Cricket: Een complete uitleg van de spelregels

Cricket is een zomersport die door iedereen gespeeld kan worden. Het seizoen loopt van mei tot september, met een onderbreking voor de jeugd in de zomervakantie. In de winter wordt er veel indoor getraind en gespeeld, met een jaarlijkse indoorcompetitie voor de jeugd in februari, maart en april. Er zijn korte en lange spelvormen, voor gevorderden en beginners, met een harde of zachte bal, in de ochtend, middag of zelfs avond als het lang licht is.

Wat is cricket?

Cricket is een balsport die wordt gespeeld tussen twee teams van elk elf spelers. Het doel van het spel is om meer runs (punten) te scoren dan de tegenstander. Dit gebeurt door te slaan met een bat (een soort houten knuppel) en te rennen tussen twee wickets (een constructie van drie paaltjes met twee dwarsliggende latjes, de bails).

Geschiedenis van cricket

Spellen met een bal en slaghout waren in de Middeleeuwen al bekend. Britse historici stellen dat cricket rond het jaar 1600 is ontstaan in Zuidoost-Engeland. Franse historici zijn het hier niet mee eens en beweren dat cricket een Franse sport is, die de Engelsen hebben overgenomen tijdens de Honderdjarige Oorlog. Recent onderzoek uit Australië wijst uit dat cricket afkomstig is uit Vlaanderen. De ontdekking van een gedicht uit 1533 waarin Vlaamse wevers worden omschreven als ‘kings of crekettes’ ondersteunt deze theorie. Dit is de oudste waarneming van de sport cricket en wordt daardoor gezien als de meest aannemelijke theorie over het ontstaan van de balsport. Het vermoeden is nu dat Vlaamse wevers cricket mee hebben genomen bij hun migratie naar Kent en dat de sport zo in Engeland terecht kwam. Waar het woord cricket precies vandaan komt, is niet duidelijk.

In de 18e eeuw groeide cricket uit tot de meest populaire sport onder de Britse aristocratie. In 1787 richtte Thomas Lord een afgesloten cricketterrein in de wijk Marylebone op. Bij dat terrein kwam ook een cricketvereniging, de Marylebone Cricket Club (MCC). Deze vereniging kwam een jaar later met cricketwetten en beheert die wetten vandaag de dag nog steeds.

Om de vier jaar wordt er een wereldkampioenschap cricket gehouden. Het eerste kampioenschap voor de mannen werd gewonnen door West-Indië en het eerste kampioenschap voor de vrouwen werd gewonnen door Engeland.

Lees ook: Van rugby naar media: JayJay Boske

Benodigdheden om cricket te spelen

Om cricket te spelen heb je de volgende benodigdheden nodig:

• Een slaghout (bat), meestal gemaakt van wilgenhout
• Een speelveld
• Lichaamsbescherming
• Witte cricketballen (voor korte spelvormen, rode ballen voor langere wedstrijden)
• Wickets
• Handschoenen (voornamelijk voor de wicketkeeper)
• Geschikte schoenen

Het speelveld

Het cricketveld is een groot, rond veld, meestal van gras, met een diameter van tussen de 140 en 160 meter. De grens van het veld wordt aangegeven met een touw, de 'boundary'. In het midden van het veld bevindt zich een strook van kort gemaaid gras of kunstgras, de 'pitch'. De pitch is ongeveer 20 meter lang en 3 meter breed (voor jeugdwedstrijden is de pitch iets korter, ongeveer 17 meter). Aan beide uiteinden van de pitch staan de wickets.

De basisprincipes van het spel

Cricket wordt gespeeld door twee teams van elk elf spelers. Een team is aan slag (het battingteam) en probeert runs te scoren, terwijl het andere team fieldt (het fieldingteam) en probeert de batsmen uit te schakelen. Wanneer 10 van de 11 slagmensen uit zijn, of wanneer het maximaal aantal gegooide ballen is gebruikt, wisselen de teams van rol. Het team dat aan het eind van het spel de meeste runs heeft gescoord, wint de wedstrijd.

De rollen van de spelers

• Batsman (slagman): De batsman probeert de bal weg te slaan en runs te scoren door tussen de wickets te rennen.
• Bowler (werper): De bowler probeert de wicket van de batsman te raken met de bal.
• Fielder (veldspeler): De fielders proberen de bal te vangen of tegen te houden om te voorkomen dat de batsmen runs scoren.
• Wicketkeeper: De wicketkeeper staat achter de batsman en probeert de bal te vangen als de batsman hem mist.

Het spelverloop

1. De aanvoerders van de teams tossen om te bepalen wie er het eerst aan slag is en wie er eerst gaat bowlen. De toss is een belangrijk onderdeel van cricket, omdat het hele spelverloop hiervan afhangt.
2. Het team dat aan slag is, stuurt twee batsmen het veld op. Deze spelers vormen de eerste partnership van de wedstrijd.
3. De bowler van het fieldingteam gooit de bal richting de batsman. De batsman probeert de bal weg te slaan.
4. Als de batsman de bal wegslaat, proberen hij en zijn partner zo snel mogelijk tussen de wickets te rennen. Elke keer dat ze een volledige run voltooien (heen en weer tussen de wickets), scoren ze een run. Ze kunnen ervoor kiezen om te stoppen met lopen of ze kunnen opnieuw een oversteek wagen om twee runs of meer te scoren.
5. De fielders proberen de bal te vangen of tegen te houden. Als ze de bal vangen voordat deze de grond raakt, is de batsman uit ('caught').
6. De bowler probeert de wicket van de batsman te raken met de bal. Als de bal de wicket raakt, is de batsman uit ('bowled').
7. Een batsman kan ook op andere manieren uitgaan, bijvoorbeeld door 'run out' (als een fielder de wicket raakt met de bal terwijl de batsman aan het rennen is en nog niet veilig is in zijn crease), 'leg before wicket' (LBW, als de bal de wicket zou hebben geraakt, maar in plaats daarvan het been van de batsman raakt), of 'stumped' (als de wicketkeeper de wicket raakt terwijl de batsman buiten zijn crease staat).
8. Als een batsman uit is, komt de volgende batsman van het team aan slag. Dit gaat door totdat 10 van de 11 batsmen uit zijn, of totdat het maximaal aantal overs (een serie van zes ballen die door dezelfde bowler worden gegooid) is gespeeld.
9. Als alle batsmen uit zijn, wisselen de teams van rol. Het team dat fieldde, gaat nu aan slag, en omgekeerd.
10. Nadat beide teams aan slag zijn geweest, wordt de eindscore vergeleken. Het team met de meeste runs wint de wedstrijd.

Manieren waarop een batsman uit kan gaan

• Catch: De bal die de slagman heeft weggeslagen, wordt gevangen door een fielder voordat deze de grond raakt.
• Bowled: De bowler gooit de slagman uit door de bal tegen de wickets aan te gooien.
• Run out: Een speler is niet op tijd binnen, over de witte lijn voor zijn wicket, op het moment dat de wicket waar hij naartoe loopt om wordt gegooid.
• Gestumped: Een slagman stapt uit zijn crease of staat klaar om te slaan en de bal mist, kan door de wicketkeepers gestumped worden. Dit doet een keeper door de bal te vangen en deze direct terug te gooien naar het wicket.
• Leg before wicket (LBW): Een slagman is ook uit wanneer de bal de wicket zou raken, maar in plaats daarvan het been van de slagman raakt.
• Hit the ball twice: Een slagman mag niet twee keer op een bal slaan. Wat hij wel mag doen is zijn voet gebruiken om de bal te stoppen zodat deze het wicket niet raakt. Slaat hij of zij de bal wel tweemaal, dan is de slagman uit.
• Hit wicket: Raakt een slagman de wicket en laat hij zijn bails vallen, dan is hij uit. Springt hij weg voor een bal die op zijn lichaam afkomt om te voorkomen dat hij uit wordt gelopen, dan geldt deze regel niet.
• Timed out: Wanneer er een nieuwe slagman aan slag komt, heeft deze drie minuten de tijd om het veld op te komen. Is hij later, dan is hij timed out en is iemand anders aan slag. Dit is op internationaal niveau nog nooit gebeurd.
• Obstructie: Een slagman is uit wanneer hij of zij opzettelijk een veldspeler hindert.
• Retired out: De slagman kiest er vrijwillig voor om te stoppen met zijn of haar slagbeurt.

Verschillende vormen van cricket

Er zijn verschillende vormen van cricket, die verschillen in de lengte van de wedstrijd en het aantal overs dat elk team speelt:

• Test cricket: De langste vorm van cricket, waarbij een wedstrijd maximaal vijf dagen kan duren. Elk team speelt twee innings (slagbeurten). Testcricket wordt alleen gespeeld door landen die de testcricketstatus hebben gekregen van de International Cricket Council.
• One-day cricket: Een kortere vorm van cricket, waarbij elk team één innings speelt en een beperkt aantal overs heeft (meestal 50).
• Twenty20 (T20) cricket: De kortste en meest populaire vorm van cricket, waarbij elk team 20 overs speelt.

Cricket in Nederland

In Nederland wordt ook veel cricket gespeeld. Er zijn ongeveer 60 cricketclubs. De nationale cricketbond heet de Koninklijke Nederlandse Cricket Bond (KNCB). Zij organiseren landelijke competities voor clubs. Er zijn ook jeugdcompetities voor verschillende leeftijden. De KNCB regelt ook het Nederlands Elftal. Er is een Nederlands elftal voor heren en één voor dames. En er zijn ook Nederlandse teams voor jeugdspelers. Alle Nederlandse elftallen spelen internationale wedstrijden tegen andere landen. Het Nederlands Elftal bij de mannen speelt internationaal in de eerste divisie.

Lees ook: Honkbalregels begrijpelijk gemaakt

Beginnen met cricket

Wil je zelf graag aan de slag met cricket? In Nederland zijn er meerdere verenigingen en clubs te vinden waar je cricket kunt spelen. Het cricketseizoen loopt van mei tot en met september, dus het is wel echt een zomersport.

Hier zijn een aantal tips om te beginnen met cricket:

1. Vind een accommodatie: Zoek een vereniging of club bij jou in de buurt waar je kunt gaan trainen.
2. Schaf de spullen aan: Probeer eerst een aantal proeflessen te volgen met spullen van de club of vereniging, zodat je niet meteen alles aan hoeft te schaffen.
3. Sluit je aan bij een team: De meeste clubs of verenigingen hebben een eigen team of zelfs meerdere teams.

Cricket: Een sociale sport

Cricket is een heel sociale sport. Natuurlijk wil je de wedstrijd winnen, maar ook wil je met plezier samen sporten. Na de wedstrijd is iedereen weer onderdeel van dezelfde cricketgemeenschap met een grote passie voor de sport. In cricket is respect voor elkaar erg belangrijk. De scheidsrechter (umpire) heeft altijd gelijk - zelfs als hij/zij dat niet heeft. Respect is er ook voor de tegenstander. Het publiek klapt voor knappe prestaties van beide teams, en joelt elkaar niet uit. Na afloop van de wedstrijd of in de rust eten de spelers altijd samen. Families van beide teams zitten met en door elkaar heen langs het veld.

Lees ook: Spelplezier door Volleybalregels

tags: #uitleg #spelregels #cricket