Cricket is een eeuwenoude balsport die populariteit geniet in veel landen, met name in de Gemenebestlanden. Het spel, waarbij gescoord wordt door heen en weer te lopen over de "cricket pitch," kent een complexe en omstreden oorsprong.
De Britse Claim en de Franse Tegenspraak
Britse historici beweren dat cricket rond 1600 in Zuidoost-Engeland is ontstaan. Echter, Franse geleerden zijn het hier niet mee eens. Zij stellen dat het spel van Franse origine is en dat de Engelsen het na de Honderdjarige Oorlog (1337-1453) van de Fransen zouden hebben overgenomen.
Belgische Perspectieven en de Betekenis van de Naam
Belgische kenners wijzen op schilderijen van Pieter Bruegel (1525-1569) waarop al cricketachtige taferelen te zien zouden zijn. De oorsprong van het woord "cricket" draagt verder bij aan de verwarring.
- Engelse theorie: Afgeleid van het Angelsaksische woord "cricce," wat herdersstaf betekent.
- Nederlandse theorie: Afkomstig van het woord "krikstoel," een kerkbankje uit vroegere tijden.
- Franse theorieën:
- Afgeleid van het Franse woord "cricket" voor een bankje.
- Afgeleid van "guichet," wat loket of poortje betekent.
- Belgische theorie: Afgeleid van "krik ketsen," een term die zou verwijzen naar een gedicht uit 1533 van John Skelton.
De meest waarschijnlijke verklaring is dat cricket in de zeventiende eeuw door Vlaamse wevers in Engeland werd geïntroduceerd.
Cricket als Aristocratische Sport
In de 18e eeuw werd cricket beschouwd als een sport voor de rijken en werd het de belangrijkste sport van de Britse aristocratie. De Londense elite stoorde zich eraan dat iedereen de wedstrijden kon zien, aangezien deze exclusief voor aristocraten bedoeld waren. Om dit te verhelpen, liet Thomas Lord in 1787 een afgesloten cricketterrein aanleggen in de wijk Marylebone. Een jaar later organiseerde de Marylebone Cricket Club (MCC) hier de eerste cricketwedstrijd. De MCC introduceerde ook de eerste cricketwetten, die tot op heden nog steeds gelden. In 1811 verhuisde het stadion naar Regent’s Park en drie jaar later naar St John’s Wood, waar "The Home of Cricket" nog steeds gevestigd is.
Lees ook: Zaalvoetbalvereniging lidmaatschap
"The Ashes": Een Beladen Rivaliteit
"The Ashes" is een beroemde serie testwedstrijden tussen Engeland en Australië. De eerste wedstrijd vond plaats in 1880, toen de Australiërs de Engelsen uitnodigden. Engeland won de wedstrijd nipt met 5 wickets verschil, maar de Australiërs hadden de Engelsen verrast. In 1882 wonnen de Australiërs voor het eerst van de Engelsen, waarna in de Sporting Times een artikel verscheen waarin werd verklaard dat het Engelse cricket was overleden. De as van het zogenaamde overleden cricketlichaam zou meegaan naar Australië. Een jaar later reisden de Britten naar Australië, waar de voorzitter van de Engelse Cricketbond een urn cadeau kreeg van zijn Australische collega. Deze urn bevatte de verbrande resten van een bail, het dwarshoutje dat op de wicket ligt. Sindsdien zijn "The Ashes" de belangrijkste wedstrijden voor cricketfans uit Engeland en Australië.
De 68e editie in de Australische zomer van 2013-2014 werd gewonnen door Australië met 5-0. In 2015 won Engeland de 69e editie met 3-2. De 70e Ashes stond gepland voor de Australische zomer van 2017-2018. Tot en met de laatste wedstrijd in 2015 hadden zowel Australië als Engeland elk 32 wedstrijden gewonnen.
Het Wereldkampioenschap Cricket
Het Wereldkampioenschap cricket wordt eens in de vier jaar gehouden. De eerste editie vond plaats in 1975, toen West-Indië de eerste wereldkampioen werd. Tot en met 2015 zijn er elf WK's gehouden, waarbij Australië met vijf overwinningen recordhouder is. West-Indië en India wonnen elk twee keer, terwijl Pakistan en Sri Lanka beide één keer wonnen. Opvallend is dat Engeland nog nooit wereldkampioen is geweest.
Cricket in Nederland
In 1845 werd cricket in Nederland geïntroduceerd door Britse leraren van de kostschool Noorthey in Veur. In 1918 werden Britse krijgsgevangenen Nederlands kampioen cricket. Er wordt al vanaf 1891 in competitieverband gespeeld in Nederland, waarbij Amstels' CC de eerste kampioen was. Het Nederlandse cricketteam heeft aan vier edities van het wereldkampioenschap meegedaan, maar is helaas nooit verder gekomen dan de eerste ronde. Het team heeft slechts twee wedstrijden gewonnen en kende één hoogtepunt: op 5 juni 2009 zorgde Nederland voor een regelrechte sensatie. In 2001 wist Nederland de zogenaamde ICC Trophy te winnen, een internationaal eendaags toernooi dat wordt georganiseerd door de internationale cricketbond.
De Essentie van het Spel
Cricket is een teamsport die zijn oorsprong vindt in Engeland, vermoedelijk al in de 16e eeuw. De sport werd vooral populair op het Britse platteland, waar boeren in hun vrije tijd een spel speelden met een houten bal en een geïmproviseerde 'wicket' van takken. Tegen het einde van de 18e eeuw werd cricket al georganiseerd gespeeld en groeide het uit tot een nationale sport in Engeland. Toen het Britse Rijk zich over de wereld verspreidde, ging de sport mee. Daardoor is cricket tegenwoordig vooral populair in landen die vroeger onder Brits bestuur vielen, zoals India, Pakistan, Australië, Zuid-Afrika en de Caraïben.
Lees ook: Een diepgaande blik op de prestaties van het Moldavisch voetbalelftal door de jaren heen.
Hoe werkt het spel?
Cricket wordt gespeeld met twee teams van elk elf spelers. Het spel draait om slag- en veldbeurten. Het ene team probeert punten te scoren door te slaan (de batting side), terwijl het andere team probeert te verhinderen dat er punten gescoord worden (de fielding side). Het team dat aan slag is, probeert met de bal zo ver mogelijk te slaan en over het veld te rennen tussen twee wickets om 'runs' te scoren. Ondertussen probeert het andere team de bal terug te krijgen en het wicket te raken, om zo de slagman uit te schakelen. Als tien van de elf slagmensen uit zijn, wisselen de teams van rol. Er zijn verschillende vormen van cricket, van wedstrijden die dagen duren (test cricket) tot snelle, dynamische versies zoals Twenty20, waarbij de hele wedstrijd in een paar uur klaar is.
Cricket in cijfers en records
Cricket is na voetbal de meest bekeken sport ter wereld. Met name in India is cricket enorm populair; wedstrijden van het nationale team worden door honderden miljoenen mensen gevolgd. De Indian Premier League (IPL), een professionele Twenty20-competitie, is een van de meest winstgevende sportcompetities ter wereld. Wereldwijd zijn er meer dan 100 landen aangesloten bij de International Cricket Council (ICC), de internationale bond die de sport reguleert. Enkele bekende cricketlegendes zijn Sachin Tendulkar (India), Sir Donald Bradman (Australië) en Muttiah Muralitharan (Sri Lanka).
Waarom cricket blijft boeien
Wat cricket zo uniek maakt, is de combinatie van strategie, techniek en sportiviteit. Elke wedstrijd is een mix van geduld, precisie en teamwork. Spelers moeten niet alleen fysiek sterk zijn, maar ook mentaal scherp. Er zijn ook sociale en culturele aspecten: cricket is in veel landen meer dan een sport - het is een belangrijk onderdeel van de nationale identiteit. In India bijvoorbeeld is cricket een bindmiddel tussen jong en oud, rijk en arm. Bovendien ontwikkelt de sport zich voortdurend. Moderne technologie, zoals slow motion-herhalingen en virtuele hulpmiddelen voor scheidsrechters, hebben het spel eerlijker en spannender gemaakt.
Een sport die blijft groeien
Hoewel cricket lange tijd werd gezien als een sport voor het Gemenebest, groeit de populariteit ook in andere delen van de wereld. De Verenigde Staten, Nederland, Duitsland en zelfs landen in Azië zonder koloniale band met Engeland investeren steeds meer in cricket.
Tragische Gebeurtenissen en de Veiligheid van Spelers
Cricketballen zijn zeer hard en kunnen gevaarlijk zijn. In 2014 plaatsten cricketers in Australië massaal foto’s van hun bats op social media om Philip Hughes te eren, die tijdens een wedstrijd in Sydney een opstuitende bal tegen zijn hals kreeg en overleed. Hughes werd gezien als een veelbelovend talent.
Lees ook: KNVB e-mail bekijken: Hoe doe je dat?
Vroege Vermeldingen en Ontwikkeling
De vroegste referentie naar een officiële cricketwedstrijd stamt uit 1697, maar er zijn ook cricketachtige wedstrijden te zien op schilderijen van Pieter Bruegel (1526-1569). De vroegste versie van officiële cricketregels die we nu nog hebben stamt uit 1744. Deze werden inderdaad in het zuiden van Engeland opgeschreven. Vandaar verbreidde de populariteit van cricket zich richting Londen en andere delen van het land. Tijdens deze wedstrijden werd veel gegokt en vaak braken hierbij ook opstootjes uit.
De Rol van Thomas Lord en de MCC
Voor de Londense Thomas Lord was dat een reden om in de wijk Marylebone in 1787 een afgesloten cricketterrein in te richten. De bijbehorende Marylebone Cricket Club (MCC) bracht een jaar later ook nieuwe officiële regels uit. Tot op de dag van vandaag beheert de MCC de officiële cricketregels.
Internationale Wedstrijden en "The Ashes"
Hoewel de populariteit van cricket in Engeland steeg, was dit spel in andere landen dan de Engelse kolonies nauwelijks bekend. Ook namen de Britten de spelers in de koloniën aanvankelijk niet echt serieus. Op internationale wedstrijden deden de Engelsen het nooit echt heel goed. De Australiërs waren al vroeg heer en meester op dit terrein. De landenwedstrijd tussen Australië en Engeland kreeg nog een speciaal tintje toen de Australiërs in 1882 opnieuw een wedstrijd tegen Engeland wonnen en de Britse Sporting Times meldde dat de as van het Engelse cricket naar Australië werd gedragen. Toen de Engelsen een jaar later wel wonnen, kregen ze van de Australische cricketbond de symbolische as in een urn terug. Sindsdien worden ‘testwedstrijden’ tussen Engeland en Australië ‘The Ashes’ genoemd.
Cricket in de Nederlandse Geschiedenis
In 1845 werd cricket in Nederland geïntroduceerd op een kostschool in het Zuid-Hollandse plaatsje Veur. Britse leraren die op de school waren aangesteld hadden de sport vanuit Engeland meegenomen. Sindsdien heeft het Nederlands Cricketelftal vier keer meegedaan aan een Wereldkampioenschap. Echt ver kwam Nederland hier meestal niet. Wel wist zij eenmaal in 2001 de zogenaamde ICC Trophy te winnen, een internationaal eendaags toernooi dat wordt georganiseerd door de internationale cricketbond.
Misvattingen over Cricket
Er bestaan enkele misvattingen over cricket. Ten eerste wordt het vaak gezien als een "gentleman’s game," en ten tweede als saai. Deze misvattingen waren misschien twintig jaar geleden van toepassing, toen cricketwedstrijden vaak vijf dagen duurden, het resultaat vaak een gelijkspel was en de cricketwereld werd gedomineerd door bekakt pratende witte mensen in rare jasjes. Tegenwoordig duren vijfdaagse wedstrijden zelden in een gelijkspel, duren WK-wedstrijden slechts een paar uur en is de sportieve, culturele en psychologische hegemonie van de koloniale overheerser doorbroken.
Cricket als Metafoor voor Kolonialisme
Net als in de literatuur, waar auteurs als Salman Rushdie en Margaret Atwood het adagium "the empire writes back" hanteren, hebben de nazaten van de oude onderdrukten van het eertijdse Britse rijk in het geval van cricket eens en voor altijd de macht gegrepen. Wie echt cricket wil zien, moet in Australië zijn, of in Zuid-Afrika, India of Pakistan.
De Zuidelijke Hegemonie en Culturele Achtergrond
Dat de beste spelers afkomstig zijn uit landen als Australië, Zuid-Afrika, India en Pakistan, en niet uit cricketbakermat Engeland, is ironisch. De reden voor de Zuidelijke hegemonie van de sport heeft veel met culturele achtergrond te maken. Net als de zingende en dansende spelers in de Hindi-film Lagaan lijken de cricketers van bijvoorbeeld Australië, Zuid-Afrika en Pakistan een soort instinct voor het spel te hebben dat niet of nauwelijks bij de Engelsen aanwezig is. Door alle culturele conventies die horen bij cricket naar Engelse en Nederlandse stijl, zoals thee drinken en cake eten en neerkijken op mensen van vreemde komaf, gaat alle plezier verloren.
De Politieke Storm Rond het Wereldkampioenschap
De oude koloniale verhoudingen overheersen ook de politieke storm die woedt rond het wereldkampioenschap. In de komende weken zal een aantal vragen worden beantwoord. Kan het sportkunstwerk van 1999 worden overtroffen? Is Lance Klusener hersteld van de talloze blessures die hem sinds het vorige WK hebben geteisterd?
De Literaire Kant van Cricket
Ook in het Zuiden weet men dat de Engelsen nog steeds nodig zijn, al komt dat alleen maar door datgene wat hun door de eeuwen heen een verlossende kwaliteit heeft gegeven: de taal. Dankzij het Engels is cricket de meest literaire van alle sporten. Hierbij speelt poëzie een sleutelrol.
Uitleg van de Basisprincipes
Cricket wordt gespeeld op een grasveld wat in tegenstelling tot veel andere sporten rond of ovaalvormig is. In het midden van het veld ligt de zogenaamde 'pitch'. Op deze pitch staan witte lijnen waartussen moet worden gerend (runs). Aan weerszijden van de pitch staan wickets. Cricket wordt gespeeld met 11 tegen 11 spelers. Om de beurt zijn de teams aan slag (battingteam) of spelen ze in het veld ter verdediging van de slagen door spelers uit te gooien (bowlingteam). De beurt tussen de teams wisselt nadat 10 spelers van het team aan slag zijn geweest. De lengte van een Cricket wedstrijd wordt bepaald aan het aantal innings (waar beide teams 1x aan slag komen) en het aantal 'overs' die er wordt gespeelt in een inning. (dit kan varieren van 20, 50 of 100). Het team wat aan slag is moet proberen runs te maken door de bal weg te slaan en tegelijkertijd voorkomen dat de wicket achter hen wordt geraakt. Bij de slagbeurt staan er aan weerszijden spelers van één team. Raakt degene die moet slaan (de batsman) de bal, dan rennen beide spelers zo snel mogelijk naar de overkant. Lukt dit dan scoort het team een run. Een batsman kan ook runs maken door de bal in een keer uit het veld te slaan, via de grond levert dat 4 runs op, door de lucht zelfs 6 runs. Een run kan worden voorkomen als veldspelers de bal pakken en teruggooien naar de spelers van hun team op de pitch. De werper in Cricket wordt de 'bowler' genoemd. Deze bowler gooit de bal richting de wicket. Deze wordt afgeschermd door de batsman die met zijn bat moet voorkomen dat de wicket geraakt wordt. Als de bowler het wicket raakt dan is de speler uit. Aleen als de bal via de grond het veld in gaat moeten de spelers in het veld (de fielders) de bal snel proberen te pakken en terug te gooien zodat alsnog het wicket kan worden geraakt om de spelers uit te gooien. Als een bowler zes ballen heeft gegooid wordt dit een 'over' genoemd. Na een over wordt van speelzijde gewisselt en wordt er een nieuwe bowler aangewezen in het bowlingteam. Testcricket is een internationale wedstrijdvorm die langer duurt, namelijk twee innings (waarbij beide teams aan slag komen) in plaats van 1 inning in een reguliere (ééndaagse) wedstrijd. Het spelen van testcricket wordt alleen gedaan door landen die de testcricketstatus hebben gekregen van de International Cricket Council.
Recente Ontwikkelingen
- Het wereldkampioenschap Cricket wordt om de vier jaar gehouden. Engeland is de meest recente wereldkampioen. Ze versloegen in 2019 Australie in de finale.
- Cricket is één keer, in 1900 in Parijs, een Olympische sport geweest.