Een voetbalcommentator voorziet live commentaar bij een sportwedstrijd. Hoewel iedereen commentaar kan leveren over elk denkbaar onderwerp, wordt de term 'commentator' vrijwel uitsluitend gebruikt voor sportcommentaar. Het beroep van voetbalcommentator is populair, maar wat zijn de vereisten en hoe word je er een?
Wat doet een voetbalcommentator?
Een voetbalcommentator geeft live commentaar bij voetbalwedstrijden voor radio of televisie. De commentator voegt iets toe aan de beleving van de toeschouwer of toehoorder. Dit gebeurt door de sport nauwkeurig te volgen en meer te weten van het spel en de spelers op het veld dan de kijker of luisteraar thuis.
Naast het live commentaar, houden veel commentatoren zich bezig met:
- Het analyseren van wedstrijden (voor- en nabeschouwen) in televisieprogramma’s.
- Het interviewen van sporters.
- Het schrijven of anderszins werkzaam zijn voor een journalistiek medium.
Vereisten om voetbalcommentator te worden
Hoewel er geen specifieke opleiding vereist is, zijn er wel een aantal belangrijke vereisten om een goede voetbalcommentator te worden:
- Kennis van de sport: Commentatoren worden vaak aangenomen op basis van hun kennis van de sport. Oud-sporters of mensen die op een andere manier veel met de betreffende sport in aanraking zijn gekomen, hebben vaak een voorsprong.
- Beheersing van de Nederlandse taal: Een goede beheersing van de Nederlandse taal is essentieel.
- Heldere, duidelijke stem: Een prettige en verstaanbare stem is belangrijk om het publiek te boeien.
- Goede research en kennis bijhouden: Een commentator dient de sport nauwkeurig te volgen, zodanig dat hij of zij altijd meer weet van het spel en de spelers op het veld dan de kijker of luisteraar thuis. Uiteindelijk zal dit meer tijd in beslag nemen dan het werkelijke commentaar leveren zelf.
- Enthousiasme en energie: De commentator moet een aanvulling zijn op de wedstrijd, en kan dit zijn door met woorden energie uit te stralen, optimistisch te blijven, en soms wellicht wat dingen te generaliseren.
Competenties die een commentator nodig heeft:
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
- Levensgenieter: Met woorden energie uitstralen, optimistisch blijven en soms dingen generaliseren.
- Romanticus: De behoeften van het publiek goed inzien en hier op een gepaste manier mee omgaan.
De weg naar het commentaar geven
Commentator is geen baan waar je zomaar instroomt of voor solliciteert. De meeste commentatoren krijgen hun functie via-via, worden gevraagd omdat ze een goede indruk achter hebben gelaten in een andere functie.
SPECO Sportcommunicatie
SPECO Sportcommunicatie is een hbo-opleiding die opleidt voor communicatiefuncties in de sportwereld. Je leert over de interactie tussen sportmerken en hun fans en hoe dit kan worden versterkt. Maar ook hoe je het imago van een sportmerk verandert. Verder krijg je les over de branding van topsporters. En je leert hoe een voetbalclub met sterke communicatie nog meer tickets kan verkopen. Je leert alles over consumentengedrag, communicatiestrategieën, media, communicatiemiddelen en content maken. Je leert communicatiecampagnes te maken voor allerlei sportorganisaties zoals ESPN, Nike of je favoriete sportclub. Je opgedane kennis zet je in tijdens opdrachten voor echte organisaties en beroepsproducten. Een socialmedia-account van een merk beheren, persberichten schrijven, een imago-onderzoek uitvoeren, een reclamecampagne uitdenken én creatief uitwerken… De opleiding SPECO Sportcommunicatie zit vol afwisseling! In vier jaar tijd leer je het verhaal van een sportorganisatie te vertellen in woord en in beeld. SPECO Sportcommunicatie is dé springplank voor een baan in de sport. Met kennis van communicatie, media en sport kun jij overal starten.
De KNVB Academie
De KNVB is wereldwijd toonaangevend op het gebied van opleidingen voor voetbalcoaches en scheidsrechters. Of het nu gaat om betaald of amateurvoetbal, op het veld of in de zaal: de KNVB heeft een voorbeeldfunctie. Voor de echte fanatiekelingen bieden wij zelfs voetbalcoachopleidingen aan, zodat jij je kunt ontpoppen tot tactisch meesterbrein. Hoe meer opleidingen je doet, hoe hoger het niveau waarop jij teams mag coachen. Vind jij het leuk om je kennis en liefde voor het voetbal in te zetten als voetbalcoach? Ga dan snel op zoek naar een vereniging bij jou in de buurt.
Carrièreperspectief
Qua carrièreperspectief is commentator niet echt een heel interessante baan; veel commentatoren zijn al ervaren en in een verder stadium in hun carrière. Voor de jongere commentatoren zijn er nog andere banen in beeld in de sportjournalistiek, bijvoorbeeld die van hoofd- of eindredacteur voor een sportmedium, presentator of analist.
De uitdaging van diversiteit in het voetbalcommentaar
Een actueel thema binnen de voetbalwereld is de diversiteit onder commentatoren. Er is een duidelijke ondervertegenwoordiging van vrouwen in deze functie. NOS Sport kreeg begin dit jaar 66 aanmeldingen binnen voor een externe vacature voor de functie tv- voetbalcommentator. De hoop was dat zich ook talentvolle vrouwen zouden melden. Maar tussen de 66 aanmeldingen zaten drie vrouwen, die niet het niveau hadden waarop chef commentatoren Arno Vermeulen en zijn collega’s hadden gehoopt.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
De "drie jaar ervaring" eis
Vermeulen gaf aan dat er in de eisen stond dat ze iemand zochten met drie jaar werkervaring. Die eis roept vragen op bij Suze van Kleef, sinds twee jaar een vast geluid bij Langs de lijn. ,,Die vrouwen met drie jaar ervaring bestaan niet. Ik kom ze in ieder geval niet tegen. Ik heb zelf niet eens drie jaar ervaring. Dan gaat het dus al mis bij het opstellen van die vacature.”
Vemeulen was de eis van drie jaar werkervaring zo geformuleerd omdat er anders honderden reacties zouden zijn gekomen, ook van mensen zonder enige kwaliteiten. De meeste vrouwen reageren niet op een vacature als ze niet aan de eisen voldoen, vervolgt ze.
Culturele veranderingen en excuses
Vermeulen verwerpt de vraag of het door de ophef na het artikel in de Volkskrant over grensoverschrijdend gedrag en een machocultuur bij NOS Sport nog moeilijker is geworden voor vrouwen om een stap naar de sportredactie te wagen. Jacco van Sterkenburg, bijzonder hoogleraar sport, media en diversiteit, denkt dat de commotie over NOS Sport wel de aanleiding kan zijn tot verdere cultuurverandering.
Volgens hem doen mediaorganisaties en zendgemachtigden er te weinig aan om vrouwen in de commentaarpositie te krijgen. ,,We weten uit onderzoek dat de mening van het publiek belangrijk is, maar dit kan ook als excuus worden gebruikt door zenderbazen. Zo van: het publiek wil liever een mannelijke commentator horen."
Voorbeelden uit het buitenland
In Engeland is de situatie anders. Pien Meulensteen (26) doet daar wekelijks voor de BBC en Sky Sports live verslag van drie voetbalwedstrijden: van de Premier League voor mannen tot de Champions League voor vrouwen. Ze vertelt hoe er in Engeland al jaren vanuit mediaorganisaties stemmen opgingen om vrouwen in de commentaarpositie te krijgen. Jacqui Oatley was de eerste vrouw ooit die in Match of the Day te horen was. Ze hebben er zoveel energie en tijd ingestoken om van haar een voetbalcommentator en voetbalpresentator te maken.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
Ook in Duitsland is er actiever beleid. Claudia Neumann was bij de ZDF een pionier en in 2015 vond sportcoördinator Axel Balkausky van de ARD het ook tijd voor verandering. Hij ging actief op zoek naar vrouwen.
Suggesties voor de toekomst
Vermeulen van de NOS oppert het idee om gestopte vrouwelijke voetballers te benaderen voor die baan en een soort klasje te beginnen. Kijken of het iets oplevert.
tags: #voetbal #commentator #worden #eisen