De populariteit van vrouwenvoetbal is de laatste jaren enorm toegenomen, met als gevolg records in bezoekersaantallen en een groeiende fanbase. Hoewel de straten misschien nog niet oranje kleuren zoals bij het mannenvoetbal, is de betrokkenheid van fans groter dan ooit tevoren. Jonge meisjes dragen met trots shirts van speelsters als Lieke Martens en Jackie Groenen en melden zich massaal aan bij voetbalclubs. Dit was zo'n 60 jaar geleden nog ondenkbaar.
Vrouwenvoetbal in Opkomst
Om de huidige populariteit van het vrouwenvoetbal te begrijpen, is het belangrijk om terug te kijken naar de belangrijkste momenten in de geschiedenis van deze sport.
1971: Erkenning van het Vrouwenvoetbal in Nederland
Hoewel vrouwen al in de jaren '20 en '30 voetbalden, duurde het nog zo'n vijftig jaar voordat vrouwenvoetbal officieel als sport werd erkend. In 1971 was Nederland eindelijk zover en werd vrouwenvoetbal officieel onderdeel van de KNVB.
23 September 1956: De Eerste Wedstrijd van het Nederlands Vrouwenelftal
Op 23 september 1956 speelde het Nederlandse vrouwenelftal zijn eerste wedstrijd tegen West-Duitsland. Hoewel dit nog niet officieel was, werd hiermee het vuur voor een internationale competitie aangewakkerd. Lenie van Wensveen, een speelster uit het team, herinnert zich nog goed dat de KNVB "zo'n hekel had aan de vrouwen in het voetbal". Zo was er bijvoorbeeld de regel dat ze pas drie uur na afloop van een mannenwedstrijd het veld mochten betreden, waardoor ze vaak niet konden spelen. In Essen won Duitsland met 2-1. Datzelfde gold voor een duel tegen Frankrijk op 17 april 1971 (4-0 verlies). Op 9 november 1973 speelde Oranje voor het eerst onder de vlag van de KNVB. Engeland won met 1-0.
1991: Het Eerste Wereldkampioenschap
De eerste editie van het Wereldkampioenschap Vrouwen werd in China gehouden. Dit was een belangrijke mijlpaal voor het internationale vrouwenvoetbal, hoewel Nederland geen beste beurt maakte. Oranje verloor in het beslissende kwalificatieduel met 1-0 na verlenging van Denemarken en liep hierdoor zowel het EK als WK mis.
Lees ook: De beste speelsters voetbal
2002: Voetbal Wordt de Meest Beoefende Meisjessport in Engeland
Ondanks dat Engeland op internationaal niveau nog geen grote prijzen had gewonnen, maakte de Engelse Football Association bekend dat voetbal de populairste sport was onder jonge meisjes. Dit doel werd eigenlijk pas drie jaar later verwacht, maar de release van de film Bend it Like Beckham speelde hier hoogstwaarschijnlijk ook een rol in.
2007: Oprichting Eredivisie voor Vrouwen
Waar de Eredivisie voor mannen in 1957 werd opgericht, was een dergelijke competitie voor vrouwen pas in 2007 een feit. Het werd de hoogst haalbare voetbalcompetitie voor vrouwen in Nederland en verhoogde de zichtbaarheid en status van vrouwenvoetbal enorm. Jonge talenten hadden immers een nieuw doel om naartoe te werken.
2012: Olympische Erkenning voor het Vrouwenvoetbal
Tijdens de succesvolle Spelen van 2012 voor Nederland werd het vrouwenvoetbal erkend als Olympische Sport. Dit was een belangrijke stap in de ontwikkeling van de sport.
2014: Verbod op de Hoofddoek voor Vrouwen Wordt Opgeheven
In 2014 werd pas het verbod op de hoofddoek voor vrouwen opgeheven. Het duurde overigens nog eens negen jaar voordat de eerste vrouw met een hoofddoek aantrad op een WK-toernooi. Dat was de Marokkaanse Nouhalia Benzina.
2017: Oranje Leeuwinnen Winnen EK-Titel in Eigen Land
Het absolute hoogtepunt uit de geschiedenis van het vrouwenvoetbal in Nederland is de EK-titel, die ze nota bene in eigen land wonnen. De 'EK-gekte' was enorm en nog nooit eerder keken er zoveel mensen in Nederland naar een wedstrijd van het EK vrouwenvoetbal. Gemiddeld keken 4,1 miljoen mensen naar de wedstrijd op NPO 1, wat een enorme boost was voor het vrouwenvoetbal in Nederland. De OranjeLeeuwinnen, onder leiding van bondscoach Sarina Wiegman, wonnen met 4-2 van Denemarken.
Lees ook: Diepgaande blik op de WK Vrouwen Speelster
2022: Gelijk Salaris voor Vrouwen
Per 1 juli zijn de premies voor mannen en vrouwen in het Nederlands Elftal gelijk. Dit is een mooie eerste stap, al betekent het niet dat alle topvoetbalsters nu in één keer multimiljonair zijn, zoals veel mannelijke collega's. Het gemiddelde jaarsalaris in het professionele Nederlandse vrouwenvoetbal is nog steeds zo'n 12.750 euro, terwijl dat voor mannen tussen de 200.000 en 300.000 euro ligt.
2023: Oranje Leeuwinnen Halen Kwartfinales WK
In een 'poule des doods' met de Verenigde Staten, Portugal en Vietnam schopten de Oranje Leeuwinnen het tot de kwartfinales, waar ze werden uitgeschakeld door Spanje. Aanvoerster Sherida Spitse keek met een trots gevoel terug op wat ze het hele toernooi hadden laten zien: "We zitten weer bij de top. Dat waren we niet, maar nu weer wel. Hier kunnen we mee door."
Het EK Vrouwenvoetbal: Een Overzicht
Het Europees kampioenschap voetbal vrouwen is een toernooi dat de beste teams van Europa samenbrengt. Duitsland heeft tot nu toe 8 keer het EK gewonnen, waarvan er maar liefst zes op rij werden gepakt. De Duitse vrouwenploeg won voor het eerst in 1989, de derde editie van het toernooi. Toen nog onder de naam West-Duitsland won het met team na een gelijkspel van 1-1 met penalty’s van Italië. Twee jaar later deed het team het weer, dit keer onder de naam Duitsland. In 1995 stond de volgende Europese titel van de Duitsers op de agenda, dankzij een overwinning in de finale van 3-2 op Zweden. In 1997 wonnen de Duitse speelsters met 0-2 van Italië, gevolgd door een finalezege van 1-0 op Zweden in 2001. De volgende editie, 2005, werd wederom door Duitsland gewonnen, met 3-1 van Noorwegen, evenals het EK van 2009, met 6-2 van Engeland.
Noorwegen is het enige andere land dat het EK Vrouwen meer dan één keer heeft gewonnen. De Noorse speelster wonnen voor het eerst in 1987. Het land rekende in de finale met een score van 2-1 af met buurland Zweden. Twee goals van aanvalster Trude Stendal waren genoeg om te winnen van de Zweedse ploeg. In de finale won de ploeg 0-1 van Italië.
Zweden is één van de drie landen die één keer de Europese titel in het vrouwenvoetbal mee naar huis mocht nemen. De finale bestond dat jaar uit twee delen, een thuiswedstrijd voor Zweden en een thuiswedstrijd voor Engeland. Zweden won met 1-0 van Engeland begin mei van het jaar 1984, en verloor met 1-0 van Engeland later die maand.
Lees ook: Gezichtsbescherming bij hockey: Waarom?
Nederland won in 2017, toen het EK bovendien in Nederland werd georganiseerd, met 4-2 van Denemarken. De laatste winnaars van de EK-titel zijn de Engelse voetbalvrouwen, die in 2022, wederom in een EK in eigen land, er met de titel vandoor gingen. En wederom onder leiding van Sarina Wiegman, die haar baan bij de OranjeLeeuwinnen had ingeruild voor eentje als bondscoach van de Engelse voetbalvrouwen.
De Weg naar Succes
De weg naar de top was lang en vol uitdagingen. In 1971 waren er in Nederland nog maar 5500 vrouwelijke voetballers. Toch waren veel bestaande voetbalverenigingen geen voorstander van een vrouwenafdeling, vooral vanwege de organisatorische rompslomp. Daarom werden specifieke vrouwenvoetbalverenigingen opgericht, waarvan KFC ’71 de meest bekende is.
In de jaren tachtig van de vorige eeuw spanden we ons nadrukkelijk in om het meiden- en vrouwenvoetbal verder te ontwikkelen. Een belangrijke stap in de goede richting was de introductie van gemengd voetbal in 1986. Deze stap maakte het mogelijk om jongens en meiden tot en met 12 jaar met en tegen elkaar te laten spelen.
De groei van het aantal vrouwelijke speelsters is enorm. In 1985 telde de voetbalbond 36.000 vrouwelijke leden, onder wie zo’n 12.000 meiden. In 1998 stond de teller op ruim 65.000 leden, van wie 30.000 speelsters onder de 18 jaar. Dit totaal is inmiddels ruim verdubbeld, tot 146.090 vrouwelijke leden in 2015.
Internationale Erkenning
De internationale overkoepelende organisaties UEFA en FIFA erkennen de positie van het vrouwenvoetbal door kampioenschappen te organiseren op Europees en wereldniveau. Noorwegen organiseerde in 1987 het eerste Europees kampioenschap voetbal voor vrouwen, met vier deelnemende landen. Aanvankelijk stond elke twee jaar een eindronde op het programma. Sinds 1997 is het toernooi echter, net als bij de mannen, om de vier jaar. In 2017 is Nederland het decor voor het EK voor vrouwen. Voor het eerst in de geschiedenis nemen zestien landen deel aan het toernooi.
OranjeLeeuwinnen op het Internationale Toneel
Het Nederlands vrouwenelftal speelde in 1973 voor het eerst een interland. Eveneens memorabel is het jaar 2009, waarin Nederland zich voor het eerst in de geschiedenis plaatste voor de Europese eindronde. In Finland imponeerde de debutant door direct een plaats in de halve eindstrijd af te dwingen. In 2013 was Nederland er in Zweden opnieuw bij. In 2014 schreef het team geschiedenis door zich voor het eerst te kwalificeren voor een mondiale eindronde. Dankzij deze prestaties kreeg het vrouwenvoetbal in Nederland een gezicht onder het grote publiek. De OranjeLeeuwinnen dragen hun sport op een positieve manier uit. Zowel binnen als buiten het veld. Sinds het EK van 2009 zijn de vrouwelijke internationals - nog meer dan voorheen - een voorbeeld en inspiratie voor (potentiële) jeugdspeelsters.
Bekende Namen in het Internationale Vrouwenvoetbal
Een aantal speelsters van het Nederlandse vrouwenelftal is uitgegroeid tot een Bekende Nederlander. Lieke Martens, Shanice van de Sanden en Vivianne Miedema kunnen inmiddels niet meer geruisloos over straat. Maar wie zijn de grote namen van de andere landen op het WK?
- Amadine Henry (Frankrijk, Olympique Lyonnais): De aanvoerster van het Franse elftal is een van de dragende krachten in het team. Bij het vorige WK, in 2015 in Canada, werd Henry verkozen tot de een-na-beste speelster van het toernooi, achter de Amerikaanse Carli Lloyd.
- Caroline Graham Hansen (Noorwegen, VFL Wolfsburg): Rechtsbuiten Caroline Graham Hansen werd kampioen van Duitsland met grootmacht VfL Wolfsburg en moet Noorwegen op het WK bij de hand nemen.
- Asisat Oshoala (Nigeria, door FC Barcelona gehuurd van Dalian Quanjian): Oshoala verloor met FC Barcelona de Champions League-finale kansloos van Olympique Lyonnais (4-1), maar schreef toch geschiedenis. De Spaanse eretreffer kwam van de voet van de 24-jarige Nigeriaanse en zo werd ze de eerste doeltreffende Afrikaanse in een finale.
- Dzsenifer Marozsán (Duitsland, Olympique Lyonnais): De 27-jarige aanvoerster bij Duitsland is de leidende figuur en spelmaakster op het middenveld.
- Thembi Kgatlana (Zuid-Afrika, Beijing BG Phoenix FC): Ze werd in 2018 al verkozen tot beste speelster van Afrika en maakte het mooiste doelpunt van het jaar van alle Afrikaanse voetballers, mannen én vrouwen.
- Samantha Kerr (Australië, Perth Glory FC): Hét gezicht van het Australische vrouwenvoetbal.
- Marta (Brazilië, Orlando Pride): Volgens velen is Marta Vieira da Silva de beste voetbalster ooit. De Braziliaanse werd vanaf 2006 maar liefst vijf keer op rij gekroond tot Wereldvoetbalster van het Jaar.
- Jody Brown (Jamaica, Montverde Academy Florida): Ze is pas een maandje zeventien jaar, maar Jody Brown is nu al de ster van de Jamaicaanse ploeg.
- Estefania Banini (Argentinië, Levante): Volgens haar landgenoten 'de Messi van de Argentijnse vrouwen'.
- Saki Kumagai (Japan, Olympique Lyon): Met Saki Kumagai heeft Japan achterin een van de beste verdedigsters ter wereld rondlopen.
- Christine Sinclair (Canada, Portland Thorns FC): Liefst veertien keer werd Christine Sinclair verkozen tot beste voetbalster van Canada.
- Gaëlle Enganamouit (Kameroen, transfervrij): Zowel op als naast het veld van groot belang voor Kameroen. Gaëlle Enganamouit heeft in haar thuisland de eerste vrouwelijke voetbalacademie geopend.
- Alex Morgan (Verenigde Staten, Orlando Pride): In het sterrenensemble van Team USA voetballen meerdere grote namen, maar Alex Morgan is de absolute smaakmaker.
Speelsters van het Nederlands Elftal: Een Overzicht
Het Nederlands vrouwenelftal kent vele getalenteerde speelsters. Hieronder een overzicht van enkele belangrijke speelsters:
- Angela Christ: Keepte op 14-jarige leeftijd al in de hoofdklasse, in die tijd het hoogste niveau. Ze voetbalt voor PSV en vervult bij het Nederlands team een reserverol.
- Anouk Dekker: Werd in 2011 landskampioen met FC Twente. Tegenwoordig speelt ze bij Montpellier in Frankrijk, waar ze fulltime prof werd.
- Daniëlle van de Donk: Praat veel in het veld, ze stuurt haar teamgenoten regelmatig aan en coacht veel.
- Desiree van Lunteren: Won tijdens een zaalvoetbaltoernooi bij AS ’80 in Almere de titel ‘Speelster van het toernooi’ vóór haar mannelijke teamgenoten.
- Dominique Janssen: Speelt sinds 2015 bij Arsenal.
- Jackie Groenen: Combineert voetballen bij FFC Frankfurt met een studie rechten aan de Universiteit van Tilburg. Groenen is de motor op het middenveld.
- Jill Roord: Verruilt FC Twente voor Bayern München. Ze is de dochter van René Roord, oud prof bij Twente.
- Kelly Zeeman: Speelt sinds 2013 voor Ajax, waarmee ze dit jaar kampioen werd.
- Kika van Es: Verdedigt sterk. Ze kopt veel weg, zit er veel tussen en is sterk in duels.
- Lieke Martens: Maakte het eerste Nederlandse WK-doelpunt voor vrouwen in de met 1-0 gewonnen wedstrijd tegen Nieuw-Zeeland.
- Lineth Beerensteyn: Staat onder contract bij Bayern München.
- Liza van der Most: Speelde augustus 2014 haar eerste interland.
- Loes Geurts: Ze is reservekeepster bij Paris Saint-Germain.
- Sari van Veenendaal: Keept erg sterk. Ze is lang (1 meter 80) en kan veel ballen wegwerken.
- Shanice van de Sanden: Valt op door snelheid en door haar uiterlijk. Van de Sanden scoorde met een kopbal het eerste Nederlandse doelpunt op dit EK tegen Noorwegen.
- Sheila van den Bulk: Speelt voor de Zweedse club Djurgårdens IF DFF.
- Sherida Spitse: Staat met 135 interlands op de zesde plek van spelers met de meeste interlands. Komend seizoen keert Spitse terug bij FC Twente.
- Sisca Folkertsma: Haar wens: voetballen in het buitenland.
- Stefanie van der Gragt: Speelde sterk tegen Engeland, maar moest zich toch laten wisselen omdat ze last kreeg van haar knie.
- Vanity Lewerissa: Speelt bij PSV.
- Vivianne Miedema: Is het idool van vele jonge meisjes die voetballen. Ze speelt komend seizoen voor Arsenal.
Het EK Vrouwen 2025: Vooruitblik
Het EK Vrouwen 2025 staat op het punt van beginnen. Op de dag van de openingswedstrijd maken we ons klaar voor een spektakelstuk in Zwitserland. Oranje zit in een loodzware poule met twee topfavorieten voor de eindzege en dus is een blik op de andere EK-deelnemers geen overbodige luxe. Welke spelers moet je zeker in de gaten houden?
Op basis daarvan is een duidelijke top zes te maken, met Spanje als absolute topfavoriet:
- Spanje
- Duitsland
- Engeland
- Frankrijk
- Zweden
- Nederland
Een monsterklus dus voor bondscoach Andries Jonker en zijn selectie, al is het niet onmogelijk.
De Goalgetters en Aangevers in Cijfers
De statistieken van 2024-2025 zeggen veel over de kansen van elk land in de eindstrijd om Europees succes. Allereerst een blik op de uitblinkers uit de top-5 competities (Engeland, Spanje, Frankrijk, Duitsland en Italië). Na een fenomenaal seizoen bij FC Barcelona voert Ewa Pajor (Polen) het topscorersklassement aan. Met maar liefst 25 goals laat ze de nummer twee, Cristiana Girelli (Italië, negentien goals) duidelijk achter zich.
Klara Bühl mag zich de assistkoningin van het seizoen 2024-2025 noemen. Met veertien assists bij de Duitse grootmacht FC Bayern München heeft de 24-jarige linksbuiten behoorlijke indruk gemaakt. Het verschil met de nummer twee is minder groot dan bij de topscorers. Tweevoudig Ballon d’Or-winnares Putellas kwam met elf assists dichtbij. Opvallend is dat Pajor zich naast goaltjesdief ook als veelvuldig aangever heeft bewezen. Ze deelt de derde plek met haar Barça-teamgenoot Caroline Graham Hansen, die beiden tien assists noteerden.
In de zes EK-kwalificatiekwalificatiewedstrijden die elk land speelde, is er eveneens een duidelijk onderscheid te maken in de best presterende spelers. Zo maakte Frida Maanum (Noorwegen) maar liefst zeven doelpunten in zes wedstrijden. De tweede plek wordt gedeeld door drie spelers met zes goals: Jess Fishlock (Wales), Lea Schüller (Duitsland) en Diana Silva (Portugal).
Opvallend is dat alleen Alexia Putellas zowel in het clubvoetbal als in de EK-kwalificaties in de top-lijstjes staat wat betreft assists. De Spaanse middenvelder gaf vier assists in zes kwalificatiewedstrijden. De lijstaanvoerder is de Zwitserse nummer tien, Smilla Vallotto, met zes succesvolle goalvoorbereidingen.