Handbal is een dynamische teamsport die populariteit geniet in Nederland, mede dankzij de successen van de Nederlandse vrouwenhandbalteams op internationaal niveau. Het is een fysiek veeleisende sport waarbij twee teams van zes spelers en een keeper strijden om meer doelpunten te scoren dan de tegenstander. Binnen de handbalregels zijn er verschillende situaties en tactieken, waaronder het concept van een "empty goal" of leeg doel. Dit artikel duikt dieper in op de betekenis van dit concept, evenals andere aspecten van het handbalspel.
Handbal in Nederland: Een Overzicht
Handbal heeft een sterke positie verworven in Nederland, wat grotendeels te danken is aan de prestaties van de Nederlandse handbalvrouwen op internationale toernooien. De sport zelf kenmerkt zich door snelle acties, fysiek contact en strategisch spel.
Basisregels en Spelverloop
Een handbalteam bestaat uit zes veldspelers en een doelverdediger. Tijdens een wedstrijd wordt er veel gewisseld, gezien de intensiteit van het spel. Het doel is simpel: meer doelpunten scoren dan de tegenstander. Dit gebeurt door de bal in het doel van de tegenstander te werpen.
Verschillende Worpen
Er zijn verschillende soorten worpen in het handbal, waaronder de vrije worp en de strafworp (ook wel 7-meterworp genoemd).
- Vrije worp: Deze wordt toegekend na een overtreding. De tegenstanders moeten minimaal drie meter afstand houden van de speler die de vrije worp neemt.
- Strafworp (7-meterworp): Dit is een directe scoringskans vanaf zeven meter van het doel, toegekend wanneer een duidelijke scoringskans door een overtreding wordt verhinderd.
Het Speelveld
Het handbalveld is 40 meter lang en 20 meter breed en is verdeeld door verschillende lijnen:
Lees ook: De basis van honkbal
- Zij- en achterlijnen: Markeren de grenzen van het speelveld.
- Middenlijn: Verdeelt het speelveld in twee gelijke helften.
- Doelgebied: Een halve cirkel met een straal van zes meter rondom het doel, die alleen door de doelverdediger betreden mag worden.
- Vrijeworplijn: Een gestippelde lijn op negen meter van het doel.
- 7-meterlijn: De lijn waarvandaan de strafworpen worden genomen.
- Wissellijn: Een gebied aan de zijkant van het veld waar spelers gewisseld worden.
Spelers en Wissels
Een team mag uit maximaal 14 spelers bestaan, waarvan er zeven tegelijkertijd op het veld staan. Wissels mogen "vliegend" worden uitgevoerd, wat betekent dat ze tijdens het spel kunnen plaatsvinden, mits binnen de wisselzone. Een ongeoorloofde wissel wordt bestraft met een vrije worp voor de tegenpartij en een tijdelijke uitsluiting van de overtredende speler.
Speeltijd
Een handbalwedstrijd bestaat doorgaans uit twee helften van 30 minuten. Voor jeugdteams kunnen kortere speeltijden gelden. Bij wedstrijden waar een winnaar vereist is, volgt bij een gelijkspel een verlenging van twee keer vijf minuten. Als er dan nog geen winnaar is, worden er 7-meterworpen genomen.
De Handbal
De handbal zelf is gemaakt van leer of kunststof en varieert in grootte afhankelijk van het geslacht en de leeftijd van de spelers. Heren gebruiken een grotere en zwaardere bal dan dames. Spelers gebruiken vaak hars om de bal beter vast te kunnen houden.
Regels Tijdens het Spel
- Spelers mogen de bal maximaal drie seconden vasthouden en slechts drie stappen zetten met de bal in de hand.
- De bal mag met verschillende delen van het lichaam (handen, armen, hoofd, romp, bovenbeen, knie) worden gespeeld, maar niet met de onderbenen of voeten.
- Het is niet toegestaan om een speler op een onsportieve manier te hinderen bij het werpen van de bal. Dit wordt bestraft met een vrije worp.
- Waarschuwingen (gele kaart) en tijdstraffen (2-minuten uitsluiting) worden gegeven bij herhaalde of ernstige overtredingen. Een rode kaart betekent diskwalificatie en uitsluiting voor de rest van de wedstrijd.
Specifieke Spelsituaties
- Beginworp: Wordt uitgevoerd vanaf de middenlijn na het beginsignaal en na elk doelpunt.
- Inworp: Wordt toegekend wanneer de bal over de zijlijn gaat.
- Uitworp: Wordt uitgevoerd door de doelverdediger wanneer de bal over de achterlijn gaat en voor het laatst is aangeraakt door een speler van de aanvallende partij.
De "Empty Goal" Tactiek
De "empty goal" tactiek, of het spelen met een leeg doel, is een risicovolle maar potentieel lonende strategie in het handbal. Deze tactiek wordt doorgaans ingezet in de laatste minuten van een wedstrijd, wanneer een team achterstaat en dringend doelpunten moet maken.
Hoe Werkt het?
Bij deze tactiek wordt de doelverdediger van het aanvallende team van het veld gehaald en vervangen door een extra veldspeler. Hierdoor ontstaat er een numeriek voordeel in de aanval, wat de kans op een doelpunt kan vergroten. Echter, het doel is nu onverdedigd, wat betekent dat de tegenstander de mogelijkheid heeft om van afstand in het lege doel te scoren als ze de bal veroveren.
Lees ook: Alles over het WK Handbal voor Vrouwen
Wanneer Wordt het Toegepast?
Deze tactiek wordt meestal toegepast in de volgende situaties:
- Achterstand in de slotfase: Wanneer een team in de laatste minuten van de wedstrijd achterstaat, kan het inzetten van een extra veldspeler de kans op een snelle inhaalrace vergroten.
- Gelijkspel in cruciale momenten: In situaties waar een winnaar absoluut noodzakelijk is (zoals bij bekerwedstrijden), kan het "empty goal" spel worden gebruikt om de druk op de verdediging van de tegenstander te verhogen.
- Overwicht in balbezit: Als een team dominant is in balbezit en moeite heeft om door de verdediging van de tegenstander te breken, kan een extra veldspeler de nodige ruimte en kansen creëren.
Risico's en Voordelen
De voordelen van het spelen met een leeg doel zijn duidelijk:
- Numeriek overwicht in de aanval: Een extra speler kan de verdediging van de tegenstander uit elkaar trekken en scoringskansen creëren.
- Verhoogde druk op de tegenstander: De noodzaak om te scoren dwingt het team om agressiever te spelen en meer risico's te nemen.
Echter, de risico's zijn aanzienlijk:
- Kwetsbaarheid voor afstandsschoten: Als de tegenstander de bal verovert, hebben ze een open schietkans op een leeg doel, wat vaak resulteert in een eenvoudig doelpunt.
- Vereist snelle omschakeling: Als de aanval mislukt, moet het team snel terugschakelen om te voorkomen dat de tegenstander scoort in het lege doel.
Voorbeelden in de Praktijk
Een goed voorbeeld van wanneer deze tactiek wordt toegepast, is wanneer de stand vlak voor het einde van de wedstrijd gelijk is en een team alles op één kaart wil zetten om de winst te forceren. Het is een alles-of-niets strategie die de spanning en intensiteit van het spel aanzienlijk kan verhogen.