3x3 basketbal, ook wel bekend als pleintjesbasketbal, is een dynamische en snelle variant van het traditionele basketbal. Het wordt gespeeld op een half basketbalveld met slechts één basket en door twee teams van drie spelers, met de mogelijkheid van één wisselspeler per team. Deze sport staat bekend om zijn toegankelijkheid en spectaculaire acties, en wint snel aan populariteit over de hele wereld.
De basisprincipes van 3x3 basketbal
In tegenstelling tot het traditionele 5-tegen-5 basketbal, hanteert 3x3 basketbal een aantal afwijkende regels die het spel sneller en intenser maken. Hieronder vallen de afmetingen van het veld, de puntentelling en de duur van de wedstrijd.
- Veld: Een 3x3 basketbalveld meet 15x11 meter, wat de helft is van een regulier basketbalveld.
- Teams: Elk team bestaat uit drie spelers op het veld, met de mogelijkheid van één wisselspeler.
- Score: Scores binnen de tweepuntslijn (6,75 meter van de basket) tellen voor één punt, terwijl scores van buiten deze lijn twee punten opleveren. Een vrije worp is ook één punt waard.
- Aanval: Na een score van de tegenstander hoeft het team niet uit te nemen. De bal wordt simpelweg uit het net gehaald en naar buiten de tweepuntslijn gedribbeld of gepasst, waarna de aanval direct kan beginnen.
- Schotklok: Teams hebben slechts twaalf seconden om een schotpoging te doen, wat het spel snel en dynamisch maakt.
De duur van een 3x3 basketbalwedstrijd
Een reguliere 3x3 basketbalwedstrijd duurt slechts tien minuten netto speeltijd. Echter, er is een belangrijke uitzondering: als een team tijdens de reguliere speeltijd 21 punten of meer scoort, wordt de wedstrijd direct beëindigd en wordt dat team als winnaar aangewezen. Dit zorgt ervoor dat wedstrijden onvoorspelbaar zijn en snel kunnen eindigen.
- Reguliere speeltijd: 10 minuten netto speeltijd.
- Einde wedstrijd: Zodra een team 21 punten of meer scoort, ongeacht de resterende speeltijd.
- Gelijke stand: Als de stand na de reguliere speeltijd gelijk is, volgt er een verlenging.
Verlenging bij een gelijke stand
Als de stand aan het einde van de reguliere speeltijd gelijk is, wordt er verlengd. De verlenging duurt totdat een van de teams twee punten scoort. Dit betekent dat het eerste team dat twee punten scoort in de verlenging, de wedstrijd wint.
Wisselen en time-outs
Een ander aspect dat bijdraagt aan het snelle karakter van 3x3 basketbal is de manier waarop wissels en time-outs worden afgehandeld.
Lees ook: Kwart lengte basketbal uitgelegd
- Wissels: Wissels kunnen plaatsvinden tijdens elk dood spelmoment, zonder tussenkomst van een scheidsrechter. Dit zorgt voor flexibiliteit en stelt teams in staat om snel te reageren op veranderingen in het spel.
- Time-outs: Elk team heeft recht op één time-out van 30 seconden per wedstrijd.
Fouten en vrije worpen
In 3x3 basketbal worden persoonlijke fouten niet individueel geteld, maar als teamfouten. Vrije worpen worden toegekend op basis van het aantal teamfouten:
- Vrije worpen worden gegeven nadat een team zes teamfouten heeft begaan.
- Wanneer de scorepoging niet succesvol is, worden fouten die tijdens de scorepoging zijn gemaakt, bestraft met één vrije worp.
- Wanneer de scorepoging succesvol is, telt het punt en wordt de schutter beloond met één vrije worp vanwege de fout tijdens de scorepoging.
- Teamfout 7, 8 en 9 worden altijd bestraft met twee vrije worpen.
- Teamfout 10 en alle teamfouten daarna worden bestraft met twee vrije worpen en balbezit.
- Technische fouten worden bestraft met één vrije worp en balbezit.
- Onsportieve fouten worden bestraft met twee vrije worpen en balbezit.
De aantrekkingskracht van 3x3 basketbal
3x3 basketbal is populair vanwege verschillende redenen:
- Toegankelijkheid: De sport is gemakkelijk te spelen, omdat je alleen een bal, een basket en een half basketbalveld nodig hebt.
- Dynamiek: De korte speeltijd, snelle acties en hoge scores maken het een spectaculaire sport om naar te kijken en te spelen.
- Community: 3x3 basketbal bevordert een sterke community, met respect tussen spelers en zelfsturing als belangrijke waarden.
De groei van 3x3 basketbal in Nederland
De Nederlandse basketbalbond (NBB) investeert sinds 2009 in de ontwikkeling van 3x3 basketbal, met als doel de sport toegankelijk te maken voor iedereen. Dit heeft geleid tot succesvolle initiatieven, zoals de 3x3NL Tour (voorheen Streetball Masters) en de organisatie van grote internationale evenementen, waaronder de FIBA 3x3 World Cup in 2019.
Ook lokale initiatieven, zoals de 3X3 basketbal pick up games in Alphen aan den Rijn, dragen bij aan de groei van de sport. Deze activiteiten bieden een laagdrempelige manier om kennis te maken met 3x3 basketbal en de community te versterken.
Daarnaast hebben de successen van de Nederlandse 3x3-basketballers op internationaal niveau, zoals de gouden medaille op de Olympische Spelen, de populariteit van de sport verder vergroot.
Lees ook: Zaalhockey: wedstrijdduur uitgelegd