Rugby, een van de bekendste veldsporten ter wereld, is een attractieve en spannende sport met simpele basisregels. Twee teams strijden voor de winst door te proberen de bal over de achterlijn van de tegenstander te krijgen, terwijl het verdedigende team probeert de aanval te hinderen. In dit artikel duiken we in de details van de duur van een rugbywedstrijd, de verschillende varianten, en andere belangrijke aspecten van deze dynamische sport.
De Basis van Rugby
Rugby Union, kortweg rugby, is een balsport die zijn oorsprong vindt aan de Rugby School in Engeland. Volgens de legende pakte William Webb Ellis tijdens een schoolwedstrijd football de bal met zijn handen en rende daarmee richting het doel van de tegenstander. Hij wordt gezien als de grondlegger van de sport. Van origine werd in Engeland rugby aangeduid als Rugby Football.
De regels zijn door de jaren heen flink veranderd en worden nog steeds aangepast om de sport veilig en aantrekkelijk te houden. In 1886 werd de International Rugby Football Board (IRFB) opgericht, de naam werd in 1997 gewijzigd in International Rugby Board (IRB). De organisatie is gevestigd in Dublin. De IRB bepaalt de spelregels (in de rugbywereld ‘laws’ genoemd) en organiseert wereldkampioenschappen (sinds 1987). Sinds 1995 is de sport professioneel.
Spelregels in het Kort
In de basis zijn de spelregels van rugby eenvoudig en overzichtelijk. Twee teams strijden om de winst. Een rugbyteam moet proberen de bal over de achterlijn van de tegenstander te krijgen, terwijl het verdedigende team probeert de opponent te hinderen in de aanval. De aanvallers mogen niet vooruitlopen met de bal. Het verplaatsen van de bal kan enkel door de bal te gooien naar een teamgenoot, maar dat mag alleen achteruit of zijwaarts. Overigens mag de bal wel vooruit worden gespeeld met de voet. Beide ploegen bestaan uit 15 spelers. Punten kan een team ook verkrijgen door de bal tussen de doelpalen te spelen, bijvoorbeeld na een penalty.
Het Spelverloop
Een rugbywedstrijd wordt gespeeld door twee teams van 15 personen. Tijdens de wedstrijd proberen de spelers een ovale bal over de zogenaamde tryline van de tegenstander te drukken of tussen de palen te schoppen om zo punten te scoren. Spelers mogen de bal dragen of schoppen. Het spel is eigenlijk gebaseerd op simpel landje veroveren. Het Rugbyspel wordt gespeeld door twee ploegen van vijftien spelers; acht voorwaartsen en zeven driekwarten. De voorwaartsen proberen de bal te veroveren en de driekwarten boeken terreinwinst. Doel van het spel is tries en kickgoals te scoren.
Lees ook: Zaalhockey: wedstrijdduur uitgelegd
De Duur van een Rugbywedstrijd
Een rugbywedstrijd duurt 80 minuten, verdeeld over twee helften van 40 minuten met een pauze van ongeveer 5 minuten. De pauze is bedraagt ongeveer 5 minuten. Dit geldt voor de traditionele Rugby Union.
Verlenging en Gelijkspel
Een gelijkspel is een mogelijkheid bij rugby. In dat geval volgt er een verlenging van 10 minuten. In veel gevallen wint in de verlenging het team dat als eerste scoort, ook wel een Golden Point genoemd.
Verschillende Vormen van Rugby
Naast Rugby Union bestaat er ook de variant Rugby League, die in 1895 afsplitste van Rugby Union. Het was destijds de professionele rugbyvariant, met 13 in plaats van 15 spelers. Tegenwoordig worden beide varianten professioneel gespeeld. Bij Rugby League verlopen met name de tackles geheel anders, omdat het gevecht om de bal stopt nadat een speler met de bal is getackeld. Daardoor ontstaat een ander spelpatroon. Er zijn ook varianten van rugby die minder lang duren, zoals het populaire Rugby Sevens.
Rugby Sevens
Rugby Sevens is een unieke variant die veel vermaak biedt. Beide teams beschikken over 7 spelers, maar er wordt nog steeds op een heel rugbyveld gespeeld. De teams bestaan voornamelijk uit klassieke ‘backs’, wat zorgt voor een snellere wedstrijd en meer punten. Rugby Sevens zal op de Olympische Spelen 2024 worden gespeeld.
Het Speelveld
Het rugbyveld kent verschillende belangrijke lijnen en zones:
Lees ook: Hoe lang duurt het echt? Extra tijd in voetbal
- De Palen en Achterlijn: De palen staan op de doellijn. Achter de doellijn ligt de achterlijn. Het gebied tussen deze twee lijnen is het doelgebied, waar een try kan worden gedrukt.
- Het Verdedigingsvak: Voor de doellijn ligt het verdedigingsvak tot aan de 22-meterlijn. In dat verdedigingsvak staat op 5 meter van de achterlijn een onderbroken lijn. Spelhervattingen mogen niet tussen deze lijn en de doellijn plaatsvinden. Ze worden naar deze 5-meterlijn terug geplaatst.
- De 10-Meterlijn: Tussen de 22-meterlijn en de middellijn ligt de onderbroken 10-meterlijn. Deze ligt op 10 meter van de middellijn. Deze 10-meterlijn moet worden gepasseerd bij de aftrap.
- Zijlijnen: Verder lopen er ook nog lijnen in de lengterichting van het veld. Te beginnen de zijlijn. Op 5 meter daarnaast staan er onderbroken lijnen en op 15 meter van de zijlijn nog een.
Belangrijke Spelmomenten en Regels
Tijdens een rugbywedstrijd zijn er verschillende spelmomenten en regels die de dynamiek van het spel bepalen.
De Tackle
Een speler in bezit van de bal (de baldrager) mag worden getackeld door een tegenstander. Andere spelers dan de baldrager mogen niet worden gehinderd (obstruction). Een tackle bestaat uit het naar de grond brengen van de tegenstander gebruikmakend van armen (en handen). Daarbij mogen hoofd of nek niet worden geraakt (high tackle). Een speler geldt als getackeld als een knie of hoger lichaamsdeel de grond raakt. De baldrager moet dan onmiddellijk aanstalten maken om de bal af te geven. Niet op tijd afgeven kan worden bestraft (holding the ball). De tackelaar moet onmiddellijk aanstalten maken de getackelde speler de ruimte te geven de bal af te staan. Na een tackel ontstaan er 2 buitenspellijnen. Aan de uiterste lichaamsgrens aan de zijde van de tegenstander en aan de uiterste lichaamsgrens aan de eigen zijde. De spelers moeten zich gaan opstellen aan hun eigen zijde aan weerszijde van deze lijnen. De enige weg die open staat naar de zijde van de tegenstander is over de getackelde speler heen vanaf de eigen zijde. De begrenzing van deze doorgang wordt gevormd door de lichaamsgrenzen van de spelers betrokken bij de tackel. Een baldrager heeft het recht na een tackel nog één beweging te maken alvorens de bal af te geven.
De Ruck
Na een tackle ontstaat er vaak een ruck, een soort ‘meute’ van spelers die om de bal strijden. Van beide zijden komt een meute (staande) spelers die elkaar de ruimte betwisten. Het is echter niet de bedoeling om op de getackelde spelers te duiken. Wat ontstaat doet denken aan een scrum. Het wordt ook wel eens een loose scrum genoemd. Spelers betwisten elkaar de positie boven de bal door tegen elkaar aan te duwen. Alle spelers die bij een ruck zijn betrokken, moeten zich binden aan de ruck. Dat binden bestaat gewoon uit fysiek contact maken. De buitenspellijnen van de tackel worden door de ruck nog verder uitgebreid. Ook hier geldt: de fysieke grenzen van eenieder die betrokken is bij de ruck bepalen de lijnen, voor en achter, links en rechts. Iedereen die niet gebonden is aan de ruck, moet zich dus achter de laatste voet van zijn medespeler in de ruck opstellen. Niet gebonden spelers moeten de buitenspellijn in acht nemen. In een ruck mag geen van de spelers in de ruck de bal met de hand aanraken (hands in ruck). Men mag wel de bal met de voeten terugbrengen, zodat de tegenpartij er niet meer bij kan. Dit wordt rucking the ball genoemd. De bal wordt zo naar de achterkant van de ruck gebracht. Daar kan de bal worden opgeraapt door een vrije speler, meestal de scrum half.
De Maul
Als een baldrager wordt aangevallen, maar alle medestanders die fysiek contact maken met de baldrager niet naar de grond worden gebracht, dan ontstaat een maul. Net als bij een tackel ontstaan er buitenspellijnen vóór en achter en links en rechts van de maul. Medestanders moeten met elkaar gebonden blijven om bij de maul te horen. Spelers mogen alleen vanaf hun eigen zijde duwen. Het team in balbezit probeert de bal gewoonlijk naar de achterste teamgenoot in de maul te brengen. Als een maul tot stilstand komt en de bal er niet snel genoeg uitkomt, wordt het spel hervat met een scrum. Niet alleen bij een tackel doe je leuke contacten op. Ook bij een MAUL maak je contact. Je botst tegen een speler en draait je lichaam in. Je wacht op hulp van een maatje als de tegenstander je vastpakt. Soms krijg je een kluwe van spelers die duwen en trekken om de bal te krijgen.
De Scrum
Een scrum (kort voor scrummage) is een spelhervatting die vaak voorkomt tijdens een wedstrijd. De scrum mag worden gezien als een geordende ruck. In een scrum stellen acht spelers van ieder team zich in een vaste formatie tegenover elkaar op en proberen door duwen in balbezit te komen. De bal wordt in de scrum gebracht door de scrum half. De spelers mogen slechts duwen met de schouders boven de heupen. Het is niet toegestaan een scrum naar de grond te drukken. Dit wordt gezien als een overtreding (collapsing the scrum). Nadat de bal in de scrum is ingebracht zal de hooker proberen de bal met de hak van zijn schoen naar achteren te werken. De inworp moet loodrecht op de scrum worden uitgevoerd. Het is niet toegestaan de bal schuin de scrum in te gooien naar de eigen partij (feeding). Lichte overtredingen zoals het laten vallen van de bal of een pass naar voren worden bestraft met een scrum. In de scrum staan 8 voorwaartsen in een vaste formatie.
Lees ook: Duur handbalwedstrijd
De Line-Out
Een line-out wordt gegeven als de bal over de zijlijn is gegaan. In de eerste plaats is de bal uit, of beter in touch als de bal de grond raakt, hetzij direct, hetzij via een speler. Een springende speler buiten de lijnen, mag de bal dus weer in het veld gooien zolang hij daarbij de grond maar niet raakt met de bal in handen. Verder is het niet zomaar mogelijk om terreinwinst te boeken door buiten het eigen 22-meter-gebied direct over de zijlijn te kicken. Een kick direct over de zijlijn vanuit het eigen 22-meter-gebied leidt gewoon tot een line-out op de plaats waar de bal over de zijlijn ging. Wordt de bal echter indirect over de zijlijn gekickt, dan geldt gewoon de plaats van het passeren van de zijlijn als de plaats van de line-out. Bij een line-out stellen spelers van beide teams zich op in twee rijen dwars op de zijlijn met 1 m onderlinge afstand. Elk team is vrij om te bepalen hoeveel spelers in de line-out gaan staan. Een speler (meestal de hooker) gooit de bal tussen de 2 rijen door dwars op de zijlijn in. Spelers in de rij mogen worden opgetild om de bal te vangen of naar een teamgenoot door te spelen. belangrijk is dat dit veilig gebeurt. Als de bal uit gaat wordt een line-out geformeerd.
Punten Score
Er zijn verschillende manieren om punten te scoren in rugby:
- Try: De bal over de tryline van de tegenstander drukken (een ’try’) levert 5 punten op. Een try wordt gescoord door de speler, die de bal achter de doellijn van de tegenpartij op de grond drukt.
- Conversie: Na het scoren van een try mag een speler trachten een extra score toe te voegen door het nemen van een zogenaamde conversie kick. De conversie kick mag worden genomen ergens in een rechte lijn langs de lengte van het veld ten opzichte van de plaats van de try. De conversie levert nog eens 2 extra punten op. Een conversie is een schop op de palen, loodrecht op de doellijn van de plaats waar de try is gedrukt.
- Penalty Kick: Het trappen van de bal tussen de verticale palen en boven de dwarslat in het verdedigingsgebied van de tegenstander. Dit mag als de scheidsrechter een penalty heeft toegekend na een overtreding. Bij een penalty moet de tegenstander 10 meter achteruit. Maar als je in de buurt van de palen bent, mag je ook op de palen schieten.
- Drop-Goal: In het open spel moet een speler de bal eerst uit de handen op de grond laten stuiten voordat hij de bal door de palen schiet. In het spel zelf mag de bal ook tussen de palen worden geschopt. deze levert 3 punten op. een drop-goal is gedaan.
Spelers en Posities
De vijftien spelers van een rugbyteam zijn in twee categorieën in te delen:
- Voorwaartsen (Pack): Spelers met rugnummer 1 t/m 8. De voorwaartsen zijn belangrijk in de spelonderdelen waarvoor geproportioneerde kracht en techniek nodig is, bijvoorbeeld in de scrums, de rucks en de mauls. Deze spelers in de eerste rij zijn vaak zwaarder en sterker dan de backs.
- Driekwarters (Backs): Spelers met rugnummer 9 t/m 15. De bijdrage van de backs is snelheid en techniek. Zij worden geacht met snelle combinaties de verdediging van de tegenstander uit positie te spelen. Tevens vormen zij het eerste verdedigingsblok, stoppen aanvallende spelers van de tegenpartij af tot het moment dat de derde rijers zich ermee kunnen bemoeien om balbezit veilig te stellen.
Tevens kennen we een verder onderverdeling van het pack en de backs. Zo worden in het pack, de eerste rij, twee props met in het midden een hooker, te samen met de tweede rij, waar de twee locks staan, de front five genoemd. De nummers 6 t/m 8 van het pack vormen te samen de ‘back row’, ofwel derde rij.
Internationale Toernooien
Het belangrijkste internationale toernooi is het wereldkampioenschap rugby, dat iedere vier jaar wordt georganiseerd. De huidige wereldkampioen is Nieuw-Zeeland, dat in 2011 de Webb Ellis Cup wist te veroveren door Frankrijk in de finale te verslaan. Daarnaast zijn er bekende toernooien zoals het Zeslandentoernooi op het noordelijk halfrond en de Tri Nations Series op het zuidelijk halfrond. Op het Noordelijk halfrond bestaat al sinds de jaren tachtig van de negentiende eeuw een jaarlijkse competitie tussen de sterkste rugbylanden van Europa. Ooit begonnen als vierlandentoernooi, tussen Engeland, Ierland, Wales en Schotland, werd in het begin van de twintigste eeuw Frankrijk toegelaten en was er vanaf 1910 sprake van een vijflandentoernooi. Echter vanaf 1931 werd Frankrijk uitgesloten van deelname omdat de organisatie in Engeland vermoedde dat er in Frankrijk spelers betaald werden. In 1939 werd de ruzie bijgelegd en mocht Frankrijk wederom aan dit toernooi deelnemen. In het jaar 2000 wordt Italië toegelaten tot het prestigieuze toernooi en wordt nu ieder jaar het zeslandentoernooi gehouden. De deelnemende teams zijn Engeland, Wales, Frankrijk, Italië, Ierland en Schotland. Op het Zuidelijk halfrond heet de tegenhanger van het Europese Zeslandentoernooi Tri Nations Series. De deelnemers zijn Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika.
Respect en Erecodes
Hoewel het er op het veld soms hard aan toegaat, hebben rugbyers een onderlinge erecode die is gebaseerd op respect. Na een wedstrijd bedanken de teams elkaar door voor de tegenstander een erepoortje te vormen. Daarna volgt altijd de ‘derde helft’, waarin de sfeer kameraadschappelijk te noemen is. Tijdens een wedstrijd wordt het als onwenselijk gezien dat de beslissingen van de scheidsrechter worden bekritiseerd door spelers. De enige van wie het wordt gedoogd is de teamcaptain. Bij rugby mogen de scheidsrechters bij openlijke kritiek een penalty geven door de overtredende partij de bal te ontnemen en tien meter terug te laten gaan op het eigen terrein.
Rugby in Nederland
In Nederland heeft het rugby altijd een officieuze scheiding gekend tussen de studentensport en de burgersport. Dit verschil bestond in eerste instantie uit het internationale karakter van de rugbysport waardoor de studenten door internationale medestudenten in eerdere fase in aanraking kwamen met de internationale sport. Het is dan ook niet toevallig dat de Eindhovense, Groningse en Leidse studenten aan de basis stonden van de rugbysport in Nederland. Door deze internationale invloeden heeft de sport haar basis in Nederland kunnen vinden.
De eerste rugbyclub in Nederland was HFC uit Haarlem, opgericht in 1879 door Pim Mulier. De club koos vier jaar later echter voor voetbal. Op 16 april 2016 herdenken wij dat in Leeuwarden bij L.A.C. Frisia 1883 op de Wilhelminabaan 100 jaar geleden de allereerste rugbyinterland in Nederland werd gespeeld. De Wereldoorlog in 1914-1918 bracht, hoe bizar dan ook, blijvend de rugbysport binnen onze grenzen. Bijna 1500 jonge kerels van de Royal Naval Brigade afkomstig uit Engeland, Wales, Schotland en Ierland waren gestationeerd in Groningen. Daaruit volgde dat op 16 april 1916 de aftrap in Friesland werd gegeven voor de eerste officieel geregistreerde interland in Nederland, tussen Engeland en Schotland. Dit was compleet met volksliederen, 2500 betalende toeschouwers en de Ambassadeur van het Verenigd Koninkrijk. In 1918 werd door onze collega’s in Delft de Delftsche Studenten Rugby-Club opgericht, en vervolgens werd in 1920 de Nederlandse Rugby Bond opgericht.
Het Nederlands rugbyteam speelde haar eerste wedstrijd in op 1 juli 1930 thuis in Den Haag, ze verloren met 0-6 van het Belgisch rugbyteam. Later dat jaar volgde de tweede wedstrijd in Brussel, die ging met 11-0 verloren. De eerste officiële interland is volgens Rugby Nederland de interland die in 1932 in Amsterdam werd gespeeld, opnieuw tegen België (6-6).
Sinds de oprichting van het wereldkampioenschap rugby in 1987 is het Nederland niet gelukt om zich hiervoor te kwalificeren. Natuurlijk werkt het Nederlands rugbyteam hier nog steeds naartoe, om op een dag de nederlaag in Londen goed te maken. Enkele keren per jaar speelt het team in de European Nations Cup, de rugbycompetitie voor Europese landen die niet meedoen aan de Six Nations. Onder bondscoach Alex Chang staat Nederland in 2016 op de 33e plaats op de wereldranglijst van World Rugby. Sinds begin 2015 gaat de bond door het leven als Rugby Nederland, en heeft het een frisse richting ingeslagen.
Beginnen met Rugby: Tips voor Beginners
Ben je geïnteresseerd in een sport die niet alleen kracht en uithoudingsvermogen vraagt, maar ook heel leuk is en je integreert in een sterke gemeenschap? Dan is rugby wellicht iets voor jou. Of je nu op zoek bent naar een nieuwe sportieve uitdaging of gewoon iets nieuws wilt proberen: rugby houdt je fit en biedt je spannende wedstrijden in een uitdagende, actievolle sfeer.
Is Rugby geschikt voor jou?
Het spelen van rugby vraagt uithoudingsvermogen, kracht en teamgeest, waardoor deze sport bijzonder aantrekkelijk is voor mensen die van fysieke activiteit houden, graag in teamverband spelen en klaar zijn om nieuwe uitdagingen aan te gaan. Je moet echter niet bang zijn voor fysiek contact en bereid zijn om andere spelers aan te pakken, te blokkeren en zelf aangevallen te worden.
Rugby voor Kinderen en Jongeren
Rugby is zo gestructureerd dat het zich aanpast aan verschillende leeftijden en ontwikkelingsniveaus. Kinderen starten dus met een speciaal ontwikkelde variant zoals tag rugby, waarbij het contact tot een minimum wordt beperkt. Door rugby te spelen leren kinderen en jongeren belangrijke waarden zoals teamwerk, respect en discipline, terwijl ze hun kracht, uithoudingsvermogen en coördinatie verbeteren.
Tips voor de Start van een Nieuwe Hobby
Rugby is een intense sport die zowel fysieke fitheid als strategisch denken vereist. Als beginner zijn er enkele basistips om je op weg te helpen en ervoor te zorgen dat je sneller vooruitgang boekt.
- Sluit je aan bij een team: je kunt het beste een rugbyclub bij jou in de buurt zoeken. Daar kun je deelnemen aan een proeftraining en ontdekken of de sport en het team bij je passen.
- Leer de basis: Op de club kun je onder professionele begeleiding de juiste techniek voor passes, trappen en tackles leren en de basis van het spel en de tactiek erachter begrijpen. Zo boek je snel vooruitgang.
- Fitness opbouwen: Rugby is fysiek veeleisend. Werk aan je uithoudingsvermogen, kracht en behendigheid om bij te blijven in het spel.
- Teamwerk: Rugby is een teamsport. Leer communiceren en samenwerken met je medespelers om succesvol te zijn.
- Angst voor fysiek contact overwinnen: Rugby brengt veel fysiek contact met zich mee. Het is belangrijk om je mentaal voor te bereiden en technieken te leren om blessures te voorkomen.
Rugbykleding voor Beginners
Om rugby te spelen heb je geen uitgebreide beschermingsmiddelen nodig. Voor een proeftraining heb je doorgaans alleen comfortabele sportkleding nodig die geschikt is voor het weer en goed passende sportschoenen (bij voorkeur met noppen).
Als je rugby serieus wilt beoefenen en je bij een team wilt aansluiten, kun je het beste investeren in een hoogwaardige rugbyuitrusting waar je lang plezier van kunt hebben.
- Rugbybal: De ovale bal is het hart van het spel. Beginners kunnen starten met maat 1 en daarmee beginnen met trainen.
- Rugbyschoenen: Deze speciale schoenen zorgen voor de nodige grip op het gras. De noppen zijn belangrijk om stabiel te blijven tijdens snelle richtingsveranderingen en in drukte.
- Mondbeschermer: Een essentieel onderdeel om je tanden en kaak te beschermen tijdens de fysieke confrontaties op het veld.
- Rugbyshirt, sokken en shorts: Rugbykleding is gemaakt van duurzaam materiaal dat zelfs bij intensief contact niet scheurt.
- Beschermende kleding: Vooral beginners kunnen hoofdbescherming, schouderbescherming en een beschermende broek dragen om deze gevoelige delen van het lichaam te beschermen en meer zelfvertrouwen te krijgen.