Voetbal is meer dan alleen een spel; het is een passie, een cultuur en een taal op zich. Om de sport volledig te begrijpen en ervan te genieten, is het essentieel om de terminologie te kennen. Dit artikel is een uitgebreide gids die de betekenis van verschillende voetbaltermen uitlegt, van basisconcepten tot meer geavanceerde tactieken en uitdrukkingen.
De Basis: Spelregels en Algemene Termen
Voordat we dieper ingaan op specifieke posities en tactieken, is het belangrijk om een solide basis te hebben van de fundamentele spelregels en algemene termen die in het voetbal worden gebruikt.
- Aanvoerder: De speler die het team leidt en herkenbaar is aan de aanvoerdersband.
- Aftrap: Het begin van de wedstrijd of de tweede helft, waarbij de bal vanuit het midden van het veld wordt getrapt. Zonder aftrap kan de wedstrijd niet beginnen.
- Balbezit: De mate waarin een team de bal in zijn bezit heeft gedurende een wedstrijd.
- Buitenspel: Een regel die bepaalt dat een aanvallende speler zich niet dichter bij het doel van de tegenstander mag bevinden dan de voorlaatste verdediger op het moment dat de bal naar hem wordt gespeeld.
- Blessuretijd: Extra tijd die aan het einde van elke helft wordt toegevoegd om tijdverlies door blessures en andere onderbrekingen te compenseren.
- Back-pass: Een terugspeelbal naar de eigen keeper.
- Bankzitter: Een speler die op de reservebank zit en mogelijk tijdens de wedstrijd wordt ingezet.
- Corner: Een hoekschop die wordt toegekend aan de aanvallende partij wanneer de bal over de achterlijn is gegaan en het laatst is aangeraakt door een verdediger.
- Gele kaart: Een waarschuwing die door de scheidsrechter wordt gegeven aan een speler voor onsportief gedrag of een overtreding. Twee gele kaarten in dezelfde wedstrijd resulteren in een rode kaart en dus een verwijdering van het veld.
- Grensrechter: Een assistent van de scheidsrechter die langs de zijlijn staat en aangeeft wanneer de bal uit is, en assisteert bij buitenspelbeslissingen.
- Lat: De bovenste horizontale balk van het doel.
- Muur: Een rij spelers die door het verdedigende team wordt opgesteld om een vrije trap te blokkeren.
- Terugspeelbal: Een pass van een speler naar zijn eigen doelman.
Spelers en Hun Posities
Elk van de elf spelers in een voetbalteam heeft een specifieke positie met bijbehorende verantwoordelijkheden. De taken en de systemen kunnen erg divers zijn. Hieronder worden enkele belangrijke posities uitgelicht:
- Doelman (Keeper): De speler die het doel verdedigt en probeert te voorkomen dat de tegenstander scoort. De keeper is de enige speler die de bal met zijn handen mag aanraken binnen het eigen strafschopgebied. Naast hand-oog coördinatie zijn er nog meerdere andere aspecten van belang. Video’s waarin de rol van de keeper onder de loep wordt genomen zijn terug te vinden in de Mediatheek.
- Centrale Verdediger: Een verdediger die in het centrum van de verdediging speelt en als taak heeft om de aanval van de tegenstander te stoppen en de opbouw van het spel te verzorgen. Cruciaal voor een centrale verdediger is om het gevaar te voorkomen voordat het ontstaat. De centrale verdedigers zijn als het ware het laatste slot op de deur voor de keeper. Een centrale verdediger moet zich goed afvragen wat het gevolg is als je bijvoorbeeld een back inspeelt. Kan de back daadwerkelijk iets met de door de centrale verdediger ingespeelde bal, of komt hij in de problemen?
- Middenvelder: Een speler die tussen de verdediging en de aanval speelt en een belangrijke rol heeft in zowel de verdediging als de aanval. Een middenvelder moet dus veel verschillende vaardigheden beheersen. In het hedendaagse voetbal verdedigen teams steeds meer vanuit de zone. Dat betekent dat de middenvelder, tijdens het verdedigen, mee moet bewegen met de bal. Tijdens het aanvallen is de afstemming tussen de middenvelders onderling en de aanvallers van groot belang.
- Buitenspeler: Een aanvallende speler die aan de zijkant van het veld speelt en probeert de verdediging van de tegenstander te passeren en voorzetten te geven. Buitenspelers zijn spelers die veelal tot de verbeelding spreken. Met deze vaardigheid kunnen ze in staat zijn om wedstrijden te beslissen. Een buitenspeler moet ervoor zorgen dat door een gerichte loopactie het team kan doorvoetballen.
- Spits: De centrale aanvaller die als belangrijkste taak heeft om doelpunten te maken. Tijdens het opbouwen is het maken van contact belangrijk. Contact met de medespelers, maar ook met de tegenstander. Tijdens het opbouwen, probeert een spits tussen of net achter de beide centrale verdedigers op te stellen en zich eigenlijk wat te verstoppen. Want door net achter de verdedigers te gaan staan, kunnen ze de spits niet goed zien. Vaak hebben centrale verdedigers daar moeite mee.
Tactiek en Strategie
Naast de individuele posities is de tactiek en strategie van een team cruciaal voor succes. Hier zijn enkele belangrijke tactische termen:
- Formatie: De opstelling van spelers op het veld, zoals 4-4-2 of 3-5-2, die bepalen waar de spelers in het veld staan.
- Tiki-taka: Een speelstijl herkenbaar aan het korte samenspel, balbezit, en snelle bewegingen, populair gemaakt door Spaanse teams zoals FC Barcelona.
Unieke Voetbaltermen en Uitdrukkingen
Voetbal kent ook een aantal unieke termen en uitdrukkingen die vaak gebruikt worden om bepaalde situaties of spelers te beschrijven.
Lees ook: De rol van de VAR
- Cultheld: Een speler die, vaak in korte tijd, uitgroeit tot een held van de club, vaak door legendarische acties of prestaties.
- Duiker: Een speler die bij het kleinste contact naar de grond gaat met een overdreven sprong.
- Eliminatieronde: Een fase in een toernooi waarin een team na verlies uitgeschakeld wordt.
- Eeuwige reserve: Een speler die voornamelijk op de bank zit.
- Goochelaar op gras: Een speler met uitstekende dribbels en trucs, maar wiens acties zelden resulteren in een effectief eindproduct.
- Omhaaloverdrijver: Een speler die te vaak probeert een omhaal te maken.
- Pechvogel-pingel: Een strafschop waar op het eerste oog niks mis mee is.
- Plakhanden-keeper: Een doelman die opeens in een ondoordringbare muur verandert.
- Professioneel foul/overtreding: Een opzettelijke overtreding om een tegenaanval van de tegenstander te stoppen.
- Schiettent-situatie: Een situatie waarin het doel net op een schiettent lijkt waarbij de bal keer op keer terugkomt in een schietpositie voor de ene partij.
- Vrijetrapverdwazing: Een ingestudeerde variant van een vrije trap die mislukt omdat niet alle spelers goed hebben opgelet.
Jeugdvoetbal: Plezier en Ontwikkeling
Plezier in het voetbal is het allerbelangrijkste, zeker bij de pupillen. Bij de pupillen maken we onderscheid in verschillende teams: JO6, JO7, JO8 t/m 10, JO11 t/m 12. JO staat in dit geval voor ‘Jeugd Onder’. Bij de pupillen spelen jongens en meisjes samen. Daarnaast spelen ze op kleinere velden en in kleinere teams. Op deze manier komen kinderen vaker aan de bal en gaan ze meer dribbelen, schieten, samenspelen en scoren. Dit alles draagt bij aan het uiteindelijke doel: het vergoten van het spelplezier en de ontwikkeling van deze pupillen.
Het is belangrijk dat de omgeving zo goed mogelijk op de hoogte is van alle spelregels en informatie om zo het plezier en de ontwikkeling van de kinderen te realiseren. Er zijn daarom diverse documenten ontwikkeld zoals spelregels en infographics met informatie over de spelers/speelsters, de teambegeleiders en de ouders.
Als ouder speel je een grote rol in de sportbeleving van je kind: voor, tijdens en na de wedstrijd én thuis. Als ouder ben je een rolmodel voor je kind; als toeschouwer, supporter en natuurlijk als opvoeder. Een positieve houding ten opzichte van alle kinderen, vrijwilligers, scheidsrechters en tegenstanders stimuleert het plezier en de ontwikkeling van kinderen. Het is daarvoor belangrijk op de hoogte te zijn van de spelregels en wedstrijdvormen waarin jouw kind actief is.
Daarnaast kun je als ouder actief zijn als vrijwilliger zoals een coach, commissielid of bestuurder. Je bent als ouder een belangrijke factor in een bloeiend verenigingsleven. Een vereniging kan nu eenmaal niet bestaan zonder vrijwilligers.
Selectiebeleid in het Jeugdvoetbal
Amateurclubs delen jeugdspelers in op niveau. Dit betekent dat de beste spelers onder 9 jaar in de O9-1 spelen en doorgaans neemt het niveau van spelers af naarmate het nummer oploopt. De gedachte hierachter is dat clubs geloven dat kinderen die samenspelen met andere kinderen van gelijk niveau meer plezier beleven. Daarnaast wordt onderscheid gemaakt in selectie en niet-selectie, omdat clubs menen dat spelers voetbal anders beleven.
Lees ook: De basis van honkbal
De jeugdspelers vinden het belangrijk en plezierig om met spelers van gelijk niveau wedstrijden te spelen tegen gelijkwaardige tegenstanders. “Liever nipt verliezen dan met 10-0 winnen”, omschreef een jeugdspeler. Spelers vinden het spelen van spannende competitiewedstrijden dus belangrijk. Iedere jeugdspeler die ik gesproken heb wil zo hoog mogelijk spelen. Spelen in een selectieteam geeft status en zelfvertrouwen vertellen de jeugdspelers.
Selectieteams zijn een norm waar spelers zich aan spiegelen. Een speler gaat zichzelf beoordelen ten opzichte van het spelen in een selectieteam; ben ik goed genoeg om volgend seizoen in de O13-1 te spelen? Het feit dat hij in een lager team speelt beinvloedt zijn zelfbeeld; “ik ben gewoon niet goed genoeg”. Voor geen van de niet-selectiespelers die ik gesproken heb was dit een stimulans om beter te worden. Hun negatieve zelfbeeld als speler remt het verlangen om in een selectieteam te willen spelen. Het is geen gezonde ontwikkeling dat de motivatie van kinderen om een betere speler te worden op een negatieve manier beïnvloed wordt.
Er zijn ook kinderen die enkel voetballen voor hun plezier en op zoek zijn naar gezelligheid. Spelers worden dus ingedeeld op hoe ze voetbal beleven. Selectiespelers zijn competitief, hard en serieus met voetbal bezig. Niet-selectiespelers zijn minder competitief, zijn vooral ‘bezig’ en voetballen voor de gezelligheid. Wij creëren een verwachtingspatroon voor kinderen waar ze vanzelf aan gaan voldoen.
Het is afhankelijk van de context bij een club en van de individuele speler, dat besef ik me heel goed. Wel wil ik iedereen aansporen voorzichtig te zijn met categoriseren en labelen van jeugdspelers. Er zijn voldoende niet-selectiespelers die ontzettend gemotiveerd zijn en zich willen ontwikkelen. Alle spelers verdienen een (ontwikkel)kans. Vroeg selecteren en specialiseren past daar niet bij. Door kinderen vrijheid te geven meerdere sporten te beoefenen en het voetbal meer spelenderwijs aan te bieden, in plaats van ze ‘serieus’ te laten trainen, worden negatieve effecten (uitval of blessures) op latere leeftijd voorkomen.
Alternatieven voor Vroeg Selecteren
- Goede trainers beter benutten. Een gediplomeerde trainer niet slechts aan één team te verbinden.
- Flexibel omgaan met indelingen. Bij trainingen vaker wisselen in de samenstelling van teams. Andere samenstelling van teams geeft je als clubs de kans om spelers beter met elkaar te vergelijken, daarbij komen spelers met verschillende niveau’s in aanraking wat aanpassing vraagt.
- Laat alle spelers uit een leeftijdscategorie tegelijkertijd trainen.
- Experimenteer met de criteria voor teamindelingen, door bijvoorbeeld spelers een trainingsweek op geboortemaand in te delen of met bio-banding te experimenteren.
- Ook kun je overwegen om gemiddelde teams samen te stellen, zoals vaak bij de mini-pupillen gebeurt die een interne competitie spelen.
- Probeer spelers te beoordelen op hun ontwikkeling in plaats van hun bijdrage tijdens wedstrijden.
- Zoek naar een manier om de ontwikkeling van spelers meetbaar te maken.
- Categorisaties loslaten. Zo min mogelijk onderscheid maken tussen selectie- en niet-selectieteams in de voorwaarden en faciliteiten.
Clubinformatie: Onze Gezellen
Onze Gezellen is een voetbalclub die deelneemt aan de Zaterdag 5e klasse B, district West 1. Hieronder een overzicht van de komende wedstrijden in het seizoen 2025/’26:
Lees ook: Empty Goal in Handbal
- 20-09-2025 Onze Gezellen- FC Velsenoord
- 27-09-2025 SVIJ- Onze Gezellen
- 04-10-2025 Onze Gezellen- Sporting Adrichem
- 11-10-2025 ADO '20- Onze Gezellen
- 25-10-2025 Onze Gezellen- SV Terrasvogels
- 01-11-2025 SV Wijk aan Zee- Onze Gezellen
- 08-11-2025 Onze Gezellen- VV Waterloo
- 15-11-2025 DSK- Onze Gezellen
- 22-11-2025 Onze Gezellen- RKVV Velsen
- 29-11-2025 SV DIO- Onze Gezellen
- 06-12-2025 Onze Gezellen- SV Spaarnwoude
- 31-01-2026 FC Velsenoord- Onze Gezellen
- 07-02-2026 Onze Gezellen- SVIJ
- 28-02-2026 Sporting Adrichem- Onze Gezellen
- 07-03-2026 Onze Gezellen- ADO '20
- 14-03-2026 SV Terrasvogels- Onze Gezellen
- 21-03-2026 Onze Gezellen- SV Wijk aan Zee
- 28-03-2026 VV Waterloo- Onze Gezellen
- 11-04-2026 Onze Gezellen- DSK
- 18-04-2026 RKVV Velsen- Onze Gezellen
- 09-05-2026 SV Spaarnwoude- Onze Gezellen
- 16-05-2026 Onze Gezellen- SV DIO
Bardiensten
De thuiswedstrijden van Onze Gezellen zullen aankomend seizoen verdeeld worden over de zaterdag en de zondag. En zullen dus ook bardiensten gedraaid moeten worden op die dagen. Net als afgelopen seizoen zal er met de voetbalsub afspraken gemaakt moeten worden over de intensiteit van de bardiensten van beide verenigingen. Een bijkomende factor is dat de eerste en het tweede team van voetbal op zaterdag gaan spelen. Dat betekent dat er sprake is van drukte in de kantine vanaf ca 14 uur tot 21 uur.
Het uitgangspunt voor bardienst op zaterdag gedurende de dag is twee ouders van Basketball-sub en twee ouders van voetbal-sub en twee vrijwilligers van voetbal-sub in de keuken. Op enig moment nemen de senioren-spelers het over. Dat geldt zowel voor voetbal als basketball en dat is niet altijd tegelijkertijd. Algemene afspraak is dat als er géén of te weinig ‘personeel’ in de keuken is, dat de keuken dicht gaat.
Een andere algemene afspraak is dat er, op het moment dat er geen ‘personeel’ is voor de keuken, geen ‘publiek’ in de keuken gaat staan om voor zichzelf of teamgenoten eten klaar te bereiden. In de meeste gevallen spelen de senioren [VSE1, MSE1 en MSE3] van Basketball als laatste op zaterdagavond en zijn dus leading als het gaat om de gang van zaken in de kantine. Zij zullen het licht in de hal uit doen en uiteindelijk de laatste ronde aankondigen. Met zijn allen de keuken en kantine opruimen en als laatste de hal op slot doen en op alarm zetten, zijn ook onze taken.
Clubs in de Buurt van Onze Gezellen
De volgende verenigingen liggen hemelsbreed het dichtst bij Onze Gezellen:
- VVH/Velserbroek (Haarlem, ± 0,3 km.)
- vv Schoten (Haarlem, ± 0,7 km.)
- SV Terrasvogels (Santpoort-Zuid, ± 1,1 km.)
- Haarlem Kennemerland (Haarlem, ± 1,7 km.)
- hfc EDO (Haarlem, ± 1,7 km.)
- DSS (Haarlem, ± 2,0 km.)
- RKVV Velsen (Driehuis, ± 2,1 km.)
- BVC Bloemendaal (Bloemendaal, ± 2,5 km.)
- VSV (Velserbroek, ± 2,5 km.)
- VV Waterloo (Driehuis, ± 3,0 km.)