We kennen het allemaal: een bloedstollende voetbalwedstrijd waarin twee teams elkaar in evenwicht houden. Na negentig minuten is er nog geen winnaar en staat het nog steeds gelijk. In knock-outfases, waar een winnaar vereist is, volgt dan de verlenging. Maar wat houdt een verlenging precies in? En hoe zijn de regels rondom verlenging in het voetbal door de jaren heen geëvolueerd? Dit artikel duikt diep in de wereld van de verlenging, van de huidige regels tot historische experimenten en de impact op het spel.
Huidige Regels omtrent Verlenging
Wanneer een knock-out wedstrijd na de reguliere speeltijd (90 minuten plus blessuretijd) in een gelijkspel eindigt (bijvoorbeeld 0-0, 1-1, 2-2, etc.), wordt er een verlenging gespeeld. Deze verlenging bestaat uit twee helften van vijftien minuten, met een korte rustpauze waarin de teams van speelhelft wisselen, wat kunnen drinken en wisselen. Ook in elke helft van de verlenging wordt er blessuretijd bijgeteld. Als er na deze verlenging nog steeds geen winnaar is, volgt een strafschoppenserie. Voorafgaand aan de strafschoppen krijgen de spelers nog een pauze van vijf tot tien minuten om op adem te komen en een tactiek te bespreken. Soms wordt er zelfs een andere keeper ingezet, mits deze tijdens de wedstrijd al is ingewisseld.
Bij de strafschoppenserie wordt er geloot om te bepalen welk team begint en aan welke kant de strafschoppen worden genomen. Elk team krijgt in principe vijf strafschoppen, al kan de serie eerder eindigen als een team onmogelijk nog kan winnen (bijvoorbeeld bij een 3-0 stand na drie penalty's).
Verlenging en Wissels: Extra Mogelijkheden
Tijdens een verlenging krijgen teams extra wisselmogelijkheden. Naast de reeds toegestane wissels tijdens de reguliere speeltijd, mag elk team één extra speler wisselen, zelfs als het maximum van vijf wissels al is bereikt. Dit extra wisselmoment is bedoeld om de vermoeidheid van de spelers tegen te gaan, aangezien kramp vaak voorkomt in de verlenging. Teams krijgen ook een extra wisselmoment tijdens de verlenging. Wissels mogen ook worden doorgevoerd voor aanvang van de verlenging en in de rust van de verlenging, zonder dat dit als een wisselmoment telt. Indien een team tijdens de reguliere speeltijd het maximum aantal wissels en/of wisselmomenten niet heeft benut, mogen deze tijdens de verlenging worden ingezet.
Regels voor Jeugdwedstrijden
Het is belangrijk op te merken dat de regels rondom verlenging kunnen verschillen per categorie. In de jeugdcategorie A (divisies en hoofdklasse) gelden over het algemeen dezelfde regels als bij de senioren, met één belangrijke uitzondering: er wordt niet verlengd. Bij een gelijkspel volgt direct een strafschoppenserie.
Lees ook: De officiële basketbalregels
Historische Evolutie van de Verlengingsregels
Voetbal bestaat al lange tijd en de manier waarop winnaars werden bepaald in knock-outfases is door de jaren heen veranderd. Vroeger werd bij een gelijkspel simpelweg een nieuwe wedstrijd op een later tijdstip gespeeld. Later werd de verlenging van twee keer vijftien minuten ingevoerd, zoals we die nu nog steeds kennen.
Een opvallende variant was de "golden goal", die in 1996 werd ingevoerd. Hierbij werd er ook twee keer vijftien minuten gespeeld, maar de wedstrijd was direct afgelopen zodra er een doelpunt werd gescoord. Als er geen golden goal viel, volgden strafschoppen. De golden goal moest aantrekkelijker voetbal opleveren, maar werd in 2003 door de UEFA en in 2005 door de FIFA afgeschaft, omdat het vaak leidde tot defensief spel.
Er was ook een periode met de "Silver Goal". Hierbij werd de wedstrijd beëindigd als één van de teams aan het einde van de eerste verlenging leidde. Deze regel was echter ook geen lang leven beschoren.
Verlenging in Competities en Toernooien
Verlengingen komen niet voor tijdens de reguliere competitie of in de groepsfase van toernooien zoals de Champions League, EK's en WK's. In deze gevallen krijgen beide teams bij een gelijkspel een punt. Verlengingen zijn echter wel gebruikelijk in knock-outfases van bekertoernooien (zoals de KNVB beker) en in de knock-outfases van de Champions League, EK's, WK's en de Nations League. In deze toernooien betekent verlies directe uitschakeling, waardoor een beslissing noodzakelijk is.
Analyse van Verlengingen: Doelpunten en Strafschoppen
Statistieken laten zien dat van de 93 knock-out wedstrijden sinds 2006, er 33 (35,5%) uitliepen op een verlenging. In 14 van die 33 gevallen (42,4%) werd er minstens één keer gescoord in de verlenging. Dit betekent dat in de meeste verlengingen niet wordt gescoord en de wedstrijd uiteindelijk wordt beslist door een strafschoppenserie.
Lees ook: Verlenging in het voetbal: duur en regels
Hoewel een verlenging op het eerste gezicht weinig toegevoegde waarde lijkt te hebben, is het interessant om te zien dat er gemiddeld meer wordt gescoord in de verlenging dan in de eerste dertig minuten van de reguliere speeltijd. Dit kan te maken hebben met de vermoeidheid van de spelers en de toegenomen druk om te scoren. Echter, omdat verlengingen minder vaak voorkomen dan de reguliere speeltijd, hebben doelpunten in de verlenging een grotere impact op het gemiddelde.
De Rol van de Verlenging: Uitstel van Executie?
De verlenging lijkt in veel gevallen meer een uitstel van de strafschoppenserie dan een daadwerkelijke kans om een winnaar te bepalen. Op het WK van 2022 liepen bijvoorbeeld vier van de vijf verlengingen uit op strafschoppen. Dit roept de vraag op of de huidige vorm van de verlenging nog wel de meest effectieve en aantrekkelijke manier is om een wedstrijd te beslissen.
Lees ook: Speeltijd handbalwedstrijd
tags: #verlenging #voetbal #regels