Buitenspel is wellicht de meest bediscussieerde regel in het voetbal, vaak aanleiding gevend tot verhitte debatten en frequente VAR-interventies. De regel is in 1848 opgenomen in de spelregels van het voetbal en staat in het reglement van de KNVB als regel 11. Zelfs gerenommeerde figuren zoals oud-voetballer Marco van Basten hebben in 2017 geopperd om de buitenspelregel volledig af te schaffen. Maar wat houdt buitenspel nu precies in, en hoe herken je een buitenspelsituatie? Dit artikel beoogt een helder overzicht te bieden van de buitenspelregel, inclusief de meest recente wijzigingen en specifieke situaties, zoals die bij een rebound van de keeper.
De Basis van de Buitenspelregel
Om de uitleg te vereenvoudigen, beginnen we met de basis: buitenspel kan alleen voorkomen op de helft van de tegenstander, en alleen het team in balbezit kan buitenspel staan. Het complexere deel is dat een speler zich in buitenspelpositie bevindt als enig deel van zijn hoofd, lichaam of voeten zich dichter bij de doellijn van de tegenstander bevindt dan de voorlaatste tegenstander én de bal. In de praktijk betekent dit vaak dat een speler wacht op een pass met alleen de keeper nog voor zich.
Het is echter cruciaal te begrijpen dat een buitenspelpositie niet automatisch een overtreding is. Pas wanneer de bal wordt gespeeld naar een speler in buitenspelpositie, wordt er daadwerkelijk een overtreding begaan. De KNVB omschrijft het als volgt: een speler bevindt zich in buitenspelpositie indien enig deel van zijn hoofd, lichaam of voeten op de helft van de tegenpartij is (met uitzondering van de middenlijn) én hij dichter bij de doellijn van de tegenpartij is dan zowel de bal als de voorlaatste tegenstander met enig deel van zijn hoofd, lichaam of voeten.
Strafbaar Buitenspel: Actieve Betrokkenheid
Een speler is niet alleen in overtreding wanneer hij de bal ontvangt terwijl hij in buitenspelpositie staat, maar ook wanneer hij actief betrokken is bij het spel. Dit kan bijvoorbeeld door het hinderen van tegenstanders, het aanvallen in een duel om de bal, of het uitvoeren van een schijnbeweging die de tegenstander beïnvloedt. Zelfs als de bal van richting verandert en per ongeluk bij een speler in buitenspelpositie terechtkomt, kan er sprake zijn van strafbaar buitenspel.
De KNVB heeft de spelregels zo gedetailleerd mogelijk uitgeschreven om dit grijze gebied te verduidelijken. Een treffend voorbeeld van strafbaar buitenspel is een afgekeurde goal van Heracles tegen Ajax enkele jaren geleden. Het bepalen of een speler wel of niet strafbaar buitenspel staat, blijft een complex aspect van de regel, zelfs voor ervaren voetballers en fans.
Lees ook: Buitenspel in Voetbal: Wat je moet weten
Uitzonderingen op de Buitenspelregel
Er zijn enkele belangrijke uitzonderingen op de buitenspelregel. Een speler kan niet bestraft worden voor buitenspel indien hij de bal rechtstreeks ontvangt vanuit een:
- Doeltrap
- Inworp
- Hoekschop
Deze uitzonderingen bieden teams de mogelijkheid om voordeel te behalen, bijvoorbeeld door snel te counteren met een lange bal vanuit een doeltrap of een verre inworp naar een diepgaande aanvaller.
De Buitenspelregel en de Rebound van de Keeper
De situatie rondom buitenspel bij een rebound van de keeper is vaak complex en onderwerp van discussie. Verdediger Kew Jaliens uitte zijn twijfels over een afgekeurd doelpunt van Tarik Sektioui in een wedstrijd van AZ tegen Middlesbrough. Hij merkte op dat het altijd een lastig verhaal is bij een rebound: "Eerst wordt er op doel geschoten, dus kan je niet buitenspel staan. Dan komt de bal terug van de keeper en dan wordt er ineens gefloten voor buitenspel. Zulke buitenspelsituatie zijn altijd lastig."
De essentie hier is dat de positie van de speler op het moment dat de bal van de keeper terugkomt, bepalend is. Als de speler op dat moment in buitenspelpositie staat en vervolgens de bal speelt, kan er sprake zijn van buitenspel. De assistent-scheidsrechters worden geacht een scherp oog te hebben voor deze zogenaamde rebounds. Als een speler de bal vanaf de paal of de keeper voor zijn voeten krijgt en tijdens het schot in buitenspelpositie stond, dient er gevlagd te worden.
De FIFA overweegt zelfs om de rebound bij penalty's af te schaffen. Dit zou betekenen dat na een gemiste penalty een vrije trap volgt voor het team dat de penalty tegen kreeg. De huidige regel staat toe dat een medespeler na een strafschop tegen de paal of lat mag proberen te scoren in de rebound, terwijl de nemer in dat geval buitenspel staat.
Lees ook: Complete gids buitenspel
Nieuwste Buitenspelregels (2022/23)
De buitenspelregel wordt periodiek aangepast. In het seizoen 2022/23 is een belangrijke wijziging doorgevoerd: als een speler de bal per ongeluk van richting verandert, heft hij het buitenspel niet meer op. Voorheen werd dit beschouwd als een nieuwe situatie. Nu wordt een van richting veranderde bal wel als buitenspel gezien, mits deze aankomt bij een speler die in buitenspelpositie staat.
Lees ook: Alles over buitenspel in voetbal
tags: #buitenspel #bij #rebound #keeper