De Cubaanse liefde voor honkbal heeft een lange en bewogen geschiedenis, die teruggaat tot 1871, toen de eerste in Cuba geboren speler, Esteban 'Steve' Bellán, op het hoogste niveau in Amerika verscheen. Bellán, wiens moeder Iers was, speelde voor teams als de Troy Haymakers en de New York Mutuals. De sport werd ook omarmd door Fidel Castro, waardoor honkbal een centraal onderdeel van de Cubaanse identiteit werd.
De pre-revolutionaire periode: Van rassenscheiding tot Negro Leagues
De geschiedenis van het Cubaanse honkbal kan grofweg worden onderverdeeld in twee periodes: voor en na de Cubaanse revolutie. De periode vóór de revolutie kan verder worden onderverdeeld in twee tijdvakken: vóór en na Jackie Robinson. Robinsons doorbraak van de rassenscheiding in de Major League opende de deuren voor veel Cubaanse spelers die voorheen geen kans kregen. Voor die tijd werden wel witte Cubanen toegelaten tot de majors, maar zij vormden slechts een kleine minderheid van alle Cubaanse spelers.
Martín Dihigo: Een legende buiten de Major League
De belangrijkste zwarte Cubaanse honkballer uit de tijd vóór Castro en Robinson was Martín Dihigo. Dihigo begon zijn carrière op Cuba als tweede honkman, maar ontwikkelde zich tot een veelzijdige speler die meerdere posities beheerste, waaronder die van pitcher. Zijn statistieken zijn indrukwekkend, en hij toonde zijn dominantie als pitcher en slagman overal waar hij speelde.
Een beroemde anekdote vertelt over zijn duel met Satchel Paige in de Mexicaanse competitie. De twee pitchers maakten er een spannende strijd van, die uiteindelijk werd beslist door een walk-off homerun tegen Paige's vervanger. Dihigo sloot ooit een seizoen af met een ERA onder de 1.00, sloeg homeruns van 500 feet en gooide een bal vanaf de thuisplaat zonder stuit tegen de hekken in het outfield. Ondanks dat hij nooit in de Major League speelde, werd Dihigo geprezen door Amerikaanse spelers en opgenomen in de Hall of Fame in Cooperstown.
Dolf Luque: Een pionier in de Major League
Hoewel veel van Cuba's beste honkballers waren veroordeeld tot de Negro Leagues, waren er ook witte Cubaanse spelers die de overstap naar de Major League maakten. In de jaren '10 en '20 van de vorige eeuw waren er ongeveer 17 witte Cubanen actief in de Major League, waarvan Adolfo 'Dolf' Luque de beste was. Luque, een pitcher, speelde in de beruchte World Series van 1919 voor de Cincinnati Reds. Hij werd vaak neergezet als een stereotype Zuid-Amerikaan, maar kende na zijn spelersloopbaan een succesvolle carrière als manager.
Lees ook: Schema voor 27 teams
Minnie Miñoso: Een Cubaanse komeet in Chicago
Orestes 'Minnie' Miñoso maakte al op jonge leeftijd naam in Cuba en werd uitgeroepen tot Rookie of the Year. Hij maakte de overstap naar Amerika en speelde voor de New York Cubans in de Negro National League. In 1951 werd hij verkocht aan de Chicago White Sox, waar hij de eerste zwarte speler werd die voor de club uitkwam. Miñoso groeide uit tot een publiekslieveling en werd bekend als 'Mr. White Sox'. In zijn eerste seizoen sloeg hij meteen een homerun in zijn eerste at-bat en eindigde hij tweede in batting average. Zijn snelheid leverde hem de bijnaam 'The Cuban Comet' op. Miñoso speelde zeven keer in de All-Star Game en won drie Gold Gloves.
De post-revolutionaire periode: Amateurisme en overlopers
Na de revolutie veranderde de situatie voor Cubaanse honkballers opnieuw. Fidel Castro wilde de grootste talenten binnenboord houden en verving de professionele Cuban League door een amateurcompetitie. Spelers die een Amerikaans avontuur wilden aangaan, moesten overlopen. De laatste speler die rechtmatig uit Cuba vertrok was Luis Tiant Jr., de zoon van een legendarische pitcher.
Luis Tiant Jr.: Een ster in Boston
Tiant Jr. maakte carrière in de VS, maar kon 14 jaar lang zijn ouders niet meer zien vanwege de verslechterde relatie tussen Cuba en de VS. Hij groeide uit tot een drievoudig All-Star en bereikte de World Series met de Boston Red Sox.
Internationale dominantie en mythische figuren
De maatregel om de beste spelers binnenboord te houden, leverde de Cubaanse ploeg veel succes op internationale toernooien op. Omdat de beste Amerikanen vaak niet actief konden zijn op deze toernooien, domineerden de Cubanen de belangrijkste prijzen. Spelers als Omar Linares, Lourdes Gourriel en de broers Víctor en Germán Mesa werden gezien als mythische figuren.
Olympische successen en de overstap naar de MLB
Cuba won de gouden medaille op de Olympische Spelen van 1992 in Barcelona. Sommige van deze olympische kampioenen maakten later de overstap naar de MLB, waaronder pitcher Orlando Hernandez, die een legende werd bij de New York Yankees. Ook zijn halfbroer Livan Hernandez won een World Series en werd uitgeroepen tot MVP van de series.
Lees ook: Stappenplan 4-Team Toernooi
Yulieski Gourriel: Van Cubaanse ster tot MLB-kampioen
Yulieski Gourriel werd al op jonge leeftijd een belangrijke speler in de nationale ploeg. Ondanks dat zijn vader in dienst was van de nationale bond, maakte Gourriel uiteindelijk toch de overstap naar Noord-Amerika, samen met zijn jongere broer Lourdes Jr.
De Cubaanse exodus naar de MLB
De overstap van de Gourriel-broers volgde op jaren waarin steeds meer Cubaanse sterren het eiland verlieten. Spelers als Yoenis Cespedes, Aroldis Chapman en José Abreu maakten indruk in de MLB. Abreu won de Rookie of the Year Award en bewees meteen zijn talent.
De impact op de Cubaanse competitie
De Cubaanse exodus heeft een harde klap uitgedeeld aan de Cubaanse competitie, omdat de grootste talenten vertrekken voordat ze ooit aan het werk zijn gezien. De bemoeienis van president Trump met het uitreizen van Cubaanse spelers kan de competitie mogelijk weer opladen, maar dit gaat wel ten koste van de inwoners en de spelers zelf.
Recente ontwikkelingen: Cuba op het wereldtoneel
Cuba blijft een belangrijke speler in het internationale honkbal. Het Cubaanse team neemt deel aan toernooien zoals de World Baseball Classic en speelt wedstrijden tegen teams van over de hele wereld.
World Baseball Classic 2023
In de World Baseball Classic van 2023 zat Cuba in Poule B, waar de wedstrijden in de Tokyo Dome werden gespeeld. Na een verlies tegen Japan won Cuba van China en Australië om door te gaan naar de tweede ronde. In Poule E verloor Cuba echter van Israël en Japan.
Lees ook: Wat gebeurt er bij een gelijkspel in handbal?
Het Cubaanse team van nu
Het Cubaanse team is niet wat het zou kunnen zijn met alle Major Leaguers die er nu zijn. Spelers als Aroldis Chapman, Yoenis Céspedes, José Abreu en Yuliesky Gourriel, die eerder wel de Cubaanse kleuren droegen op internationale toernooien, mogen van de Cubaanse regering niet meer uitkomen voor Cuba omdat zij illegaal het eiland hebben verlaten. Yoenies Cespedes doet dan wel niet mee, zijn jongere broertje Yoelkis Céspedes wel. Alfredo Despaigne is de veteraan van het team.