De Eredivisie Volleybal is in Nederland het summum van de nationale volleybalcompetitie, zowel voor heren- als damesteams. Onder de vlag van de Nederlandse Volleybal Bond (Nevobo) wordt hier jaarlijks gestreden om het prestigieuze nationaal kampioenschap. Traditioneel luidt de Supercup het begin van het seizoen in. Tussen 2007 en begin 2012 stond deze competitie bekend onder de naam 'A-League'. Deze competitie is losgekoppeld van de rest van de piramide.
Historische Context en Ontwikkeling
Door de jaren heen heeft de Nevobo diverse maatregelen doorgevoerd om de Eredivisie aantrekkelijker te maken voor spelers, toeschouwers en sponsoren, met als doel het algehele niveau van het Nederlandse volleybal te verhogen. Deze maatregelen, variërend van het al dan niet toestaan van promotie en degradatie tot het inkrimpen of uitbreiden van het aantal deelnemende teams, hadden vaak een direct effect op de onderliggende divisies. Deze top-downbenadering had als overkoepelend doel het volleybal in Nederland naar een hoger plan te tillen.
Het Bankrasmodel: Een Revolutionaire Aanpak
Een cruciale mijlpaal in de geschiedenis van het Nederlandse volleybal is het Bankrasmodel. Onder leiding van Arie Selinger werd een revolutionaire aanpak geïntroduceerd, waarbij een groep getalenteerde volleyballers zich volledig inzette om de absolute top te bereiken. Deze toewijding en focus resulteerden in het winnen van zilver tijdens de Olympische Spelen van Barcelona in 1992 en goud in Atlanta in 1996. Het Bankrasmodel, grondlegger Arie Selinger, is de naam voor de voor Nederlandse begrippen revolutionaire koerswijziging in volleybal, waarbij een groep getalenteerde volleyballers zich volledig inzette om het hoogst bereikbare te bereiken. De aanpak resulteerde in het behalen van olympisch zilver in Barcelona 1992 en goud in Atlanta 1996.
Competitieopzet door de Jaren Heen: Een Dynamisch Landschap
De competitieopzet van de Eredivisie is door de jaren heen meermaals gewijzigd, in een poging de competitie spannender en eerlijker te maken.
Seizoen 2007/08: De Introductie van de A-League
In het seizoen 2007/08 werd voor het eerst in de A-League gespeeld met acht teams per competitie. Ze speelden de eerste twee seizoenen vier keer per seizoen tegen elkaar (2x thuis, 2x uit). De nummer laatst degradeerde naar de B-League. De nummers één en twee van de competitie speelden in een ‘best-of-seven’ serie om het landskampioenschap.
Lees ook: Overzicht Eredivisie Volleybal
Seizoen 2009/10: Splitsing in Poules
De competitieopzet veranderde met ingang van het seizoen 2009/10. Dat besloten de clubs in april 2009 in overleg met het Top League-bestuur van de Nevobo. Er werd geen dubbele competitie meer gespeeld. Na de reguliere competitie van de acht teams (thuis en uit tegen elkaar), volgde een splitsing in poules met de nummers één t/m vier en vijf t/m acht. De eindstand in de poules was bepalend voor plaatsing in de hierna te spelen play-offwedstrijden (één vs. vier, twee vs. drie, vijf vs. acht, zes vs. zeven). In de eerste play-offronde werd volgens het systeem ‘best-of-five’ gespeeld. De wedstrijden in de tweede ronde om de plaatsen één en twee én zeven en acht gingen ook om drie gewonnen wedstrijden. De wedstrijden voor de eindklassering drie en vier én vijf en zes werden volgens ‘best-of-three’ gespeeld.
Seizoen 2010/2011: Uitbreiding en de Komst van Talentteams
In januari 2010 werd door de Nevobo weer een nieuwe competitieopzet naar buiten gebracht. De A-League werd voor 2010/ 2011 uitgebreid van acht naar tien teams. Later kwamen hiervoor in de plaats de TTPA (Talentteam Papendal Arnhem) teams, die ingedeeld werden in de Eredivisie. Deze ploegen bestaan uit jongens en meisjes in de leeftijd van 14 t/m 18 jaar. Deze jongeren probeert men klaar te stomen om zich zo bij de besten der wereld te kunnen voegen. Ook veranderde de NVS in RTC. Het gevolg hiervan was minder kinderen die dit traject ingingen en dus een kleinere kans dat je echt talent binnenkrijgt. Talent wordt “gekocht” of betaald.
Recente Seizoenen (2017/18 en 2018/19)
In de seizoenen 2017/18 en 2018/19 namen er in beide competities tien teams deel, negen clubteams en het bondsteam van TTPA. De reguliere competitie omvatte 18 wedstrijden per team, het Talent Team deed alleen in deze fase mee. In de tweede fase streden de top-6 clubteams in de kampioenspoule (10 wedstrijden per team) om twee plaatsen voor de finale om het landskampioenschap, waarin in (nu weer) een best-of-five wordt gespeeld.
De Divisies Onder de Eredivisie: Een Piramide van Talent
Onder de Eredivisie bevinden zich andere klassen op nationaal niveau, waaronder de Topdivisie, die één niveau lager is, en daaronder de eerste en tweede divisies. De amateurpiramide op nationaal niveau bestaat uit: de Superdivisie, Topdivisie, de 1e en 2e divisie. De Nevobo streeft ernaar het niveau van de Eredivisie te behouden en te verbeteren. De Nevobo probeert niveau te creëren door gratis promoties uit te delen en daarmee extra speelplekken.
Maatregelen voor Doorstroming en Handhaving
Maatregelen zoals doorstroming en handhaving, het promoveren zonder kampioen te worden, en het opnemen van tweede selecties van Eredivisieteams in de Topdivisie zijn gebruikelijk. Echter, de vraag is of deze maatregelen wel de juiste zijn.
Lees ook: Hoogste Sprong Voetbal Record: Diepgaande Analyse
Niveauverschillen en Concurrentie: Een Zorgwekkende Trend?
Volleybalvolgers vragen zich af of de genomen maatregelen wel de juiste zijn. Aangezien verschillen tussen Eredivisie, Topdivisie en Eerste Divisie steeds kleiner worden (ons emmer met warm en koud water voorbeeld) maakt het voor spelers/speelsters ook niet zo veel uit op welke niveau ze spelen. De stap terug of omhoog in divisie wil niet meteen zeggen dat het persoonlijke niveau die stap ook maakt. De verschillen tussen de Eredivisie, Topdivisie en Eerste Divisie worden steeds kleiner, waardoor het voor spelers minder uitmaakt op welk niveau ze spelen. Een stap terug of omhoog in divisie betekent niet altijd dat het persoonlijke niveau ook mee verandert. Een voorbeeld van de niveaunivellering was dit jaar de dames bekerfinale tussen VCN (was Topdivisie, is nu Eredivisie) of de finale van heren van twee jaar geleden toen Taurus een les aan Lycurgus gaf.
Internationale Ambities: Over de Grens Kijken
Sommige clubs kijken over de grens voor meer competitie. Clubs uit het zuiden en westen van Nederland nemen bijvoorbeeld deel aan competities in België, terwijl clubs uit het noorden en oosten in Duitsland spelen. Zuid en West nemen in België deel en Noord en Oost in Duitsland. Zou het ooit zover komen? Volgens de NOS heeft trainer/ coach Strikwerda van Dynamo Apeldoorn er een eerste aanzet voor gegeven. Gaan Lycurgus en Orion dat voorbeeld volgen? Is dit nu juist de ommekeer die we nodig hebben, gaat het niveau eerder omhoog door MINDER divisies te maken in plaats van meer?
Nieuwe Ontwikkelingen en Toekomstperspectieven: De Superdivisie en Verdere Hervormingen
In de Bondsraad van 1 juli 2023 zijn er nieuwe ontwikkelingen aangenomen die de competitiepiramide enigszins zullen veranderen. Een seizoen dat er qua piramide enigszins anders uit gaat zien. Dit is in de Bondsraad van 1 juli 2023 aangenomen.
De Superdivisie: Een Nieuwe Top in de Amateurpiramide
Boven de Topdivisie komt er één (1) poule per gender in een nieuw te vormen Superdivisie. Deze divisie is het hoogste niveau van de amateurpiramide. De kampioen van deze divisie mag zich daarmee volgend seizoen dan ook Amateurkampioen van Nederland noemen.
In principe bestaat deze Superdivisie uit 10 teams. Toegang tot deze Superdivisie hebben - naast de in totaal 10 teams uit beide poules uit de Topdivisie - eventueel ook teams uit de Eredivisie die volgend seizoen de voorkeur aan het spelen in de Superdivisie. Een voorbeeld hiervan is Voltena. Die vereniging heeft al aangegeven het komende seizoen graag in de Superdivisie te willen uitkomen. In dat geval zal deze divisie het komende seizoen dus worden uitgebreid. Boven de Topdivisie komt er een Superdivisie, het hoogste niveau van de amateurpiramide. De kampioen van deze divisie mag zich amateurkampioen van Nederland noemen. In principe bestaat deze Superdivisie uit 10 teams. Een voorbeeld hiervan is Voltena, die al heeft aangegeven graag in de Superdivisie te willen uitkomen.
Lees ook: Terugblik op de hoogste score
Poules en Poule-omvang: Uniformiteit in de Onderliggende Niveaus
De poules in alle onderliggende niveaus zullen met ingang van het seizoen 2024/2025 uit tien (10) teams bestaan. Het aantal poules en daarmee het aantal teams per niveau verandert in een aantal gevallen. * per gender
Jeugdcompetitie: Behoud van de Huidige Opzet
De opzet van de jeugdcompetitie zal niet wijzigen. Bovenstaande opzet, met poules van tien (10) teams, is dus alleen van toepassing op de seniorencompetitie. De jeugd zal in poules van (in principe) zes (6) teams blijven spelen met een herindeling na de kerstvakantie. Met ingang van het seizoen 2024/2025 zullen de poules in alle onderliggende niveaus uit tien teams bestaan. De opzet van de jeugdcompetitie blijft ongewijzigd, met poules van zes teams en een herindeling na de kerstvakantie. De jeugdcompetitie is voor jeugd van 12 tot 18 jaar. Deze competitie is eveneens piramidaal opgebouwd en wordt zo veel mogelijk in de regio geografisch ingedeeld. Er wordt gespeeld binnen de verschillende leeftijdscategorieën: A-, B- en C-jeugd. Binnen deze leeftijdscategorieën wordt er op verschillende niveaus gespeeld. Deze niveaus kunnen per regio verschillen.
Bekertoernooi: Meer Wedstrijden voor Liefhebbers
Vanaf seizoen 2024/2025 wordt er gewerkt met een nieuwe opzet van het bekertoernooi, zowel nationaal als regionaal. Het bekertoernooi staat open voor alle teams van een vereniging. Hiermee krijgen teams die graag meer wedstrijden spelen de mogelijkheid om naast de 18 wedstrijden uit de reguliere competitie in ieder geval 2 of 3 wedstrijden in de 1e ronde van het bekertoernooi (poulefase) te spelen, verspreid over 3 speelweken. Vanaf seizoen 2024/2025 wordt er gewerkt met een nieuwe opzet van het bekertoernooi, zowel nationaal als regionaal. Het bekertoernooi staat open voor alle teams van een vereniging, waardoor teams die graag meer wedstrijden spelen de mogelijkheid krijgen om deel te nemen.
Consequenties en Reglementen: Aanpassingen in het Vooruitzicht
Een aantal consequenties van deze aanpassingen zijn al eerder gecommuniceerd en bij de Bondsraadstukken van 1 juli 2023 terug te lezen. Daarnaast zijn er nog enkele zaken die van belang zijn voor de competitie van volgend seizoen die nog niet specifiek aan de orde zijn gekomen. Denk hierbij aan zaaleisen voor de nieuwe Superdivisie, wedstrijd-reglementaire zaken voor de verschillende divisies, etc. Hiertoe zijn de diverse: reglementen, richtlijnen, leidraden en publicaties doorlopen. In het kort kan gesteld worden dat er voor de Topdivisie op het gebied van spelregels en reglementen weinig wijzigingen zijn. De aanpassingen hebben consequenties voor zaaleisen, wedstrijdreglementen en andere zaken. De diverse reglementen, richtlijnen en publicaties zijn hierop aangepast.
De Rol van de Nevobo: Organisator en Innovator
De Nevobo speelt een cruciale rol in de organisatie van de volleybalcompetities in Nederland. Een grote groep volleyballers neemt deel aan de Nevobo competitie, en de teams worden jaarlijks ingedeeld naar niveau en regio in verschillende poules. In elke poule wordt er gestreden om het kampioenschap, met promotie naar een hoger niveau als beloning. Een hele grote groep volleyballende Nederlanders doet mee aan de Nevobo competitie. De teams worden jaarlijks ingedeeld naar niveau en regio in verschillende poules.
Geografische Indeling: Regionale Spreiding
Elk niveau wordt zoveel mogelijk geografisch ingedeeld, waarbij teams van één vereniging indien mogelijk in verschillende poules worden ingedeeld. Elke poule bestaat uit 10 teams, met uitzondering van de Eredivisie. Elk niveau wordt de poule indeling zoveel mogelijk geografisch ingedeeld waarbij teams van 1 vereniging indien mogelijk in verschillende poules ingedeeld worden.Elke poule bestaat uit 10 teams (met uitzondering van Eredivisie).
Jeugdcompetitie: De Basis voor de Toekomst
De jeugdcompetitie is voor jongeren van 12 tot 18 jaar en is eveneens piramidaal opgebouwd. Een grote groep volleyballende Nederlanders doet mee aan de Nevobo competitie. De teams worden jaarlijks ingedeeld naar niveau en regio in verschillende poules. In elke poule wordt er gestreden om het kampioenschap, in de promotieklasse en hoger gevolgd door een promotie naar een hoger niveau. De kampioen van een poule promoveert naar het hogere niveau. De grootste groep volleyballers in Nederland beoefent de sport in competitievorm. De teams worden jaarlijks naar niveau en regio in verschillende poules ingedeeld. Voor de 1e klasse en lager geldt beperkt vrije inschrijving. De jeugdcompetitie is voor jeugd van 12 tot 18 jaar. Deze competitie is eveneens piramidaal opgebouwd en zo veel mogelijk geografisch, binnen de regio, ingedeeld. Er wordt gespeeld in de leeftijdscategorieën A, B en C. Binnen de leeftijdscategorieën bestaan weer verschillende niveaus, die per regio kunnen verschillen.
Kritische Reflectie en Toekomstvisie
Zo heeft de Nevobo geprobeerd om het niveau van de hoogste divisie in Nederland te behouden of te verbeteren. Maar hoe is het dan gegaan in de divisies onder het hoogste niveau? Welke maatregelen werden daar genomen om het niveau te verhogen? Veelal kwam het neer op doorstroming en handhaving. Promoveren zonder kampioen te worden, Tweede selecties van eredivisieteams opnemen in de B-League c.q. Topdivisie. Niet degraderen. Maar was/ is dat wel de juiste manier vroegen/vragen zich steeds meer volleybalvolgers af.