Basketbal is een dynamische en veelzijdige teamsport die wereldwijd wordt gespeeld. Het combineert snelheid, behendigheid en teamwork om de bal in de basket van de tegenstander te scoren. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de basisprincipes, spelregels en speeltijd van basketbal, zodat je een beter begrip krijgt van dit populaire spel.
De Basisprincipes van Basketbal
Eén speelveld, twee teams, twee baskets en één bal: de wedstrijd kan beginnen. In het basketbal staan er tegelijkertijd in totaal tien spelers op het veld; vijf per team. Bij begin van de wedstrijd nemen de basisspelers, de zogenaamde starting five, hun posities in. Normaal gezien staan ze opgesteld als twee Forwards, twee Guards, en een Center (middenvelder). Het is het doel om de bal in de basket van de tegenstander te krijgen, die op de korte zijden van het speelveld op 3,05 meter hoogte bevestigd is.
Puntentelling
De puntentelling in basketbal is als volgt:
- Vrijworp: 1 punt
- Normale worp (binnen de driepuntslijn): 2 punten
- Worp achter de driepuntslijn: 3 punten
Speeltijd: Kwarten en Pauzes
Een basketbalwedstrijd is verdeeld in periodes, ook wel kwarten genoemd. De lengte van deze kwarten verschilt per competitie.
Speeltijd per Competitie
De duur van een basketbalwedstrijd hangt af van de competitie. Dit zijn de officiële speeltijden:
Lees ook: Basketbal taart versieren
- FIBA (internationaal, inclusief Olympische Spelen): 4 kwarten van elk 10 minuten → 40 minuten speeltijd.
- NBA (Verenigde Staten): 4 kwarten van 12 minuten → 48 minuten speeltijd.
- NCAA (collegebasketbal in de VS): 2 helften van 20 minuten → 40 minuten speeltijd.
- High school basketbal (VS): 4 kwarten van 8 minuten → 32 minuten speeltijd.
- Kinderen t/m 12 jaar: Spelen in plaats van 4x10 minuten, 8x4 minuten.
Pauzes
Tussen het 1e en 2e kwart en het 3e en 4e kwart zit een pauze van 2 minuten. Tussen het 2e en 3e kwart zit een pauze van 15 minuten. In een basketbalwedstrijd duren de pauzes 2 of 15 minuten.
Totale Duur van een Wedstrijd
Dit is de zuivere speeltijd, wat betekent dat de klok stopt bij tijdstilstanden, zoals vrije worpen en time-outs. Hierdoor duurt een wedstrijd in totaal langer. Gemiddelde totale duur per competitie:
- NBA: 2 tot 2,5 uur
- FIBA: 1,5 tot 2 uur
- NCAA: 2 uur
- High school: 1,5 uur
Time-outs
In totaal heeft elk team in de eerste twee kwarten recht op twee time-outs, en in de laatste twee kwarten op drie time-outs, met specifieke regels voor het aanvragen van time-outs in de laatste minuten van de wedstrijd. Een time-out in een basketbalwedstrijd duurt 50 seconden. Na de time-out moet het basketbalteam weer terugkeren naar het veld om de wedstrijd voort te zetten.
Verlengingen
In het basketbal kun je niet gelijk spelen. Als de stand op het eind gelijk is, dan wordt er verlengd met 5 minuten. Is de stand na de verlenging weer gelijk? Dan wordt er opnieuw 5 minuten verlengd, net zo lang totdat er een winnaar is.
Als een wedstrijd eindigt in een gelijkspel, wordt een verlenging gespeeld. Dit geldt voor alle competities:
Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6
- Duur van een verlenging: 5 minuten
- Geen limiet: Er worden net zoveel verlengingen gespeeld tot er een winnaar is
- Pauze voor verlenging: Kortere rusttijd dan de reguliere pauzes
In de NBA en FIBA komt een verlenging vaak voor, vooral in competitieve wedstrijden.
De Langste Basketbalwedstrijd Ooit
De langste basketbalwedstrijd ooit vond plaats in 1951 tussen de Indianapolis Olympians en de Rochester Royals in de NBA. De wedstrijd duurde 6 verlengingen, met een totale speeltijd van 78 minuten.
Algemene Spelregels en Overtredingen
Basketbal is een sport met veel regels, die ervoor zorgen dat het spel eerlijk en gestructureerd verloopt. Hieronder volgen enkele belangrijke spelregels:
- Lopen met de bal: Spelers mogen niet lopen met de bal in hun handen. Om zich te verplaatsen, moeten ze dribbelen (de bal laten stuiteren). Je mag maximaal 2 passen zetten met de bal in de hand. Als je 1 voet aan de grond houdt mag je de andere voet wel verplaatsen.
- Dubbel dribbel: Zodra een speler stopt met dribbelen en de bal vasthoudt, mag hij niet opnieuw beginnen met dribbelen. Nadat je de bal hebt opgepakt mag je niet nog een keer dribbelen.
- Bal buiten het veld: De bal is uit wanneer hij buiten het veld op de grond of op de lijn valt.
- Pivoteren: Een speler mag de bal pivoteren, waarbij één voet (de pivotvoet) op de grond blijft terwijl de andere voet kan bewegen. De pivotvoet mag worden opgetild om te schieten of te passen, maar niet opnieuw worden neergezet voordat de bal de hand heeft verlaten.
- Dribbelen: Dribbelen is het voortbewegen van de bal door hem te laten stuiteren. Een dribbel begint wanneer de speler de bal loslaat en eindigt wanneer de bal in de hand(en) tot rust komt. Na het einde van de dribbel mag de speler niet opnieuw dribbelen, tenzij hij eerst een schot op doel neemt of de bal naar een medespeler passt. Bij het dribbelen stuiter je de bal met 1 hand op de grond.
- Voetbal: Als de bal expres of per ongeluk in aanraking komt met de voet of het onderbeen van een speler, wordt dit beschouwd als een overtreding (voetbal). Bij voetcontact door een aanvaller krijgt de tegenpartij de bal. Je mag de bal niet met je voeten spelen.
- 24-secondenregel (shot clock): Een team heeft maximaal 24 seconden om een poging te wagen om te scoren. Als de bal de ring raakt, het balbezit wisselt of er een overtreding plaatsvindt, wordt de klok opnieuw gestart.
- 8-secondenregel: Zodra een team de bal in bezit krijgt, moeten ze ervoor zorgen dat ze binnen 8 seconden de eigen helft te verlaten en de helft van de tegenstander betreden.
- 3-secondenregel: Een verdediger mag niet langer dan 3 seconden in de bucket (het gebied onder de basket) van de tegenstander verblijven, tenzij hij de bal actief verdedigt. Bij een aanval mogen de verdedigers zich slechts drie seconden lang op de helft van de tegenstander bevinden. Daarbij maakt het verschil of ze in balbezit zijn of niet.
- 5-secondenregel: Bij een inworp mag een speler de bal niet langer dan 5 seconden vasthouden. Tijdens het spel moet een speler, die nauw bewaakt wordt, uiterlijk na vijf seconden beginnen met dribbelen, of een worp op doel wagen. Bij het overtreden van deze regel krijgt de tegenstander een inworp.
- Loopfout: Een loopfout wordt begaan wanneer een speler met balbezit stopt met dribbelen en vervolgens opnieuw begint met dribbelen, of wanneer de pivotvoet wordt opgetild terwijl de bal nog in de hand is.
- Double dribble (of second dribble): Een double dribble vindt plaats wanneer een speler na het stoppen van een dribbel opnieuw begint met dribbelen.
- Goaltending: Een bal die richting basket geworpen word, die zich in neerwaartse richting beweegt, en de ring van de basket nog niet aangeraakt heeft, mag niet door een verdediger aangeraakt of geblokkeerd worden. Een verdediger mag een bal die in dalende lijn richting de basket gaat niet aanraken, zolang de bal de ring nog niet heeft geraakt.
Fouten
In basketbal worden verschillende soorten fouten onderscheiden:
- Persoonlijke fout: Een persoonlijke fout wordt toegekend bij ongeoorloofd lichamelijk contact met een tegenstander. Bij een fout op een schietende speler krijgt deze meestal twee vrije worpen. Je krijgt in basketbal een persoonlijke fout als je opzettelijk lichamelijk contact met je tegenstander maakt. Als je een persoonlijke fout maakt op een speler die schiet, mag die speler 2 vrije worpen schieten. Bij vijf persoonlijke of technische overtredingen wordt een speler uitgesloten van de lopende wedstrijd. Als je 5 persoonlijke fouten hebt dan moet je het veld verlaten, je mag dan ook niet meer terug in het veld komen.
- Technische fout: technische fouten of ongedisciplineerd spel (bijv. Een verdediger mag een aanvaller met balbezit maar op beperkte manieren afweren. Een aanvaller met balbezit begaat een overtreding wanneer hij of zij in contact komt met een verdediger die zich op zijn legitieme verdedigingspositie bevindt, of die zich achteruit beweegt.
Het Speelveld en de Uitrusting
Het Speelveld
Een basketbalwedstrijd wordt gespeeld op een speelveld met twee teams, elk bestaande uit vijf spelers. In het basketbal staan er tegelijkertijd in totaal tien spelers op het veld; vijf per team. Het is het doel om de bal in de basket van de tegenstander te krijgen, die zich aan de korte zijden van het speelveld op 3,05 meter hoogte bevindt.
Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal
De Basket en het Bord
Er zijn verschillende manieren om een basket op te hangen. Je kan een basket aan de muur hangen of aan een paal, maar er zijn ook baskets die je kan verrijden (deze zie je vaak in de sporthal). De ring heeft een diameter van 45 centimeter. Best groot want een bal past dus meer dan 2 keer door de ring heen! Het bord moet officieel op 1 meter en 5 centimeter hoog zijn en 1 meter en 80 centimeter breed, maar dat wisselt nog wel eens. Op het bord is net boven de ring een rechthoek getekend van 45 centimeter hoog en 59 centimeter breed. Deze rechthoek is een hulpmiddel om de bal via het bord door de ring te gooien. De ring hangt op 3 meter en 5 centimeter hoogte.
De Basketbal
Een basketbal is van rubber of leer. Er zijn 4 maten ballen:
- Maat 4 (kleinste maat): wordt gebruikt door kinderen jonger dan 8 jaar.
- Maat 5: wordt gebruikt door kinderen t/m 12 jaar.
- Maat 6: wordt gebruikt door iedereen vanaf 13 jaar.
- Maat 7 (grootste maat): wordt alleen gebruikt door jongens/mannen vanaf 15 jaar.
Basketbalvarianten
Basketbal heeft verschillende partijvormen: 3-tegen-3 (3×3) en 5-tegen-5. Bij 3 tegen 3 mag je team uit maximaal 4 spelers bestaan waarvan er altijd 3 op het veld staan. Anders dan bij sommige andere sporten mag je bij basketbal onbeperkt wisselen. Elke keer als het spel stil ligt (bijvoorbeeld als de bal uit is), mogen beide teams wisselen. In de Nederlandse en buitenlandse competities wordt er 5-tegen-5 gespeeld. Bij de jeugd wordt soms als alternatief 3-tegen-3 gespeeld met als voordeel dat je vaker aan de bal komt.
Basketbal in Nederland
In 1926 kwam basketbal over van Amerika naar Nederland. De directeur van de Militaire Sportacademie in Utrecht had in Amerika basketbal gezien en wilde dat spel graag op de academie laten spelen. De eerste jaren werd er alleen in competitie gebasketbald in Amsterdam. Na de Tweede Wereldoorlog werd de ‘Amsterdamse Basketball Bond’ opgericht. Deze bond had toen ongeveer vijfhonderd leden. Alleen de allerbeste Nederlandse basketballers worden geselecteerd voor het Nederlands Team. In iedere leeftijdscategorie vanaf 14 jaar is er een Nederlands Team, voor jongens/heren en voor meiden/dames. Ook het rolstoelbasketbal heeft twee Nederlandse teams.
Geschiedenis van Basketbal
Basketbal is uitgevonden in Amerika. Het is daar dan ook een erg populaire sport samen met honkbal, american football en ijshockey, populairder dan bijvoorbeeld voetbal. Zo hebben bijna alle high schools (middelbare scholen) en universiteiten hun eigen basketbalteams, die elk jaar in maart voor tienduizenden toeschouwers de finales van hun schoolcompetitie spelen. Basketbal is in Amerika uitgevonden door James Naismith, een gymnastiekleraar in Springfield. In de winter van 1891 kreeg hij van de directeur van de school de opdracht om een nieuw spel te verzinnen. Omdat het buiten erg koud was, moest het een binnenspel worden. Na lang nadenken hing hij twee perzikmanden aan het balkon op elk eind van de gymzaal en kwam hij met dertien spelregels voor het spel. Naismith maakte twee teams van vijf spelers die een voetbal (!) door de mand moesten mikken. Basket Ball (zo schreef je dat toen) was uitgevonden. In het begin had de mand gewoon nog een bodem waardoor het erg moeilijk was om de bal er na een score weer uit te krijgen.
De NBA
De beste basketballers van de wereld spelen in de Amerikaanse profcompetitie: de NBA. De letters NBA staan voor National Basketball Association. De profs verdienen miljoenen dollars. Spelers als Stephen Curry, James Harden, Kevin Durant en LeBron James zelfs meer dan dertig miljoen per seizoen. In de NBA zijn ook veel goede basketballers actief die niet uit Amerika komen. Een van de allergrootste talenten heet Luka Doncic en is afkomstig uit Slovenië. Hij speelt bij de Dallas Mavericks.