordt een verschil gemaakt tussen verdedigers en aanvallers: Wanneer een verdediger een voetcontact maakt, word de Shot Clock op 14/24 seconden gezet, als er op dat moment al meer dan tien seconden verstreken zijn.
- Persoonlijke fout: Niet-toegestaan lichaamscontact (Defensief of offensief). Bij vijf persoonlijke of technische overtredingen wordt een speler uitgesloten van de lopende wedstrijd. Een verdediger mag een aanvaller met balbezit maar op beperkte manieren afweren. Een aanvaller met balbezit begaat een overtreding wanneer hij of zij in contact komt met een verdediger die zich op zijn legitieme verdedidingspositie bevindt, of die zich achteruit beweegt.
- Technische fout: Technische fouten of ongedisciplineerd spel.
Basketbal voor de Jeugd
Voor kinderen tot en met 12 jaar gelden vaak aangepaste regels. In plaats van 4 kwarten van 10 minuten, spelen zij vaak 8 periodes van 4 minuten.
Lees ook: Hoeveel calorieën verbrand je met korfbal?
Geschiedenis van Basketbal in het Kort
Basketbal is in 1891 uitgevonden door James Naismith, een gymnastiekleraar in Springfield, Amerika. Hij kreeg de opdracht om een nieuw binnenspel te verzinnen. Naismith hing twee perzikmanden aan het balkon van de gymzaal en bedacht dertien spelregels. De eerste basketbalwedstrijden werden gespeeld met een voetbal. In 1926 kwam basketbal naar Nederland. De directeur van de Militaire Sportacademie in Utrecht had in Amerika basketbal gezien en wilde het spel graag op de academie laten spelen.
Basketbal in Nederland
In Nederland wordt basketbal gespeeld in verschillende partijvormen: 3-tegen-3 (3x3) en 5-tegen-5. In de Nederlandse en buitenlandse competities wordt er 5-tegen-5 gespeeld. Bij de jeugd wordt soms als alternatief 3-tegen-3 gespeeld, met als voordeel dat je vaker aan de bal komt. Alleen de allerbeste Nederlandse basketballers worden geselecteerd voor het Nederlands Team. In iedere leeftijdscategorie vanaf 14 jaar is er een Nederlands Team, voor jongens/heren en voor meiden/dames. Ook het rolstoelbasketbal heeft twee Nederlandse teams.
De Uitrusting: Basketbal en Basket
Een basketbal is van rubber of leer. Er zijn 4 maten ballen:
- Maat 4 (kleinste maat): wordt gebruikt door kinderen jonger dan 8 jaar.
- Maat 5: wordt gebruikt door kinderen t/m 12 jaar.
- Maat 6: wordt gebruikt door iedereen vanaf 13 jaar.
- Maat 7 (grootste maat): wordt alleen gebruikt door jongens/mannen vanaf 15 jaar.
Er zijn verschillende manieren om een basket op te hangen. Je kan een basket aan de muur hangen of aan een paal, maar er zijn ook baskets die je kan verrijden (deze zie je vaak in de sporthal). De ring heeft een diameter van 45 centimeter. Het bord moet officieel 1 meter en 5 centimeter hoog zijn en 1 meter en 80 centimeter breed. Op het bord is net boven de ring een rechthoek getekend van 45 centimeter hoog en 59 centimeter breed. Deze rechthoek is een hulpmiddel om de bal via het bord door de ring te gooien. De ring hangt op 3 meter en 5 centimeter hoogte.
Veelgestelde Vragen
- Hoe lang duurt een NBA-wedstrijd gemiddeld? Een NBA-wedstrijd duurt 48 minuten speeltijd, maar inclusief onderbrekingen gemiddeld 2 tot 2,5 uur.
- Hoe lang duurt een FIBA-wedstrijd? Internationale wedstrijden volgens FIBA-regels duren 40 minuten speeltijd, maar de totale tijd is meestal 1,5 tot 2 uur.
- Kan een basketbalwedstrijd in een gelijkspel eindigen? Nee, als de stand gelijk is na de reguliere speeltijd, volgt een verlenging van 5 minuten. Dit herhaalt zich tot er een winnaar is.
Lees ook: Wat verdient een derde keeper?