De buitenspelregel is ongetwijfeld een van de meest bediscussieerde en controversiële regels in het voetbal. Het kan wedstrijden beslissen, leidt vaak tot verhitte discussies en blijft, zelfs met de hulp van de VAR (Video Assistant Referee), een complex onderwerp. Het correct begrijpen van deze regel is essentieel voor zowel spelers, coaches als supporters.
Wat is Buitenspel?
In essentie is de buitenspelregel ontworpen om te voorkomen dat aanvallers constant in de buurt van het doel van de tegenstander wachten op een pass, waardoor het spel dynamischer en eerlijker blijft. Een speler staat buitenspel wanneer hij zich, op het moment dat de bal naar hem gespeeld wordt, dichter bij het doel van de tegenstander bevindt dan de voorlaatste verdediger én actief deelneemt aan het spel.
Om dit verder uit te splitsen:
- Positie op het veld: De speler moet zich op de helft van de tegenstander bevinden. Op de eigen helft kan een speler nooit buitenspel staan.
- Afstand tot het doel: De speler moet dichter bij het doel van de tegenstander staan dan de op één na laatste tegenstander. Dit is meestal de laatste veldspeler, maar als de keeper uit positie is, kan dit een andere speler zijn. De KNVB verwoordt het als volgt: een speler bevindt zich in buitenspelpositie indien enig deel van zijn hoofd, lichaam of voeten op de helft van de tegenpartij is (m.u.v. de middenlijn) én hij dichter bij de doellijn van de tegenpartij is dan zowel de bal als de voorlaatste tegenstander met enig deel van zijn hoofd, lichaam of voeten.
- Actieve deelname: De speler moet invloed hebben op het spel op het moment dat de pass gegeven wordt. Dit kan bijvoorbeeld door de bal te ontvangen, een tegenstander te hinderen of een poging te doen om de bal te spelen.
Het is belangrijk te benadrukken dat een speler die zich in buitenspelpositie bevindt, niet automatisch bestraft wordt. De scheidsrechter fluit pas als de speler daadwerkelijk ingrijpt in het spel.
Wanneer is Buitenspel een Overtreding?
Een speler wordt pas bestraft voor buitenspel als hij vanuit een buitenspelpositie:
Lees ook: Buitenspel in Voetbal: Wat je moet weten
- De bal ontvangt en direct voordeel haalt uit zijn positie: Dit betekent dat de speler de bal krijgt en direct een aanvallende actie onderneemt.
- Een tegenstander hindert: Dit kan bijvoorbeeld door het zicht van de keeper te blokkeren, een tegenstander uit balans te brengen of hem te misleiden.
- Actief deelneemt aan het spel door een poging te doen de bal te spelen: Zelfs als de bal van richting wordt veranderd en per ongeluk bij de speler terechtkomt, kan er sprake zijn van strafbaar buitenspel.
Met andere woorden, buitenspel wordt alleen bestraft als het daadwerkelijk invloed heeft op het spelverloop. De speler moet actief betrokken zijn bij het spel.
Uitzonderingen op de Buitenspelregel
Er zijn enkele belangrijke uitzonderingen waarin een speler niet buitenspel kan staan, zelfs als hij zich voorbij de laatste verdediger bevindt:
- Bij een spelhervatting: Een speler kan niet buitenspel staan als hij de bal rechtstreeks ontvangt vanuit een inworp, hoekschop of doeltrap. Door deze uitzondering kan een team voordeel halen, bijvoorbeeld door snel te counteren met een lange bal vanuit de doeltrap of een snelle ingooi naar een diepe aanvallende man.
- Op eigen helft: Een speler kan nooit buitenspel staan op zijn eigen helft, zelfs als hij voorbij de verdediging van de tegenstander staat.
- Aantal tegenstanders: Als er minimaal twee tegenstanders dichter bij het doel staan dan de speler, is er geen sprake van buitenspel.
Deze uitzonderingen zorgen ervoor dat het spel dynamisch blijft en niet onnodig wordt stilgelegd.
De Rol van de VAR bij Buitenspel
Sinds de introductie van de VAR is de buitenspelregel strikter en nauwkeuriger geworden. De VAR controleert alle doelpunten en grote buitenspelsituaties en gebruikt geavanceerde technologie, zoals semi-automatische buitenspellijnen, om tot op de millimeter nauwkeurig te bepalen of een speler buitenspel stond. Dit werd onder andere toegepast tijdens het WK 2022.
Hoewel de VAR de nauwkeurigheid heeft verbeterd, heeft het ook geleid tot controversiële beslissingen, waarbij een speler wordt afgekeurd op basis van een teen of een stukje schouder die over de lijn staat. Dit heeft geleid tot kritiek en discussies over aanpassingen aan de regel, zoals de marginale buitenspellijn, waarbij een kleine marge wordt toegestaan in het voordeel van de aanvaller.
Lees ook: Complete gids buitenspel
Recente Wijzigingen in de Buitenspelregel
De buitenspelregel wordt zo nu en dan bijgeschaafd. Zo ook in het seizoen 2022/23. Een belangrijke wijziging is dat als een speler de bal van de tegenstander per ongeluk van richting verandert, dit het buitenspel niet meer opheft. Voorheen werd dit gezien als een nieuwe situatie.
Vanaf dit voetbaljaar wordt een van richting veranderde bal dus wel als buitenspel gezien, mocht deze aankomen bij een speler die in buitenspelpositie staat.
Mogelijke Toekomstige Aanpassingen
Er wordt volop gesproken over mogelijke aanpassingen aan de buitenspelregel. De FIFA en IFAB (de organisatie achter de spelregels) onderzoeken manieren om het spel aantrekkelijker te maken. Mogelijke veranderingen zijn:
- De ‘volledige lichaamsregel’: Een speler is pas buitenspel als zijn hele lichaam over de lijn staat, in plaats van een lichaamsdeel.
- Voordeel voor de aanvaller: Als het een twijfelgeval is, krijgt de aanvaller het voordeel.
- Automatische buitenspeldetectie: Snellere beslissingen dankzij kunstmatige intelligentie.
Als deze aanpassingen worden doorgevoerd, kan dat het voetbal aantrekkelijker en aanvallender maken.
Tactische Implicaties van de Buitenspelregel
De buitenspelregel heeft een significante invloed op de tactiek van voetbalteams. Verdedigers proberen aanvallers in buitenspelpositie te lokken door als lijn tegelijkertijd naar voren te stappen, terwijl aanvallers exact op het juiste moment moeten vertrekken om de verdediging te slim af te zijn. Dit constante schaakspel maakt voetbal niet alleen dynamischer, maar benadrukt ook hoe cruciaal timing en positionering zijn op het hoogste niveau.
Lees ook: Alles over buitenspel in voetbal
tags: #buitenspel #regel #keeper #uitleg