Fortuna '54, de eerste professionele voetbalclub van Nederland, heeft een rijke geschiedenis die nauw verbonden is met de introductie van het betaald voetbal in Nederland en de successen in de KNVB Beker. De club uit Geleen, opgericht door Gied Joosten, verwierf landelijke bekendheid door zijn aantrekkelijke spel, de aanwezigheid van vele vedetten en het winnen van de KNVB Beker in 1957 en 1964.
De Opkomst van Fortuna '54 en het Betaald Voetbal
In de vroege jaren vijftig was de KNVB nog fel tegenstander van een professionele voetbalcompetitie. Talentvolle spelers vertrokken naar het buitenland om daar een inkomen te verdienen. Gied Joosten, directeur van bouwonderneming Vascomij, zag echter perspectief in een profcompetitie. Hij reisde door het land om clubs te interesseren en slaagde erin deze van de grond te krijgen. Nog voordat de competitie zeker was, contracteerde Joosten Jan Notermans van Sittardia, waarmee hij de eerste profvoetballer van Nederland werd. Notermans nam een risico, maar de beloofde vergoeding was een aanzienlijke salarisverhoging.
Joosten bracht zijn spelers onder in de nieuw opgerichte voetbalclub Fortuna ’54. De nieuwe profs, onder anderen Henk Angenent, André Hofman, Frans de Munck, Jan Notermans en Arie Pieneman, trainden in het Burgemeester Damenpark. Joosten slaagde erin Nederlandse spelers uit het buitenland los te weken: hij breidde de selectie uit met Cor van der Hart, Wim Huis, Frans Maessen en Leo Kleintjens. De eerste (oefen)profwedstrijd in Geleen vond plaats op 29 augustus: Fortuna’54 tegen BVC Den Haag (3-2).
De Gloriejaren en de KNVB Beker van 1957
Het seizoen 1956/1957 was het meest succesvolle in de geschiedenis van Fortuna '54. De club eindigde als tweede in de competitie, achter Ajax, en won de KNVB Beker door Feyenoord in De Kuip met 2-4 te verslaan. Het team speelde in een wit shirt met rood-wit-blauwe biezen, een tenue dat ook vaak werd gedragen bij internationale wedstrijden.
De finale tegen Feyenoord was een memorabele wedstrijd. Fortuna '54 kwam op achterstand, maar wist de wedstrijd in de tweede helft om te draaien en de beker te veroveren. De kranten stonden vol met koppen als: "K.N.V.B.-beker en contracten in buitenland voor Fortuna'54" en "Na rust zette Geleens team 1-2 achterstand in 4-2 zege om". De foto van Arie Pieneman met de KNVB-beker in zijn handen, geflankeerd door Jan Notermans, Gied Joosten en Cor van der Hart, is een iconisch beeld uit die tijd.
Lees ook: Bekijk de historie van Fortuna Sittard in het bekertoernooi
Het succes van Fortuna '54 was te danken aan een combinatie van factoren: een sterke selectie met zes internationals (Notermans, De Munck, Van der Hart, Angenent, Appel en Carlier), een ervaren trainer in Friedrich Donnefeld en de ambitie van Gied Joosten om van Fortuna '54 een topclub te maken.
Internationale Ambities en de Tweede KNVB Beker in 1964
In de eerste vijf seizoenen van de Eredivisie draaide Fortuna '54 mee in de top. De club maakte naam in Europa en ontving uitnodigingen van gerenommeerde clubs zoals Real Madrid en nationale elftallen van België en Zwitserland. Ook speelden gerenommeerde tegenstanders in het Mauritsstadion, zoals Bolton Wanderers, West Ham United, Arsenal, FC Köln, HSV, FC Kaiserslautern, Bayern München, Botafogo, Boca Juniors, Nimes, Racing Strasbourg, AS Monaco, Austria Wien, Rode Ster Belgrado, Honvéd en Galatasaray.
De vele oefenwedstrijden door de week leverden weliswaar inkomsten op, maar gingen ten koste van de prestaties in de competitie. De spelers waren vaak dagenlang onderweg en kwamen amper aan trainen toe. Ondanks de internationale ambities en de vele vedetten lukte het Fortuna '54 niet om de landstitel te veroveren.
In 1964 won Fortuna '54 voor de tweede keer de KNVB Beker. In de finale werd ADO na verlenging verslagen. Aanvoerder Peter Beenen mocht de beker de lucht in steken. Het Europees avontuur dat volgde duurde echter kort, want het Italiaanse Torino bleek te sterk voor de club uit Geleen.
Het Einde van een Tijdperk en de Fusie met Sittardia
Financiële problemen en het faillissement van hoofdsponsor Vascomij leidden ertoe dat Fortuna '54 geen sterrenelftal meer op het veld kon brengen. Uit pure noodzaak fuseerden de profclubs uit Geleen en Sittard in 1968 tot Fortuna Sittardia Combinatie (FSC). De fusieclub mocht in het seizoen 1967/1968 deelnemen aan de Eredivisie.
Lees ook: Fortuna Wormerveer: Van lokale club tot bekeraspirant.
Het Mauritsstadion, dat in eerste instantie het onderkomen was van de gelijknamige amateurclub in Geleen, werd in 1958 uitgebreid van 20.500 naar 27.000 plaatsen. In het seizoen 1958/'59 werden vier 42 meter hoge lichtmasten bij het stadion geplaatst.
Ter herinnering aan het glorieuze voetbalverleden van Geleen staat in de buurt van het voormalige Mauritsstadion een monument met reliëfs van een hardlopende atleet en een vrouw met lauwerkrans en olympische vlag. In het midden staan de logo's van Fortuna en Maurits, en de namen van het basiselftal bij de start van het betaald voetbal, bij de twee gewonnen KNVB-bekerfinales en bij de laatste thuiswedstrijd op 19 mei 1968.
Fortuna Wormerveer
S.V. Fortuna Wormerveer heeft een lange historie die reeds in het voorjaar van 1907 begint met twee kleine voetbalverenigingen, Olympia en Sparta. Op 1 november 1907 besloten deze te fuseren tot voetbalvereniging WFC (Wormerveersche Football Club). Na jaren van omzwervingen werd in 1937 het huidige Wateringcomplex betrokken. QSC is opgericht op 15 september 1915, en is destijds ontstaan na een fusie tussen de voetbalverenigingen Sparta en Quick. Hiermee is tevens de naam QSC verklaard, Quick Sparta Combinatie. In 1927 kocht QSC de grond waar het Guisveldcomplex gevestigd was, achter station Wormerveer. V.V. Fortuna Wormerveer is ontstaan op 1 juli 2003 na de fusie van de Wormerveerse voetbalverenigingen WFC en QSC. De nieuw ontstane club was vanaf de start in alle opzichten groter dan de som van beide clubs tezamen. Op 22 juni 2007 is VV Fortuna Wormerveer gefuseerd met Tennis Vereniging Wormerveer tot S.V. Fortuna Wormerveer. De grote supportersvereniging ‘de Fortuna Fans’ is kenmerkend voor het verenigingsleven van de club, de supportersvereniging is voortgekomen uit de supportersverenigingen van beide voetbalclubs. Op zijn hoogte punt had de “de Fortuna Fans” meer dan 900 leden en was één van de grootste amateurvoetbal supportersverenigingen van ons land.
Fortuna's Erfenis: Pioniers in het Nederlandse Voetbal
Fortuna '54 was een pionier in het Nederlandse voetbal. De club vertolkte een belangrijke rol in het tot stand komen van het betaalde voetbal. De club trok vele vedetten aan, waaronder Frans de Munck, Cor van der Hart, Bram Appel en Bart Carlier. Fortuna '54 speelde in eerste instantie onder de vlag van de NBVB, de tegenhanger van de KNVB, en de competitie werd door de samensmelting afgebroken, op dat moment stond de Geleense equipe bovenaan.
In het seizoen 1956/1957 werd de Eredivisie opgericht. Fortuna '54 eindigde het seizoen daarvoor op een derde plaats in de hoofdklasse, waarmee een plek in de nieuwe competitie werd afgedwongen. In het eerste Eredivisie-seizoen werd een knappe tweede plaats behaald, achter landskampioen Ajax, en werd de KNVB Beker in de wacht gesleept. Het bekertoernooi werd in 1963/1964 opnieuw gewonnen.
Lees ook: Nieuws Fortuna Korfbal
Door de jaren heen werden de sportieve prestaties in zowel Sittard als Geleen minder. In 1968 sloeg uiteindelijk het noodlot toe. Fortuna ’54 stond er financieel niet rooskleurig voor en degradeerde van het hoogste niveau, waarna een fusie met het eveneens gedegradeerde Sittardia noodzakelijk was. De gefuseerde clubs gingen verder onder de naam FSC, het huidige Fortuna Sittard.
Fortuna Sittard: Een Nieuw Hoofdstuk
De eerste jaren na de degradatie verliepen sportief moeizaam en werd een degradatie naar de Tweede Divisie ternauwernood voorkomen. Het geel-groene deel van Limburg moest uiteindelijk veertien jaar wachten op een terugkeer op het hoogste niveau. In 1982 promoveerde Fortuna naar de Eredivisie, waar het uiteindelijk elf seizoenen zou spelen. In deze periode werd onder leiding van Frans Körver de bekerfinale gehaald, waarin Feyenoord met 1-0 te sterk bleek. Ondanks het verlies hield Fortuna een tastbare herinnering over aan het bekertoernooi, namelijk een ticket voor de Europacup II.
Na deze goede jaren gleed Fortuna beetje bij beetje weg. Het resulteerde in een degradatie in 1993. Het verblijf in de Eerste Divisie bleef beperkt tot twee seizoenen. In die periode begon de jeugdopleiding te floreren en werden de eerste vruchten daarvan geplukt. Bij de promotie maakten onder meer Mark van Bommel en Fernando Ricksen deel uit van de selectie. Enkele jaren later maakte de voetbalwereld ook kennis met Kevin Hofland. Met de verdediger binnen de gelederen reikte Fortuna in 1999 opnieuw tot de bekerfinale. Ditmaal was Ajax te sterk: 2-0. Het was het laatste hoofdstuk in een succesvolle periode, in 2002 volgde opnieuw een degradatie.
In 2016 werd Isitan Gün de nieuwe grootaandeelhouder van Fortuna. Met de Turkse investeerder aan het roer kreeg Fortuna weer kleur op het gezicht. Zonder drastische veranderingen door te voeren, onderging de club een metamorfose. Met een gedegen plan en een innovatieve benadering werd in 2018 -enigszins verrassend- promotie bewerkstelligd. Daarmee keerde Fortuna na zestien jaar terug op het hoogste niveau, waar het tot op heden nog altijd speelt.
Momenteel is de club bezig met het schrijven van een nieuw hoofdstuk in de rijke historie van Fortuna. Met het toetreden van Principion Holding (2021) zijn de ambities naar boven bijgesteld. Daarnaast werd Fortuna Vrouwen verwelkomd, uitkomend in de Azerion Vrouwen Eredivisie.
tags: #fortuna #knvb #beker #geschiedenis