Zaalvoetbal, een dynamische variant van voetbal gespeeld in de zaal, wint aan populariteit in Nederland, ook onder vrouwen. Deze sport, gekenmerkt door snelheid en techniek, biedt een aantrekkelijk alternatief voor veldvoetbal. Dit artikel duikt in de wereld van het zaalvoetbal, specifiek gericht op de Eredivisie beker regels en andere belangrijke aspecten van de sport in Nederland.
Wat is Zaalvoetbal?
Zaalvoetbal is een balsport die gespeeld wordt door twee teams van vijf spelers, bestaande uit vier veldspelers en een keeper. De sport wordt gespeeld met een speciale, zwaardere bal (maat 4), die minder snel stuitert dan een reguliere voetbal, waardoor deze beter beheersbaar is in de zaal. Een wedstrijd duurt doorgaans een uur, verdeeld over twee helften van 20 minuten zuivere speeltijd. De rust duurt maximaal 15 minuten. Twee scheidsrechters begeleiden de wedstrijd, elk verantwoordelijk voor een helft van het speelveld, en een tijdwaarnemer houdt de tijd en score bij.
Competitiestructuur in Nederland
De Nederlandse zaalvoetbalcompetities voor vrouwen zijn vergelijkbaar met die in het veldvoetbal, met een aantal belangrijke verschillen. De competitie structuur omvat:
- Eredivisie: De hoogste klasse in het Nederlandse zaalvoetbal voor vrouwen.
- Eerste Klasse en Topklasse: Niveaus onder de Eredivisie, met regionale verschillen in het aantal competities.
- KNVB Beker: Een landelijk bekertoernooi waaraan teams uit verschillende klassen deelnemen.
Tot het seizoen 2010/’11 werden er uitsluitend op districtsniveau competities georganiseerd voor vrouwen. Vanaf het seizoen 2011/’12 introduceerde de KNVB een landelijke Eredivisie voor vrouwen, wat tevens de invoering van de A-categorie in het zaalvoetbal voor vrouwen betekende. In het eerste seizoen bestond de Eredivisie uit elf teams. Deze teams namen tevens de verplichting op zich om het zaalvoetbal te promoten door actief met jeugdteams aan de slag te gaan. Vanaf het seizoen 2014/’15 zijn de play-offs ingevoerd om tot de kampioen van Nederland te komen. Net als in andere competities, is er in het zaalvoetbal een systeem van promotie en degradatie tussen de verschillende klassen.
De Eredivisie Futsal Vrouwen
De Eredivisie Futsal Vrouwen is de topcompetitie in Nederland. De competitie bestaat uit twaalf teams. Nederlandse clubs kunnen zich kwalificeren voor de UEFA Futsal Champions League, een competitie voor de beste Europese clubs. Tot 2018 werd deze competitie UEFA Futsal Cup genoemd. Daarnaast heeft zaalvoetbal een eigen EK en WK.
Lees ook: Zaalvoetbalvereniging lidmaatschap
De Eredivisie Futsal Vrouwen startte in het seizoen 2022/’23 met een nieuwe opzet volgens het "split-season"-principe. In de eerste fase speelden alle teams eenmaal tegen elkaar. Aan het einde van deze halve competitie werden de twaalf teams verdeeld over twee poules van ieder zes teams, waarna er een reguliere competitie werd afgewerkt.
Bekertoernooien
Het KNKV (Koninklijke Nederlandse Krachtsport en Fitness Vereniging), voorheen bekend om de bekercompetities in drie voormalige districten, hanteert uniforme reglementen voor alle bekertoernooien. Hoewel de districtenstructuur is vervallen, worden de bekertoernooien in het seizoen 2025/2026 nog wel in de voormalige districten gespeeld. Bij verlengingen gelden de regels uit het competitiehandboek, dat bindende reglementaire zaken bevat, vastgesteld door het Bondsbestuur.
Belangrijke Spelregels bij Zaalvoetbal
Zaalvoetbal kent een aantal afwijkende spelregels ten opzichte van veldvoetbal. Zo zijn er andere regels voor de sliding, de terugspeelbal en de strafschop. Hieronder een overzicht van opvallende en interessante spelregels bij zaalvoetbal:
- Het team: Futsal wordt gespeeld met 5 tegen 5. Een team bestaat uit vier veldspelers en een keeper. Er mogen in de wedstrijd maximaal 14 verschillende spelers worden ingezet.
- Wisselen: Dat kan doorlopend en onbeperkt. Er zijn geen speciale wisselmomenten. In de top spelen de teams vaak in 'blokjes'. Dat zijn vaste samenstellingen van veldspelers die goed op elkaar ingespeeld zijn. Spelers dienen wel via de zogenoemde wisselzone het veld te verlaten en/of betreden. Die bevinden zich aan de zijlijn voor de spelersbanken van beide teams.
- Het veld en het doel: De afmeting van het veld is 40 x 20 meter. De beide doelen zijn 3 meter breed en 2 meter hoog. De palen van de doelen zijn vierkant en 8 cm dik aan alle zijden. Simpel gezegd: het veld en de doelen zijn hetzelfde als bij handbal.
- Zuivere speeltijd: Tijdrekken heeft weinig zin in het futsal. Er wordt gespeeld met zuivere speeltijd, dus de klok gaat pas lopen als de bal in het spel is. Een wedstrijd bestaat uit twee perioden van elk 20 minuten zuivere speeltijd. De rust duurt maximaal 15 minuten.
- De plofbal: Ja, de bal is beduidend anders dan in het veldvoetbal. We spelen namelijk met een plofbal. Die is kleiner (maat 4) en stuitert veel minder.
- Ingooi? Nee, intrap: In het veldvoetbal wordt er mee geëxperimenteerd, maar in het futsal is het al volledig ingeburgerd. Gaat de bal over de lijn, dan wordt het spel hervat met een intrap. Ingooien gaan we dus niet zien in Ziggo Dome en MartiniPlaza.
- Rode kaarten: Rode kaarten hebben in het futsal rechtstreekse consequenties in de vorm van tijdstraffen. De consequentie van een rode kaart is uitsluiting en een tijdstraf van 2 minuten. De weggestuurde speler moet ook de zaal verlaten. Let op: mocht het andere team - dat in overtal op het veld staat - in die periode van de 2 minuten tijdstraf scoren, dan mag de speler van de andere partij op dat moment weer terugkeren in het veld.
- Buitenspel: Simpel. Bestaat niet in het futsal, dus daar hoeven we niet op te letten.
- 4 seconden regel: Een belangrijke regel. Bij intrappen, vrije trappen, hoekschoppen en doelworpen hoeft een speler niet te wachten op het fluitje van de scheidsrechter. Nee, hij heeft - eenmaal in balbezit - maximaal 4 seconden de tijd om het spel te hervatten. Duurt het langer? Dan gaat het balbezit via een indirecte vrije trap over naar de tegenpartij. En keepers mogen de bal niet langer dan 4 seconden op hun eigen speelhelft in bezit houden.
- Strafschoppen: Een strafschop wordt genomen vanaf 6 meter, na een overtreding binnen het cirkelvormige strafschopgebied. Er is ook nog een strafschopstip op 10 meter afstand van het doel. Wanneer de tegenpartij zijn zesde directe overtreding in een helft maakt, dan mag je vanaf 10 meter aanleggen. Alle directe vrije trappen (gegeven voor overtredingen als bijvoorbeeld trappen, struikelen, duwen, vasthouden etc.) tellen dus als verzamelde fouten.
Verplichte Scheenbeschermers
Sinds het seizoen 2021/’22 is het al voor alle zaalvoetballers die deelnemen aan door de KNVB georganiseerde wedstrijden verplicht om scheenbeschermers te dragen. In alle door de KNVB georganiseerde competities wordt het verplicht scheenbeschermers te dragen, zodat spelers zich optimaal kunnen beschermen tegen letsel. De huidige spelregelboeken voor zaalvoetballers die onder de vlag van de KNVB spelen (Spelregels Ere- en eerste divisie Landelijk en Spelregels district zaalvoetbal) vervallen per 1 juli aanstaande. In het seizoen 2021/’22 worden alle door de KNVB georganiseerde wedstrijden gespeeld volgens de ‘Spelregels zaalvoetbal (Futsal)’. Een van de belangrijkste wijzigingen in de spelregels is dat in het nieuwe seizoen alle spelers verplicht zijn scheenbeschermers te dragen tijdens wedstrijden.
De spelregels in het zaalvoetbal zijn vanaf het begin van dit decennium onderhevig aan veranderingen die op veel vlakken gelijklopen met de spelregels in het veldvoetbal. Er ontstaat door deze verruiming meer kans op contact tussen de spelers. Als KNVB nemen we daarom de verantwoordelijkheid om de spelers te verplichten zich optimaal te beschermen tegen letsel.
Lees ook: Klassen en competities dameszaalvoetbal
Waar moet je rekening mee houden bij het dragen van scheenbeschermers?
Allereerst moet een scheenbeschermer een zekere vorm van bescherming bieden. Het moet dus van zacht materiaal zijn dat de schok van een trap tegen het scheenbeen moet kunnen opvangen. De scheenbeschermer zelf moet daarnaast volledig bedekt zijn door de kousen van de speler/doelverdediger. Dit betekent dat de lage sokken zoals die nu vaak worden gedragen door de spelers vanaf komend seizoen niet meer toegestaan zijn. Deze sokken worden vervangen door kousen die de scheenbeschermers geheel bedekken.
Planning en Publicatie van Indelingen
De KNVB publiceert de klasse-indelingen en competitieprogramma's volgens een vast schema. In 2024 waren de belangrijkste data:
- 30 mei: Start inschrijven teams seizoen 2024/'25
- 18 juni: Sluitingsdatum inschrijven teams
- 28 juni: Publicatie klasse-indeling
- 9 augustus: Publicatie competitie-indelingen
- 10 augustus: Publicatie wedstrijdprogramma reguliere competities
Voor de bekercompetitie waren de data:
- 26 juli: Publicatie bekerindelingen
- 27 juli: Publicatie wedstrijdprogramma bekercompetitie
De competities starten doorgaans in september, met de Eerste divisie mannen en Eredivisie vrouwen die als eerste beginnen.
Sportieve Wensen en Geografische Indeling
Bij de indeling van de competities streeft de KNVB naar een sportieve en spannende competitieopzet, waarbij zoveel mogelijk rekening wordt gehouden met de sportieve wensen van de verenigingen. Naast het sportieve aspect wordt er ook gekeken naar de meest optimale geografische indeling, rekening houdend met de voorkeurspeeldag en de beschikbaarheid van sporthallen. Het doel is om competities op te zetten met meer tegenstanders uit de omgeving, wat resulteert in minder reisafstanden bij uitwedstrijden.
Lees ook: Overzicht KNVB Zaalvoetbal Sponsoring
Landskampioenen Zaalvoetbal voor Vrouwen
Hieronder een overzicht van de landskampioenen zaalvoetbal voor vrouwen in Nederland:
- 2011/'12: FC Gelre
- 2012/'13: Os Lusitanos
- 2013/'14: Os Lusitanos
- 2014/'15: Os Lusitanos
- 2015/'16: Pernis (TPP/Feyenoord Futsal)
- 2016/'17: Drachtster Boys
- 2017/'18: Pernis (TPP/Feyenoord Futsal)
- 2018/'19: TPP/Feyenoord Futsal
- 2019/'20: Geen kampioen (competitie niet uitgespeeld vanwege coronapandemie)
- 2020/'21: Geen kampioen (competitie niet uitgespeeld vanwege coronapandemie)
- 2021/'22: Drs. Vijfje
Drs. Vijfje: Een Toonaangevende Zaalvoetbalvereniging
Een voorbeeld van een toonaangevende zaalvoetbalvereniging in Nederland is G.S.F.V. Drs. Vijfje in Groningen. Met meer dan 450 leden en 40 teams is het de grootste futsalvereniging van Nederland. Drs. Vijfje staat bekend om zowel haar sportieve prestaties als haar gezelligheid. Heren 1 speelt in de Topklasse, terwijl Vrouwen 1 uitkomt in de Eredivisie en al eens kampioen is geworden. De overige teams zijn verdeeld over de Hoofd- tot en met de Vierde klasse. Drs. Vijfje biedt haar leden de mogelijkheid om te trainen en organiseert regelmatig grote toernooien. De wedstrijden worden doordeweeks gespeeld, op woensdag en vrijdag. Naast futsal organiseert Drs. Vijfje diverse sociale activiteiten, zoals feestjes, pubquizzen, een kerstdiner, gala, wintersport en thuisspeelavonden. De vereniging heeft 29 herenteams en 11 damesteams die wekelijks hun wedstrijden spelen. Bij G.S.F.V. Drs. Vijfje is er dus plek voor voetballers van alle niveaus: van selectie tot kelderklasse!
Recente Wijzigingen in de Spelregels
Foto: Voetbal.nl 1 Jaar na de invoering van het nieuwe spelregelboek 'Spelregels Zaalvoetbal/Futsal' heeft de UEFA een aantal wijzigingen doorgevoerd per 1 september 2022. De belangrijkste wijziging betreft de handsbal. Als er sprake is van onopzettelijk hands en er wordt direct of onmiddellijk gescoord, dan volgt er een indirecte vrije schop voor de tegenstander. Wordt de bal na deze actie aan een medespeler gegeven die vervolgens scoort, dan is het een geldig doelpunt.
tags: #zaalvoetbal #eredivisie #beker #regels