De Vertrouwenspersoon KNVB: Taken en Verantwoordelijkheden binnen een Veilige Sportomgeving

In de sportwereld, en zeker binnen het voetbal, is een veilige en respectvolle omgeving cruciaal. Verenigingen zoals Olympia Schinveld, UVV Voetbal, Voetbalvereniging WDS, Slekker Boys en FCB-HWD hechten veel waarde aan een sportklimaat waarin iedereen zich welkom en veilig voelt. Om dit te waarborgen, spelen vertrouwenspersonen een essentiële rol. Dit artikel belicht de taken en verantwoordelijkheden van de vertrouwenspersoon binnen de KNVB-context, en hoe deze bijdraagt aan een veilig sportklimaat voor alle betrokkenen.

Het Belang van een Veilig Sportklimaat

Een veilig sportklimaat is de basis voor plezier en prestatie in de sport. RKSV Olympia Schinveld wil dat iedereen zich welkom en veilig voelt bij de vereniging. Sport moet leuk zijn en blijven, voor jong en oud. Het draait om respectvol omgaan met elkaar, geen plaats voor pesten, discriminatie, agressie of seksuele intimidatie, en een open sfeer waarin iedereen zich thuis voelt. Dit sluit aan bij de richtlijnen van NOC*NSF en de KNVB. Deze gedragsregels zijn van toepassing op alle leden, vrijwilligers, ouders, toeschouwers en bezoekers.

Ongewenst gedrag kan vele vormen aannemen, waaronder:

• Seksuele intimidatie
• Pesten en treiteren
• Bedreiging of agressie
• Discriminatie
• Andere vormen van verbaal of lichamelijk geweld of intimidatie

Voetbalvereniging FCB-HWD neemt seksuele intimidatie serieus. Iedereen moet bij FCB-HWD kunnen voetballen in een veilige omgeving. Wanneer jij gevoelens van onveiligheid ervaart, bijvoorbeeld door ongewenste aanrakingen of opmerkingen, heb jij altijd het recht om ‘nee’ te zeggen.

De Rol van de Vertrouwenspersoon: Een Vertrouwelijk Aanspreekpunt

De vertrouwenspersoon is het eerste aanspreekpunt voor iedereen die te maken krijgt met ongewenst gedrag of hier vragen over heeft. Dat kan gaan om sporters, ouders, vrijwilligers, kaderleden, toeschouwers, bestuur of sponsoren. De vertrouwenspersoon is bekend binnen de vereniging, maar staat voldoende onafhankelijk en professioneel om objectief te kunnen oordelen. Het bestuur van WDS heeft reeds besloten om een vertrouwenspersoon bij de vereniging aan te stellen. Marion Boere is bereid gevonden om deze taak op zich te nemen. De vertrouwenspersoon heeft een onafhankelijke positie en is geen lid van het bestuur van de vereniging.

Lees ook: Een diepgaande blik op Delfine Persoon haar carrière

De VCP is géén hulpverlener en doet bij incidenten géén onderzoek in de vereniging. Een vertrouwenscontactpersoon luistert, denkt mee en kent het sportnetwerk.

Taken van de Vertrouwenspersoon: Een Uitgebreid Overzicht

De taken van een vertrouwenspersoon zijn divers en omvatten onder andere:

1. Eerste Aanspreekpunt en Luisterend Oor: De vertrouwenspersoon is het eerste aanspreekpunt binnen de vereniging voor ieder die opmerkingen of vragen heeft over ongewenst gedrag, zoals pesten, agressief gedrag, discriminatie, seksuele intimidatie, of een concreet incident en hier met iemand over willen spreken. Allereerst biedt de vertrouwenspersoon een luisterend oor. De Vertrouwenspersoon biedt een luisterend oor aan leden die onvrede willen uiten of een klacht hebben over ervaren gedrag, bejegening of ervaren gebeurtenissen. Met name kan hierbij gedacht worden aan agressie, seksuele intimidatie en onheuse bejegening.

2. Begeleiding en Ondersteuning: De vertrouwenspersoon begeleidt de melder in het verdere verloop van de melding. De vertrouwenspersoon treedt niet op als de ‘probleemoplosser’ van de melder. Gaat na bij betrokkene of er behoefte bestaat aan begeleiding, doorverwijzing, advies of ondersteuning.

3. Informatie en Advies: De vertrouwenspersoon beantwoordt vragen, bemiddelt indien mogelijk en verwijst door naar hulpinstanties waar nodig. Daarnaast kan de vertrouwenspersoon de betrokkene adviseren over de te nemen stappen die de ongewenste situatie kunnen beëindigen. Iedereen moet kunnen voetballen in een veilige omgeving. Wanneer een speler gevoelens van onveiligheid ervaart, bijvoorbeeld door pesten, conflicten, ruzie, discriminatie en seksuele intimidatie heeft de speler altijd het recht om ‘nee’ te zeggen. Dat kan een moeilijke stap zijn. Wanneer iemand dit overkomt, blijft diegene vaak achter met veel vragen en emoties. Een vertrouwenscontactpersoon helpt je zoeken naar mogelijkheden om de situatie op te lossen. In bepaalde situaties kan het belangrijk zijn om ook andere personen bij een vraag of probleem te betrekken of elders advies te vragen.

   Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.

4. Vertrouwelijkheid en Privacy: Zorgt dat alles strikt vertrouwelijk behandeld wordt en bewaakt de privacy van betrokkenen. De vertrouwenspersoon heeft een geheimhoudingsplicht en behandelt elke klacht strikt vertrouwelijk. Alles wat een melder met een vertrouwenspersoon bespreekt zal in vertrouwen blijven. De vertrouwenspersoon komt het interne verschoningsrecht toe binnen de vereniging. De vertrouwenspersoon is verplicht tot geheimhouding van informatie, die hem uit hoofde van zijn functie bekend is geworden. Vertrouwenspersonen hebben echter geen verschoningsrecht voor de wet. De vertrouwenspersoon gaat een vertrouwensrelatie aan met de melder of andere personen die een beroep op hem doen of tot wie hij zich richt. Daarom belooft de vertrouwenspersoon alle betrokkenen een vertrouwelijke behandeling van hetgeen hem bij de uitoefening van zijn functie als vertrouwenspersoon ter kennis komt.

5. Rapportage en Advies aan het Bestuur: Houdt een eenvoudige rapportage bij van meldingen. Kan het bestuur informeren dat er een melding is gedaan, maar deelt inhoudelijke informatie alleen met toestemming van de betrokkene. Adviseert het bestuur - gevraagd en ongevraagd - over het voorkomen van ongewenst gedrag. De Vertrouwenspersoon is verantwoording schuldig aan de voorzitter en secretaris van UVV Voetbal. Tenminste 1 x per jaar rapporteert de Vertrouwenspersoon aan de voorzitter en secretaris van UVV Voetbal over de klachten die hem hebben bereikt. Hij geeft daarbij tenminste aan: de gevolgde procedure en de kwantiteit van klachten. De inhoud van de klacht wordt niet vermeld indien dit vertrouwelijk is gemeld.

6. Registratie van Klachten en Meldingen: Draagt verantwoordelijkheid voor het zelfstandig beheren en bewaken van een systeem van registratie van klachten en meldingen.

7. Informatie Inwinnen: Wint, met toestemming van de melder, informatie in bij relevante personen of instanties.

8. Stimuleren van Eigen Oplossingen: Stimuleert het klagende lid om zelf een oplossing te bewerkstelligen.

   Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids

Werkwijze van de Vertrouwenspersoon: Onafhankelijkheid en Protocol

De vertrouwenspersoon werkt onafhankelijk, maar valt formeel onder de verantwoordelijkheid van het bestuur. Hij handelt volgens het protocol voor Vertrouwenscontactpersonen (VCP) van NOC*NSF. Geef de VCP een duidelijke rol en zorg dat iedereen binnen de vereniging weet dat deze persoon het aanspreekpunt is voor signalen en preventie. Geef de VCP de ruimte om zichzelf actief bekend te maken bij alle leden.

Bij de vertrouwenspersoon kun je terecht met vragen die je niet gemakkelijk stelt of waarvan je bang bent dat er niet serieus op gereageerd gaat worden. Dit geldt voor alle leden, vrijwilligers en ouders. De vertrouwenspersoon luistert naar je verhaal en helpt je zoeken naar mogelijkheden om de situatie op te lossen. Informatie wordt strikt vertrouwelijk behandeld.

Bevoegdheden van de Vertrouwenspersoon

UVV Voetbal heeft de bevoegdheden van de Vertrouwenspersoon als volgt vastgelegd:

1. Een luisterend oor bieden in geval er sprake is van ongewenst gedrag, maar verdere actie niet gewenst wordt.
2. Het in behandeling nemen van problemen van leden van UVV Voetbal met betrekking tot ongewenst gedrag. Hieronder wordt verstaan; het bieden van ondersteuning, begeleiding en advisering om het probleem bespreekbaar en hanteerbaar te maken. wenselijke en haalbare oplossing te vinden. Zo nodig door een bemiddelaar in te schakelen. Of door te verwijzen naar externe instanties. Dit alles uitsluitend met instemming van betrokkene.
3. Het gevraagd en ongevraagd adviseren van het bestuur ten aanzien van het beleid op het terrein van ongewenst gedrag en het voorkomen hiervan.

Gedragscode inzake Vertrouwelijkheid

UVV Voetbal hanteert de volgende gedragscode inzake vertrouwelijkheid voor de Vertrouwenspersoon:

1. De Vertrouwenspersoon is gecertificeerd en gaat een vertrouwensrelatie aan met het slachtoffer of andere personen die een beroep op hem doen of tot wie hij zich richt. Daarom belooft de Vertrouwenspersoon alle betrokkenen geheimhouding van hetgeen hem bij de uitoefening van zijn functie als Vertrouwenspersoon ter kennis komt.
2. Tevens zorgt de Vertrouwenspersoon ervoor dat de documentatie en archivering van gegevens geschiedt in overeenstemming met het vertrouwelijke karakter ervan. Dit geldt ook voor de werkaantekeningen die de Vertrouwenspersoon voor zichzelf maakt.
3. Uitzonderingen hierop zijn alleen mogelijk als het slachtoffer en/of andere personen schriftelijk toestemming geven tot het doorbreken van deze belofte tot geheimhouding, of wanneer zeer dringende redenen aanwezig zijn zoals omschreven in punt 4.
4. Bij het ontbreken van schriftelijke toestemming van de betrokken persoon om informatie aan derden te verstrekken, kan de Vertrouwenspersoon zich pas ontheven achten van de belofte tot geheimhouding indien tenminste voldaan is aan al de vijf hieronder genoemde voorwaarden:
   • Alles is in het werk gesteld de toestemming van de betrokken persoon te verkrijgen.
   • De Vertrouwenspersoon verkeert in gewetensnood door het handhaven van de geheimhouding.
   • Er is geen andere weg dan doorbreking van de geheimhouding om het probleem op te lossen.
   • Het is vrijwel zeker dat het niet doorbreken van de geheimhouding voor betrokkenen of voor derden aanwijsbare en ernstige schade en/of gevaar zal opleveren.
   • De Vertrouwenspersoon is er vrijwel zeker van dat doorbreking van de geheimhouding de schade aan betrokkenen of anderen in belangrijke mate zal voorkomen of beperken.
5. Indien een dergelijke situatie zich voordoet, zal de Vertrouwenspersoon zijn redenen om de geheimhouding te doorbreken met een ter zake kundige partij bespreken alvorens de geheimhouding te doorbreken.
   • De Vertrouwenspersoon brengt betrokkenen op de hoogte van het voornemen de geheimhouding te doorbreken, alvorens dit daadwerkelijk te doen.

Vaardigheden van de Vertrouwenspersoon

De functie van een Vertrouwenspersoon in een vereniging heeft als complexiteit in zich, dat de persoon in deze functie kan worden benaderd door alle partijen die betrokken zijn bij een situatie met ongewenst gedrag. De Vertrouwenspersoon dient daarom over de volgende vaardigheden te beschikken:

1. Vormen van ongewenst gedrag herkennen en signaleren.
2. Partijen, betrokken bij ongewenst gedrag opvangen en hulp bieden.
3. Partijen, betrokken bij ongewenst gedrag, informeren over procedures en regelgeving inzake ongewenst gedrag.

Preventie en Gedragscodes

De Vertrouwenspersoon heeft een taak in de preventie van ongewenst gedrag. Daartoe zal het kader, waaronder trainers, coaches en begeleiders bekend gemaakt moeten worden met de gedragscode en het oppakken van de signalen van ongewenst gedrag.

Om een veilige, respectvolle en sportieve omgeving voor iedereen te waarborgen, gelden er binnen de sport duidelijke gedragsregels. Deze gedragscodes zijn opgesteld door Centrum Veilige Sport Nederland en vormen de basis voor hoe sportvrijwilligers, begeleiders, trainers en bestuursleden met sporters én met elkaar omgaan. Ze bieden houvast in de omgangsvormen, helpen grensoverschrijdend gedrag te voorkomen en dragen bij aan een positief en inclusief sportklimaat.

NOC*NSF heeft gedragsregels voor sportbegeleiders opgesteld. Die regels zijn door alle landelijke sportbonden onderschreven. De regels zijn gemaakt om de risico's op ongewenst gedrag in de relatie pupil en trainer te verkleinen en ze fungeren als toetssteen voor het gedrag van begeleiders en sporters in concrete situaties. De begeleider heeft de plicht de sporter te beschermen tegen schade en (machts)misbruik als gevolg van seksuele intimidatie.

Escalatie en Doorverwijzing

De escalatieladder is een instrument voor de vertrouwenspersoon om de melder te adviseren in de weg die hij/zij kan bewandelen om tot een oplossing van zijn/haar probleem te komen. De melder blijft bij de keuze in de te nemen stappen probleemeigenaar en zal een weg kiezen, waarbij hij/zij het vertrouwen heeft dat deze weg tot de beste oplossing leidt, zonder daar zelf de negatieve consequenties van te ervaren.

Doorverwijzen kan naar mensen uit het eigen sociale netwerk en/of naar professionele hulpverlening. Bemiddeling door een derde. Dat kan zijn een bekende van beiden, bijvoorbeeld uit team of vereniging, met gezag en vertrouwen. Alleen mogelijk als beide partijen instemmen.

Het kan zijn dat een andere klachtenregeling zoals gehanteerd door het NOC*NSF meer geschikt is voor de behandeling van de melding/klacht. Daarnaast kan het in geval van beschuldiging van strafbare zaken, noodzakelijk zijn om aan te dringen op het doen van aangifte bij de politie. De Vertrouwenscontactpersoon kan je helpen bij het indienen van een klacht bij de vereniging, sportbond of politie.

De Rol van de KNVB

De KNVB hecht veel waarde aan een veilig en plezierig voetbalklimaat voor iedereen. Op het moment dat zulk ongewenst gedrag wordt opgemerkt binnen een vereniging kan de KNVB worden benaderd voor eerstelijns opvang. Samen met NOC*NSF is een structuur opgezet om verenigingen te ondersteunen om seksuele intimidatie in de sport te voorkomen. Onderdelen zijn het instellen van een ‘hulplijn seksuele intimidatie in de sport’ en het inzetten van vertrouwenspersonen.

Binnen de KNVB zijn een groep Vertrouwenscontactpersonen het eerste aanspreekpunt voor vragen, vermoedens, meldingen en klachten rond seksuele intimidatie en grensoverschrijdend gedrag. Spelers, ouders, kaderleden, vrijwilligers en bestuursleden kunnen (anoniem) een melding doen bij deze Vertrouwenscontactpersonen. Vanuit de KNVB verzorgen de KNVB Vertrouwenscontactpersonen de eerste opvang. Bij hen kunnen mensen, volledig in vertrouwen, hun verhaal doen en mogelijke vervolgstappen bespreken.

Afhankelijk van de ernst van de situatie en de behoefte van de melder, schakelen de Vertrouwenscontactpersonen de expertise van het vertrouwenspunt sport van NOC*NSF in. Hier zitten professionals met specialistische kennis op het gebied van begeleiding rond seksuele intimidatie. Iedereen die lid is van de KNVB (of ouder/vertegenwoordiger is van een kind jonger dan zestien jaar dat lid is van de KNVB) en iets heeft meegemaakt op het gebied van seksuele intimidatie kan hiervan aangifte doen bij de tuchtcommissie Seksuele Intimidatie van de KNVB.

Preventieve Maatregelen

Hoewel het moeilijk is om 100 procent te voorkomen dat seksuele intimidatie of grensoverschrijdend gedrag plaatsvindt, is het aanvragen van een VOG ook een maatregel die verenigingen kunnen nemen om de kans op ongewenst gedrag binnen de vereniging te verkleinen. Een andere preventieve maatregel is het aanstellen van een (gecertificeerde) Vertrouwenscontactpersoon.

Alternatieve Meldpunten

Als er sprake is van seksuele intimidatie, dan kun je ook terecht bij het NOCNSF meldpunt met je vragen, je twijfels of om je verhaal te vertellen. Voor clubbestuurders geldt een meldplicht. Vertrouwenscontactpersoon KNVB. Bij vormen van grensoverschrijdend gedrag zonder seksueel karakter kan er via deze weg een melding gemaakt worden. Het is ook mogelijk om direct melding te doen bij het Instituut Sportrechtspraak (ISR). Het is ook mogelijk om direct met het vertrouwenspunt sport van NOCNSF in contact te komen.

tags: #vertrouwenspersoon #KNVB #taken