De Vijf Meihal in Leiden is een iconische plek in de Nederlandse basketbalgeschiedenis. Decennialang was het de thuisbasis van BS Leiden, later Zorg en Zekerheid Leiden, en het toneel van vele memorabele wedstrijden en toernooien. Hoewel het team sinds 2022 in de ZZ Leiden Arena 1574 speelt, blijft de Vijf Meihal een belangrijke plek in het collectieve geheugen van de Leidse basketbalfans. Dit artikel duikt in de rijke historie van het basketbal in Leiden, met een speciale focus op de betekenis van de Vijf Meihal en enkele recente ontwikkelingen.
De Gouden Jaren in de Vijf Meihal
De geschiedenis van het basketbal in Leiden gaat terug tot de jaren zestig, toen gymleraar Ton Kallenberg en pater Gelauff van het Bonaventura Lyceum de sport introduceerden. Al snel speelde het eerste team in de eredivisie. In 1968 werd de Vijf Meihal geopend, die tot 2022 de thuisbasis zou blijven.
De jaren zeventig en tachtig waren een gouden periode voor het Leidse basketbal. Met de komst van Amerikaanse spelers en trainers, zoals Wayne Denham en Harry Pappas, en de sponsoring van Parker, beleefde de club grote successen. In 1978 werd Parker Leiden landskampioen, en de wedstrijden in de bomvolle Vijf Meihal waren sensationeel. De rivaliteit met teams als Transol RZ en Punch Delft zorgde voor een enorme populariteit van het basketbal in Leiden. In april 1979 kwamen bijna 11.000 toeschouwers naar een wedstrijd tussen Parker en Nashua Den Bosch in de Groenoordhallen.
Na Parker volgde Elmex als sponsor, en in 1983 won Leiden de prestigieuze Haarlem Basketball Week. Door het wegvallen van grote sponsors verdween de club echter uit de eredivisie. Uitzendbureau Luba bood vervolgens vijf waardige jaren in de promotiedivisie.
Zorg en Zekerheid Leiden: Terug naar de Top
In 2006 keerde het Leidse basketbal terug naar de top met Zorg en Zekerheid Leiden. De club streefde ernaar om structureel tot de top-4 van Nederland te behoren en mee te strijden om de prijzen. Dit lukte, want Zorg en Zekerheid Leiden veroverde zes landskampioenschappen (2011, 2013, 2021, 2023 en 2024), vier keer de Basketball Cup (2010, 2012, 2019 en 2023) en vijf keer de SuperCup (2011, 2012, 2021, 2023 en 2024). Daarnaast nam de club deel aan Europese competities, met als hoogtepunt het bereiken van de laatste zestien van de FIBA Europe Cup in 2018/2019 en het overtreffen daarvan in 2021/2022.
Lees ook: Hockeyregels: De Vijf Meter Regel
De club investeerde ook in de jeugdopleiding, waardoor talenten als Marijn Ververs, Lucas Kruithof en Duko Bos konden doorstromen naar het eerste team. BS Leiden behoort tot de grootste verenigingen van Nederland, wat aantoont dat basketbal in Leiden in goede aarde valt.
De Finale: Een Zinderende Overwinning in de Vijf Meihal
Een recent voorbeeld van de spanning en sensatie die de Vijf Meihal te bieden heeft, is de zinderende finale waarin ZZ Leiden een onwaarschijnlijke overwinning behaalde. Tegenstander Donar leek lange tijd de wedstrijd te controleren, maar ZZ Leiden knokte zich terug en won uiteindelijk met 71-70.
Op een zaterdagavond zaten er gelukkig geen mensen met een zwak hart in de Leidse Vijf Meihal, want dan hadden ze deze zinderende finale niet overleefd. Leiden stond na het eerste kwart achter met 6-20 in de rust zag het er nog dramatischer uit met een achterstand van 19-35. In de derde kwart kwam ZZ Leiden even terug, maar bleef Donar toch ruimschoots aan de leiding met 41-54. Terwijl vrijwel iedereen er niet meer in geloofde, knokte ZZ zich terug en wist uiteindelijk in een zinderende laatste minuten te winnen met 71-70.
In de rust waren de meningen verdeeld. Een gedeelte geloofde er niet meer in en een ander gedeelte was er heilig van overtuigd, waaronder ik, dat we alsnog de winst naar ons toe zouden trekken. Maar aan de andere kant voor mij is een wedstrijd pas verloren of gewonnen na het laatste fluitsignaal. Dat bleek wel in het vierde kwart toen in vijf minuten alles veranderde en we op voorsprong kwamen.
Afscheid van een Legende: Worthy de Jong
Het was de laatste wedstrijd voor Worthy de Jong, die stopt met professioneel basketbal en zich gaat richten op drie tegen drie basketbal. Een mooi slot van een mooie competitie en een spannende avond. Worthy de Jong scoort punten voor het team, en HiPRO behaalt dag twee.
Lees ook: Rollen in Rugby
Team Amsterdam HiPRO wist tijdens de 100ste World Tour, in eigen stad, niet verder te komen dan de kwartfinale. Het als eerste geplaatste Ub uit Servië was bij de laatste acht met 17-15 te sterk. Team Amsterdam HiPRO overleeft een stroeve dag één op de 100ste World Tour. Na een matig begin herpakten Julian Jaring, Jan Driessen, Norbert Thelissen en Worthy de Jong zich, met een overtuigende overwinning in game 2. Morgenavond speelt het team de kwartfinale.
Het is Amsterdam HiPRO dit seizoen eindelijk gelukt een World Tour te winnen. Tijdens de laatste reguliere stop van het seizoen versloeg het team Raudondvaris Hoptrans uit Litouwen: 21-17. Het is Team Amsterdam HiPRO opnieuw niet gelukt de halve finales van een World Tour te behalen. In een foutenfestival tegen Marijampole kon HiPRO een krappe voorsprong niet verdedigen: 17-19.
Recente Ontwikkelingen en Toekomstperspectief
Sinds 2021 speelt Zorg en Zekerheid Leiden in de BNXT League, een gecombineerde competitie met de Belgische topteams. Na twee jaar speelt Zorg en Zekerheid Leiden niet meer in de Vijf Meihal, maar in de ZZ Leiden Arena 1574.
Ondanks de verhuizing naar een nieuwe locatie blijft de club ambitieus. Het streven is om structureel mee te doen aan Europese competities en de jeugdopleiding verder te ontwikkelen. Zorg en Zekerheid Leiden Basketball gaat het nieuwe seizoen in met hoofdcoach Douglas Spradley. Zorg en Zekerheid Leiden heeft gisteren in eigen huis met 101-63 gewonnen van Apollo Amsterdam. Vorige maand in Amsterdam ging de Leidse ploeg er ook al met de winst vandoor: 58-88.
3x3 Basketbal toernooi in de Vijf Meihal
Aan het schoolbasketbaltoernooi in de Vijf Meihal deden maar liefst 156 kinderen verdeeld over 36 teams van negen basisscholen mee. Het 3X3 basketbaltoernooi is een samenwerking tussen Zorg en Zekerheid Leiden Basketball, de Schoolsportcommissie Leiden, RTC basketbal en Sander van Weerlee en Sjoerd Jenninga als organisatoren. Vanuit de combinatiefunctionarissen is ook de helpende hand geboden. Qua formule was dit keer voor drie tegen drie gekozen en niet voor vijf tegen vijf. Tevens vond het toernooi nu plaats in een normale schoolweek in plaats van in een vakantieperiode.
Lees ook: Historisch overzicht: Vijf Dorpen Toernooi
Na de poulefase, waarbij alle teams vijf wedstrijden speelden, volgden de kruisfinales. Bij de meiden een strijd tussen teams van de Apollo, Lorentzschool en Josephschool. Uiteindelijk wist Apollo onder toeziend oog van Jessey Voorn, Clayton Vette, Floris Versteeg en Carrington Love de eerste prijs bij de meisjes te pakken. Bij de jongens gingen de beste twee teams uit de poule door naar de kwartfinale. Winst betekende een plek in de halve finale. Dit werd verdiend door teams van de Springplank, Josephschool, Leidse Hout en de Morskring. Iets na 17:00 uur bleek de Morskring het beste team bij de jongens te hebben geleverd. De tweede plek was voor de Springplank en derde werd de Josephschool.
Na het toernooi werd de organisatie snel duidelijk dat het grote succes toe te schrijven is aan de vele scheidsrechters die aanwezig waren.