Het wisselreglement van de KNVB kent verschillen tussen de categorieën A en B, zowel bij de senioren als bij de jeugd. Deze verschillen hebben betrekking op het aantal wisselspelers, het aantal wisselmomenten en de manier van wisselen. Dit artikel biedt een gedetailleerd overzicht van de geldende regels.
Seniorenvoetbal
Categorie A
In de categorie A voor senioren (mannen en vrouwen, inclusief O21 en O23) gelden de volgende regels:
- Aantal wisselspelers: Maximaal 5 wisselspelers.
- Aantal wisselmomenten: Maximaal 4 wisselmomenten, waarvan 3 tijdens de speeltijd en 1 in de rust.
- Terugwisselen: Een eenmaal gewisselde speler mag niet meer aan de wedstrijd deelnemen.
- Wisselen bij verlenging: Bij een verlenging mag elk team één extra speler wisselen, ook als het maximum van vijf al is bereikt. Er is dan ook één extra wisselmoment.
Deze regels zijn van toepassing op standaardvoetbal (amateurvoetbal), reservevoetbal (tot en met de 3e klasse, met uitzondering van West II en Noord zondag), en vrouwenvoetbal (Eredivisie tot en met de 3e klasse).
Categorie B
Voor de gehele categorie B geldt dat er tijdens de reguliere competitie onbeperkt gewisseld kan worden met een maximum van 7 wisselspelers.
Jeugdvoetbal
Categorie A
De regels voor het wisselen van spelers tijdens de reguliere competitie in categorie A (BVO en Divisie t/m Hoofdklasse) zijn als volgt:
Lees ook: Honkbal Strategieën: Een Diepgaande Analyse
- O23, O21, O19 en O18: 5 wisselspelers.
- JO15 t/m JO17 en MO17 (divisie): 7 wisselbewegingen, wat betekent dat in totaal zeven keer een speler gewisseld mag worden. Voor deze zeven wisselbewegingen mogen tijdens de wedstrijd drie wisselmomenten (excl. de rust) worden gebruikt.
- JO19: 5 wisselspelers, maximaal 4 wisselmomenten (3 tijdens het spel, 1 in de rust), geen terugwisselen.
- JO15, JO16, JO17, MO15, MO17, MO20: 7 wisselspelers, maximaal 4 wisselmomenten (3 tijdens het spel, 1 in de rust), wel terugwisselen.
- MO13, JO13, JO14: 7 wisselspelers, onbeperkt wisselen, wel terugwisselen.
Categorie B
In de gehele categorie B mag onbeperkt gewisseld worden met maximaal 7 wisselspelers. Dit geldt ook voor de O13 en O14 categorieën.
Vliegend Wisselen
In de O13 en O14 categorie A en de gehele categorie B mag onbeperkt gewisseld worden met maximaal 7 wisselspelers. Dit houdt in dat spelers op elk moment tijdens de wedstrijd kunnen worden gewisseld, zonder beperking in het aantal wisselbewegingen.
In de O13 en O14 wordt vliegend wisselen toegepast. Dit betekent dat spelers gewisseld kunnen worden zonder dat het spel hiervoor hoeft te worden onderbroken. De wissel kan dus plaatsvinden terwijl het spel doorgaat. In de O15 en ouder vindt het wisselen op de traditionele manier plaats. Dit houdt in dat het spel eerst stil moet liggen en de wissel alleen met toestemming van de scheidsrechter mag worden uitgevoerd.
Nieuwe Spelregels voor O13 en O14 (categorie B, en MO13 categorie A) vanaf 2025/’26
Vanaf seizoen 2025/’26 gelden er vier vernieuwde spelregels voor de JO13 en JO14 categorie B, en voor MO13 categorie A:
- Zelfpass: De speler mag bij een vrije trap of spelhervatting de bal zelf in beweging brengen en doorspelen.
- Indribbelen bij uitbal: In plaats van in te trappen, mag de bal bij een uitbal het veld weer in worden gedribbeld.
- Tijdstraf: Bij onsportief gedrag volgt een tijdelijke uitsluiting (tijdstraf), wat discipline en sportiviteit stimuleert.
- Vliegend wisselen: Wissels mogen op elk moment van het spel worden uitgevoerd, zonder dat het spel stilgelegd wordt.
Deze vernieuwde regels zijn getest in een pilot en de voorlopige resultaten wijzen op meer spelplezier, meer balcontacten per speler en een eerlijker spelverloop. De pilot loopt niet door bij JO15 en MO15.
Lees ook: Zaalhockey wisselregels uitgelegd
Verschillen tussen Categorie A en B
De verschillen tussen de A categorie en B categorie van de KNVB bij senioren zijn vooral te vinden in de indelingen, afgelastingen, uitstel van wedstrijden en spelregels.
- Indelingen: De A categorie bestaat uit de klassen waarbij de teams spelen met verplichte promotie en degradatie, zoals de 2e Divisie t/m de reserve 2e klasse bij de heren en de Eredivisie Vrouwen t/m de 3e klasse bij de Dames. Ook in categorie B is er sprake van een verplichte promotie en degradatie.
- Afgelastingen: De A categorie heeft voorrang op de B categorie bij het vaststellen van de wedstrijden. Dit betekent dat als er sprake is van een beperkte beschikbaarheid van velden, de wedstrijden in de A categorie doorgaan en de wedstrijden in de B categorie worden afgelast.
- Uitstel van wedstrijden: De A categorie heeft minder mogelijkheden om wedstrijden uit te stellen dan de B categorie. Voor de A categorie geldt dat een verzoek tot uitstel alleen kan worden ingediend als er sprake is van overmacht. Voor de B categorie geldt dat een verzoek tot uitstel ook kan worden ingediend als er sprake is van een gebrek aan spelers.
- Spelregels: De spelregels voor de A categorie en B categorie zijn grotendeels hetzelfde, maar er zijn enkele verschillen die afhankelijk zijn van de leeftijdscategorie, het geslacht en het niveau van de teams.
Overige Regels en Bepalingen
- Per wedstrijd staan maximaal 18 spelers op het wedstrijdformulier. Hiervan beginnen 11 spelers in het veld en zitten maximaal 7 wisselspelers op de bank.
- Bij elk wisselmoment mogen 7 spelers tegelijk gewisseld worden. Dit betekent dat er iedere keer maximaal 7 spelers tegelijk in en uit het veld gaan. Gewisselde spelers mogen bij een volgend wisselmoment weer terugkeren in het veld (afhankelijk van de categorie).
- Voor categorie A geldt dat de KNVB de datum en/of de aanvangstijd van de wedstrijd, op schriftelijk verzoek van beide verenigingen, kan wijzigen.
- In categorie B wordt bij het samenstellen van de speeldagenkalender rekening gehouden met de voor- en najaarsvakanties.
- Het is in categorie B (met goedvinden van de competitieleider) toegestaan wedstrijden in onderling overleg naar een andere datum te verplaatsen.
- Verenigingen kunnen tot acht dagen voor de wedstrijd via de accommodatiebezetting van Sportlink eenzijdig de aanvangstijd aanpassen (zie ook hoofdstuk 3.6 Aanvangsuren). Dit geldt voor alle wedstrijden in de categorie B en voor wedstrijden in de categorie A, met uitzondering van de standaardelftallen heren, vrouwen tot en met derde klasse en alle divisiewedstrijden in het jeugdvoetbal.
Lees ook: Overzicht van de Eerste Wissel Regels