Rugby, een sport die wereldwijd bekend staat om zijn fysieke intensiteit, teamgeest en unieke regels, heeft een rijke en fascinerende geschiedenis. Volgens een bekende legende begon het allemaal in 1823, maar de werkelijke oorsprong is complexer en voert ons terug naar middeleeuwse volksspelen en de ontwikkeling van regels op Engelse kostscholen.
De Legende van William Webb Ellis
Volgens een wijdverspreide legende is rugby in 1823 ontstaan toen William Webb Ellis, een leerling van Rugby School in Engeland, tijdens een voetbalwedstrijd de bal oppakte en ermee naar de overkant van het veld rende. Hoewel dit verhaal wellicht geromantiseerd is, is de Webb Ellis Cup, de trofee voor de winnaar van het wereldkampioenschap rugby, naar hem vernoemd. Dit toont aan hoe belangrijk deze legende is voor de identiteit van de sport.
Middeleeuwse Wortels
Het idee van een groep mensen die achter een bal aanrennen en elkaar fysiek proberen te stoppen, stamt al uit de Middeleeuwen. Vooral in Zuid-Frankrijk werden in de zomer spelen georganiseerd tussen dorpen. Het doel was om een voorwerp, vaak een zak gevuld met hooi, naar het marktplein van het andere dorp te brengen. Er waren nauwelijks regels, behalve dat er geen gewonden mochten vallen. Na afloop waren er vaak ceremonies en festivals.
De Rol van Engelse Kostscholen
In het begin van de 19e eeuw werden vergelijkbare wedstrijden gehouden tussen kostscholen. De regels werden voor elke wedstrijd door de leerlingen zelf afgesproken en konden sterk verschillen. Een belangrijk verschil was bijvoorbeeld of de bal gedragen mocht worden of alleen geschopt. In 1845 werden voor het eerst een aantal regels op papier gezet door leerlingen van Rugby School.
De Oprichting van de Football Association
De sport won aan populariteit en in 1863 werd in Londen de Football Association (FA) opgericht. Het doel van deze bond was om duidelijke regels op te stellen voor de vele varianten van "football" die er bestonden. Tijdens de vijfde vergadering stelde Blackheath Rugby Club, een van de aangesloten clubs, dat lichamelijk contact en moed kenmerkend waren voor de sport en dus behouden moesten blijven. Toen Blackheath niet in staat bleek deze elementen in de spelregels te behouden, verliet de club de FA, samen met alle gelijkgezinde clubs.
Lees ook: Zaalvoetbalvereniging lidmaatschap
De Rugby Football Union
Na de afscheiding van de FA waren er nog steeds geen eenduidige regels voor de sport, die inmiddels Rugby Football werd genoemd. Op initiatief van Richmond Club werd in 1871 een vergadering van 22 clubs belegd, die resulteerde in de oprichting van de Rugby Football Union (RFU). In Engeland bestond nu duidelijkheid over de regels, maar internationaal was dit nog niet het geval.
Conflicten en Afscheidingen
In 1884 ontstond een conflict tussen Engeland en Schotland over de geldigheid van een try tijdens een interland. Engeland vond dat de RFU de regels maakte en dat deze ook internationaal golden, maar Ierland en Wales kozen de kant van Schotland.
Tot 1895 was rugby uitsluitend een amateursport. In het zuiden van Engeland was dit geen probleem, omdat de sport voornamelijk werd beoefend door leden van de rijkere klassen. In het noorden was de sport echter populair geworden onder arbeiders en mijnwerkers, die het zich niet konden veroorloven om een dagloon te missen als ze uitwedstrijden speelden. Dit leidde tot een conflict binnen de RFU over de amateurstatus van de sport, waarbij het zuiden zich onbuigzaam opstelde. In 1895 resulteerde dit in de oprichting van de Northern Rugby Football Union in Huddersfield.
Rugby League
De sport in het noorden kreeg al snel een eigen publiek en cultuur, en geleidelijk ook eigen regels. In 1922 werd de Rugby Football League opgericht. In landen als Engeland en Australië is Rugby League erg populair, maar de sport heeft nooit de populariteit van Rugby Union weten te behalen. Bij Rugby League verlopen met name de tackles geheel anders, omdat het gevecht om de bal stopt nadat een speler met de bal is getackeld. Daardoor ontstaat een ander spelpatroon.
Internationale Ontwikkelingen
De amateurstatus van Rugby Union leidde ook tot problemen met Frankrijk. De Franse bond werd ervan beschuldigd het betalen van spelers toe te laten en werd in 1931 zelfs uitgesloten van internationale wedstrijden. Als reactie richtte Frankrijk in 1934 de Federation Internationale de Rugby Amateur (FIRA) op, die buiten de auspiciën van de IRB viel. In de jaren 90 van de vorige eeuw sloot deze bond zich aan bij de IRB en werd in 1999 de Europese bond FIRA - Association of European Rugby.
Lees ook: Een diepgaande blik op de prestaties van het Moldavisch voetbalelftal door de jaren heen.
American Football
American football, ook wel gridiron genoemd, is in Noord-Amerika ontstaan in 1874 toen twee universiteiten problemen met de regels ondervonden, vergelijkbaar met de verschillen die in 1863 in Engeland bestonden. Het rugby ontwikkelde zich in een hoog tempo tot American football. Overigens hebben de VS en Canada nog steeds een groot aantal rugbyspelers.
Rugby Sevens
In 1883 ontstond de variant van Rugby Union met zeven spelers. In dat jaar hield de Schotse rugbyclub Melrose RFC een sportdag om geld in te zamelen. De lokale slager Ned Haig was de bedenker van Rugby Sevens. Door de sport met zeven spelers te spelen en de wedstrijdduur in te korten, kon op één dag een heel toernooi worden afgewerkt. De Melrose Sevens is nog steeds een jaarlijks gehouden toernooi. Al snel werd de sport populair in Schotland en verspreidde zich vervolgens over de hele wereld.
Het Wereldkampioenschap Rugby
Op initiatief van Australië en Nieuw-Zeeland werd in 1987 het eerste wereldkampioenschap Rugby Union georganiseerd in Nieuw-Zeeland. Het toernooi is daarna om de vier jaar gehouden. Aan de aanvoerder van het winnende land wordt de Willam Webb Ellis Trophy overhandigd.
De Bledisloe Cup
Sinds 1932 streden Australië en Nieuw-Zeeland jaarlijks om de Bledisloe Cup.
Het Zeslandentoernooi
De geschiedenis van het Zeslandentoernooi begint in 1878. Vanaf dat jaar speelden Engeland en Schotland jaarlijks om de Calcutta Cup. In 1884 sloten de andere Home Nations Ierland en Wales zich aan. In 1910 werd Frankrijk toegelaten, waar rugby inmiddels erg populair was geworden. Tussen 1930 en 1939 werd het land echter weer uitgesloten, omdat de spelers betaald zouden worden. Het huidige Zeslandentoernooi ontstond in 2000, toen Italië werd uitgenodigd. In enkele jaargangen was het niet mogelijk alle wedstrijden te spelen, zodat er ook geen winnaar werd uitgeroepen.
Lees ook: KNVB e-mail bekijken: Hoe doe je dat?
Rugby in Nederland
De eerste rugbyclub in Nederland was HFC uit Haarlem, opgericht in 1879 door Pim Mulier. De club koos vier jaar later echter voor voetbal. In 1918 werd de Delftsche Studenten Rugby-Club opgericht (nu de oudste rugbyclub van Nederland), binnen een paar jaar gevolgd door studentenclubs in Amsterdam en Groningen. In 1920 werd de Nederlandse Rugby Bond opgericht. De sport raakte echter in financiële problemen en in 1923 werd de rugbybond weer opgeheven. In deze jaren bleef de DSR-C de rugbysport levend houden met wedstrijden tegen Heidelberg (Duitsland) en andere buitenlandse teams. Ook werden er door Delft veel oefenwedstrijden gespeeld tegen en in andere steden.
In 1932 werd op initiatief van DSR-C, Hilversum en Amsterdam de eerste interland tegen Duitsland gespeeld. De NRB maakte daarna een doorstart en groeide langzaam maar zeker. In Nederland wordt rugby niet alleen door heren gespeeld maar sinds 1975 ook door dames. Tijdens het eerste lustrum van rugbyclub Wageningen werd een wedstrijd georganiseerd voor de vrouwelijke aanhang.
De Kernwaarden van Rugby
Rugby wordt gekenmerkt door een unieke mentaliteit die zich ontwikkeld heeft door de jaren heen. Het spel wordt niet alleen gespeeld volgens de regels, maar ook binnen de geest van de regels. De kernwaarden van rugby zijn:
- Respect: Zonder respect geen rugby. Spelers respecteren de regels, de scheidsrechter, de tegenstanders en hun medespelers.
- Discipline: Spelers tonen discipline tijdens het beoefenen van de sport. Ze spelen hard maar fair, waarbij het welzijn van de speler voorop staat.
- Kameraadschap: Rugby is de ultieme teamsport. Spelers spelen, trainen en beleven rugby samen. Ze zijn trots op hun sport en onderscheiden zich van de rest.
De Populariteit van Rugby
Met name in Groot-Brittannië is rugby razend populair. Maar ook in landen als Frankrijk, Zuid-Afrika, Australië en Nieuw-Zeeland kan het balspel op veel belangstelling rekenen.
Spelregels in het Kort
Voor wie de regels van het spel niet kent, kan rugby ongecontroleerd lijken en moeilijk te volgen zijn. Wie zich er echter even in verdiept, komt erachter dat rugbyers juist wel volgens strenge regels spelen. Enkele belangrijke spelregels zijn:
- De spelers mogen rennen met de bal in de handen.
- De bal mag alleen naar achteren worden gegooid.
- De speler met de bal mag getackeld worden, maar dat mag alleen met de armen.
- Lichte overtredingen worden bestraft met een scrum.
- Zware overtredingen worden bestraft met een penalty (strafschop).
tags: #waar #ontstond #rugby #geschiedenis