Zandvoort en de autosport zijn al sinds het einde van de jaren dertig onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wat begon met races op een tijdelijk stratencircuit, groeide uit tot een circuit met een rijke historie in de Formule 1. Met de recente terugkeer van de Formule 1 naar Zandvoort, keerde ook de historie terug, maar dan in een modern jasje.
Het Begin: Stratenraces en de Droom van een Permanent Circuit
Op 3 juni 1939 werd er voor het eerst geracet in Zandvoort op een tijdelijk stratencircuit, georganiseerd door liefhebbers. Dit evenement was een groot succes en vormde het startpunt voor de opzet van een permanent circuit in de Zandvoortse duinen. Burgemeester Henri van Alphen zag een kans om Zandvoort weer op de kaart te zetten, nadat de badplaats al een elite-status kende in de tweede helft van de 19e eeuw.
De Tweede Wereldoorlog zorgde voor vertraging in de bouw van het circuit. Burgemeester van Alphen werd afgezet door de Duitsers, maar hij werkte in het geheim door aan de bouw. Hij overtuigde de bezetters van het nut van een "Paradestrasse" in de duinen, die na de oorlog zou dienen als basis voor het circuit. Ondanks verzet van de landelijke politiek was in 1948 het circuit eindelijk af.
De Eerste Race en de Jaren Vijftig: Zandvoort op de Formule 1-kaart
Op 7 augustus 1948 werd de eerste race op het circuit gereden. Winnaar van dit evenement was Prins Bira van Siam. Deze race was geen onderdeel van het kampioenschap, maar werd drukbezocht door Formule 1-coureurs. De baan kende in deze periode slechts vijf bochten met een naam: Hoek van Tarzan, Hunserug, Scheivlak, Bos In en Bos Uit.
In de jaren vijftig werd de baan door de duinen volledig omarmd door de Formule 1. De wedstrijd werd omgedoopt tot 'Grote Prijs van Nederland' en in 1952 maakte de race voor het eerst deel uit van het officiële Formule 1-wereldkampioenschap, dat slechts uit acht races bestond. Alberto Ascari won in dat jaar de race met overmacht in zijn Ferrari. Voor de 1e keer reden er ook Nederlanders mee: het waren Dries van der Lof en Jan Flinterman. Verschillende grote namen uit de sport, zoals Juan Manuel Fangio, Stirling Moss en Alberto Ascari, wonnen de race in Zandvoort.
Lees ook: Onvergetelijke F1 ervaring
De Jaren Zestig: Britse Dominantie en Innovatie
Het circuit van Zandvoort was een van de grote uitblinkers op de racekalender in de jaren 60. In deze tijd domineerden de Britse autocoureurs de Formule 1. Van 1960 tot 1969 won er maar liefst 6 keer een Brit de Grand Prix in Zandvoort.
Tijdens de race van 1961 op het circuit Zandvoort werd een record gevestigd dat nog steeds staat. Alle 15 bolides kwamen aan de finish zonder 1 pitstop te maken. Wolfgang Graf Berghe von Trips won de spannende race. In 1962 heette de race op circuit Zandvoort de Grote Prijs van Europa. Carel Godin de Beaufort werd 6e in zijn Porsche en wist als 1e Nederlander punten te pakken voor het wereldkampioenschap. De Schot Jim Clark won de edities van 1963, 1964 en 1965 van de Grote Prijs van Nederland in een Britse Lotus.
De Jaren Zeventig: Tragiek en Veiligheidsmaatregelen
In de jaren zeventig kwam er een negatieve sluier over het circuit heen. In 1970 crashte Piers Courage achterop het circuit en overleed ter plekke. De race werd hervat, maar er heerste een rouwstemming op het circuit. Jochen Rindt, die de race won, zou later dat jaar postuum wereldkampioen worden.
Nadat de wedstrijd in 1971 'gewoon' werd gereden, werd de wedstrijd van 1972 in Zandvoort niet gehouden omdat het circuit niet door de veiligheidscontrole kwam. In 1973 stond de Grote Prijs van Nederland weer op de kalender en wel met een nieuwe bocht, de Panoramabocht. De heropening van het circuit viel echter al snel in het water toen Roger Williamson crashte, zijn auto in brand vloog en door een gebrek aan blusmiddelen het ongeval fataal afliep. Wederom werden er veiligheidsaanpassingen gedaan waardoor de race in 1974 weer gereden werd en werd gewonnen door Niki Lauda.
De Jaren Tachtig: Het Einde van een Tijdperk
Niki Lauda won op 25 augustus 1985 de (tot dan toe) laatste Grand Prix van Nederland, waarna de Formule 1 gedurende 36 jaar niet terugkeerde naar Zandvoort. De Oostenrijker behaalde op het circuit van Zandvoort zijn laatste overwinning in de Formule 1.
Lees ook: Grand Prix van Monaco: Een Overzicht
Voor 1985 is er al een andere verhouding ontstaan tussen Zandvoort en het autoracen in vergelijking met voorheen. Er is sprake van een haat-liefdeverhouding en de gemeenteraad wil in 1979 het circuit sluiten. De argumenten tegen het circuit zijn milieuoverlast, verkeersoverlast en geluidsoverlast. Uit een onderzoek van het NIPO uit 1979 blijkt echter dat het merendeel van de bewoners van de badplaats het circuit juist goed vindt voor Zandvoort. Het circuit mag uiteindelijk blijven, maar krijgt te kampen met financiële problemen. Waardoor het niet meer aan de veiligheidseisen voor een Formule 1-race kan voldoen. Ook de toepassing van de wet geluidshinder is een groot probleem voor het circuit: het is onmogelijk om een Formule 1-race te organiseren binnen de normen van die wet.
De Jaren Na de Formule 1: Masters of Formula 3 en Andere Raceklassen
In 1988 werd Circuit Zandvoort omgedoopt tot een interim circuit. Zo kon de nationale racerij doorgaan. Om ook internationaal weer op de kaart gezet te worden, werd er op zoek gegaan naar een alternatief. Hierdoor werd de Masters of Formula 3 geïntroduceerd. Hierin werden de winnaars van de Formule 3 tegenover elkaar gezet om te bepalen wie de beste was. Veel winnaars van de Masters bereikten uiteindelijk de Formule 1. Hierdoor verkreeg Zandvoort hernieuwd aanzien. Onder andere David Coulthard, Jos Verstappen, Tom Coronel en Christian Klien wonnen de Masters of Formula 3, maar ook Lewis Hamilton, Nico Hülkenberg, Valtteri Bottas en Max Verstappen stonden op de hoogste trede van het podium.
Door de populariteit van de Masters of Formula 3 kwamen ook andere raceklassen terug naar de Noord-Hollandse badplaats. In 2001 kwam de Duitse DTM naar Nederland en dit evenement werd een van de best bezochte locaties van de kalender. In 2006 werd een nieuw event geïntroduceerd: A1GP World Cup of Motorsport, een internationale wedstrijd waarin verschillende landenteams de strijd aangingen in gelijkwaardige auto's. Ook de FIA WTCC wilde Zandvoort aandoen.
De Terugkeer van de Formule 1: Max Verstappen en een Nieuw Tijdperk
Vanaf 2015 maakte de Nederlander Max Verstappen deel uit van het Formule 1-circus. Zijn talent is zeer groot en hij wordt vergeleken met de grote Ayrton Senna. Verstappen is de 1e Nederlander die een Formule 1-race weet te winnen en strijdt in 2021 mee voor het wereldkampioenschap. Overal waar Max racet, zijn zeer veel Nederlandse fans langs de baan.
Met de komst van de Dutch Grand Prix in 2020 was er een flinke berg werk te verzetten. De baan moest worden aangepast aan de vereisten van de Formule 1 voor de benodigde Grade 1-licentie. Ook werden er twee bochten aangepast en werden er kombochten neergelegd. Het lukte alle partijen om op tijd klaar te zijn, waardoor op 4 maart 2020 het circuit heropend kon worden met de zogeheten 'Legendary Lap.' Max Verstappen heropende het circuit in stijl in een Formule 1-wagen.
Lees ook: Humphrey Mijnals in Oranje
De Dutch Grand Prix 2020 viel in het water door de uitbraak van de COVID-19-pandemie. De positiviteit en het enthousiasme waarmee de organisatie het project begon, verdween niet en iedereen was erop gebrand om een spectaculaire editie neer te zetten in 2021.
De Formula 1 Heineken Dutch Grand Prix: Een Nieuw Hoofdstuk
Op 5 september 2021 werd na 36 jaar weer een officiële Formule 1 race gereden op het circuit van Zandvoort. Twintig Formule 1-bolides betraden de vernieuwde baan in het Noord-Hollandse duingebied en daarnaast werd het weekend aangevuld met races van de FIA Formule 3, W Series en de Porsche Mobil 1 Supercup. Als kers op taart tijdens dit Oranjefestijn won Max Verstappen de eerste moderne variant van de Grote Prijs van Nederland, inmiddels bekend als de Formula 1 Heineken Dutch Grand Prix.
De Dutch Grand Prix is inmiddels een uitbundig racefestival. Mercedes AMG F1-teambaas Toto Wolff zei in een interview: 'you've set a fan engagement-benchmark for all Grand Prix promoters around the globe'. Hiermee doelt de Oostenrijker op de Dutch Grand Prix met al haar entertainment als allround evenement.
tags: #formule #1 #eerste #wedstrijd #geschiedenis