Ben je van plan om te beginnen met handbal of kijk je wel eens naar handbalwedstrijden? Vraag je je af hoelang een handbalwedstrijd duurt en of er verschillen zijn tussen mannen- en vrouwenwedstrijden? Handbal is een snelle, dynamische sport waarbij er gebruik wordt gemaakt van zuivere speeltijd, waardoor wedstrijden soms langer kunnen duren dan je misschien zou verwachten. In dit artikel lees je de officiële speeltijd, hoe verlengingen werken en welke factoren de totale duur van een wedstrijd beïnvloeden.
Speeltijd en Onderbrekingen
De officiële speeltijd van een handbalwedstrijd hangt af van de leeftijdscategorie:
- Senioren en junioren (16 jaar en ouder): 2 helften van 30 minuten → 60 minuten speeltijd
- Jeugd (12 tot 16 jaar): 2 helften van 25 minuten → 50 minuten speeltijd
- Jeugd (8 tot 12 jaar): 2 helften van 20 minuten → 40 minuten speeltijd
Tussen de helften is een pauze van 10 minuten. Hoewel de officiële speeltijd vaststaat, duurt een wedstrijd in de praktijk langer door verschillende onderbrekingen.
Gemiddelde totale duur per niveau:
- Professioneel handbal (EHF, IHF): 1,5 uur
- Amateur- en clubniveau: 1 tot 1,5 uur
- Jeugdwedstrijden: 45 minuten tot 1,5 uur
Factoren die een wedstrijd langer maken:
Lees ook: Zaalhockey: wedstrijdduur uitgelegd
- Time-outs: Elke coach heeft recht op drie time-outs per wedstrijd.
- Strafworpen en vrije worpen: De klok staat stil bij overtredingen.
- Blessurebehandelingen: Als een speler geblesseerd raakt, wordt het spel tijdelijk onderbroken.
- Verlengingen: Bij een gelijkspel in een knock-outfase wordt extra tijd gespeeld.
Verschillen in Speeltijd
Ja, handbalwedstrijden bij de mannen en vrouwen duren even lang. Beide spelen twee helften van 30 minuten zuivere speeltijd. Het grootste verschil zit in de niveaus van competitie. Zo spelen recreatieve handballers vaak kortere wedstrijden, meestal twee keer 25 minuten, omdat hun conditie doorgaans wat minder is dan die van professionele spelers. Bij de jeugd zijn er ook verschillen: de A-jeugd speelt net als volwassenen twee keer 30 minuten, maar jongere teams spelen kortere wedstrijden.
Speeltijden Jeugd:
- A-jeugd: 2 x 30 minuten
- B & C jeugd: 2 x 25 minuten
- D & E jeugd: 2 x 20 minuten
- F-jeugd: wedstrijden van 15 minuten in toernooivorm.
Rusttijden Senioren:
- Eredivisie, eerste divisie, hoofdklasse, regionale klasse en de eerste klasse: 10 minuten
- Tweede klasse: 5 minuten
Verlengingen en Shoot-Outs
Als een wedstrijd in een knock-outfase eindigt in een gelijkspel, volgt een verlenging. De regels hiervoor zijn als volgt:
- Eerste verlenging: 2 keer 5 minuten met een korte pauze
- Tweede verlenging: Nogmaals 2 keer 5 minuten als het nog steeds gelijk is
- Shoot-outs: Als er na twee verlengingen geen winnaar is, beslist een serie strafworpen de wedstrijd
In reguliere competities eindigt een wedstrijd vaak in een gelijkspel, maar in toernooien wordt altijd een winnaar bepaald.
Basisregels en Spelverloop
Een team kan bestaan uit maximaal 14 spelers. Zeven spelers staan op het veld (6 veldspelers en 1 doelverdediger) terwijl de overige 7 spelers van het team optreden als wisselspelers. Tussen de veld- en wisselspelers is een vliegende wissel mogelijk. De spelerswissel mag alleen worden uitgevoerd via de wissellijn. Deze definieert de wisselzone buiten het speelveld, waar zich de wisselspelers ophouden en verloopt aan de langszijde van het speelveld, steeds vanaf de middellijn 4,5 m naar links en rechts. Als een speler ongeoorloofd de wissellijn overschrijdt, begaat hij een wisselfout. Deze wordt bestraft door de overtredende speler van het veld te sturen en de tegenpartij een vrije worp toe te kennen.
Bij de hogere handbaldivisies vervangen sommige ploegen bij aanvallen soms de doelverdediger voor een extra veldspeler zodat er in totaal 7 veldspelers zijn om de aanval uit te voeren. Als de ploeg de bal verliest, wordt de doelverdediger weer ingewisseld. Deze tactiek wordt hoofdzakelijk toegepast bij landelijke competitiewedstrijden. Bijvoorbeeld, als de stand vlak voor het einde van de wedstrijd nog steeds gelijk is en alles op een kaart wordt gezet.
Lees ook: Hoe lang duurt het echt? Extra tijd in voetbal
Het speelveld meet 40 x 20 meter en wordt door talrijke lijnen begrensd en doorsneden.
- De zijlijnen en de achterlijnen omsluiten het veld.
- De middenlijn loopt door het midden van het speelveld.
- Het doelgebied wordt door een ononderbroken halve cirkel met een straal van 6 meter gedefinieerd. Dit gebied mag alleen door de doelverdediger worden betreden.
- De gestippelde vrijeworplijn ligt negen meter voor het doel.
- Tussen de doelcirkel en de vrijeworplijn ligt de 7-meterlijn.
- Aan een van de zijlijnen ligt de wissellijn die vanaf de middenlijn steeds 4,5 m naar rechts en links loopt.
De handbal is gemaakt van kunststof of leer. De diameter van de bal varieert al naargelang geslacht en leeftijd van de teams. Een handbal voor herenteams heeft een omvang die ongeveer 10 cm kleiner is dan een voetbal, maar hetzelfde weegt. Daardoor kunnen handballers hem beter grijpen en harder gooien dan een voetbal. Vaak wordt de bal behandeld met hars zodat de spelers hem beter met één hand kunnen vangen en vasthouden.
Staande mogen de spelers de bal slechts drie seconden vasthouden. Met de bal in de hand mogen zij slechts drie stappen doen. De bal mag met de handen, armen, hoofd, romp, bovenbeen of knie worden geworpen, opgevangen, gestopt en met hand of vuist worden geslagen. Contact met onderbenen en voeten is niet toegestaan. Een speler kan in balbezit komen als het hem lukt de bal op de tegenspeler met open hand te veroveren.
Als een speler er door vastgrijpen, omklemmen, stoten en vasthouden op een onsportieve manier aan wordt gehinderd de bal te werpen, wordt dit gezien als een foul en wordt doorgaans bestraft met een vrije worp. Als de scheidsrechter een speler de gele kaart toont, is dit een waarschuwing die geen onmiddellijke uitwerking heeft op het verloop van de wedstrijd. Een tweede overtreding van de speler, die de gele kaart rechtvaardigt, wordt bestraft met een 2-minuten uitsluiting. Het team moet dan verder spelen met een speler minder. Als een speler voor de tweede keer wordt bestraft met een 2-minuten uitsluiting, wordt hij gediskwalificeerd met de rode kaart en mag voor de verdere rest van de wedstrijd niet meer worden ingewisseld.
De beginworp wordt na het beginsignaal van de scheidsrechter in het midden van het speelveld uitgevoerd. Daarbij moet de speler met één voet de middenlijn aanraken, terwijl de andere voet op de eigen helft moet staan. Spelers van de tegenpartij moeten op een afstand van 3 meter van de speler blijven die de beginworp uitvoert.
Lees ook: IJshockeywedstrijd: een complete gids
De vrije worp wordt uitgevoerd als gevolg van overtredingen, bijvoorbeeld als een speler van de aanvallende ploeg binnen de doelcirkel komt. De vrije worp wordt uitgevoerd op de plek waar de overtreding werd begaan. Overtredingen die met een vrije worp worden bestraft op een afstand van minder dan 9 meter van het doel van de tegenpartij worden genomen aan de vrijeworplijn.
Als de bal buiten het speelveld komt, wordt de inworp uitgevoerd. De uitworp wordt uitgevoerd door de doelverdediger en vindt plaats als de bal over de doellijn het speelveld verlaat en voor het laatst werd aangeraakt door de aanvallende ploeg of de doelverdediger van de verdedigende ploeg of wanneer de bal in het doelgebied blijft liggen. Anders dan bij voetbal, waarbij de keeper bij de doellijn moet blijven, mag de keeper bij handbal maximaal 4 meter voor zijn doel staan.
Als een duidelijke doelkans wordt verhinderd door een foul of door het betreden van het doelgebied, wordt de gelijkheid van kansen weer hersteld door een 7-meter worp. De werpende speler gaat voor de 7-meter staan en probeert na het fluitsignaal een doelpunt te scoren. Zo lang de speler de bal vasthoudt, mag hij de 7-meter lijn niet aanraken of overschrijden.
Handbalvarianten
Er bestaan een aantal vormen van handbal: zaal- en veldhandbal, beachhandbal, straathandbal, mini-handbal, studentenhandbal en recreantenhandbal. Iedere vorm heeft zijn eigen regels.
- Zaalhandbal: De meest gespeelde vorm, binnen in een sporthal. Een handbalteam bestaat uit zeven spelers; zes veldspelers en één keeper, met uitzondering van de F-jeugd (hierbij zijn er maar vijf veldspelers). Daarnaast mogen er vijf wisselspelers op de reservebank plaatsnemen bij deze snelle en beweeglijke sport mag onbeperkt gewisseld worden. Handbal wordt binnen in een sporthal of buiten op een sportpark gespeeld op een speelveld van 40 meter lang en 20 meter breed.
- Veldhandbal: Een handbalvorm wat buiten wordt gespeeld op asfalt, gras of kunstgras.
- Beach Handball: Een snelle, zomerse handbalvorm die wordt gespeeld op een zandondergrond. Beach Handball is geschikt voor alle leeftijden en alle niveaus! Er wordt gespeeld met 3 veldspelers en 1 doelverdediger. Een team kan bestaan uit meisjes/dames, jongens/heren of gemengd. Het groot verschil met het reguliere (zaal-/veld)handbal is de puntentelling. Een Beach Handball-wedstrijd duurt 2 x 10 minuten, met daartussen 5 minuten rust.
- Street Handball: Kan zowel binnen als buiten gespeeld worden op een zelf uitgezet veldje van minimaal 10 x 15 meter. De lastige elementen van het traditionele handbal zijn in dit spel weggelaten. De spelers hoeven geen handbalervaring of technische vaardigheden te hebben en lichaamsgrootte maakt ook geen verschil. Verder is Street Handball vooral gericht op “Fair Play” en er hoeft tijdens het spel dus geen scheidsrechter aanwezig te zijn.
Factoren die de Totale Duur Beïnvloeden
De totale duur van een handbalwedstrijd kan variëren, afhankelijk van verschillende factoren:
- Time-outs: Elke ploeg heeft het recht op een bepaald aantal time-outs per wedstrijd, waarbij de tijd wordt stilgezet.
- Blessures: Als een speler geblesseerd raakt en medische verzorging nodig heeft op het veld, wordt de tijd ook stilgezet.
- Strafworpen: Het toekennen en uitvoeren van strafworpen kan ook extra tijd in beslag nemen.
- Verlengingen: In bepaalde competities of toernooien kan een wedstrijd verlengd worden als er na de reguliere speeltijd een gelijkspel is.