Het voetbal in Suriname kent een rijke en boeiende geschiedenis, die teruggaat tot het begin van de 20e eeuw. Van de eerste georganiseerde wedstrijden tot de opkomst van talenten die ook in het buitenland furore maakten, heeft het Surinaamse voetbal een belangrijke bijdrage geleverd aan de sportwereld. Dit artikel werpt een licht op de vroege ontwikkelingen van het voetbal in Suriname en belicht enkele van de meest iconische namen die het Surinaamse voetbal heeft voortgebracht.
De Vroege Jaren van het Voetbal in Suriname
De oorsprong van het voetbalspel zelf gaat veel verder terug dan de Surinaamse context. Al 3000 jaar voor Christus werd in China een spel beoefend dat 'Tsu chu' werd genoemd, wat 'de bal met de voet trappen' betekende. Dit spel, voornamelijk gespeeld door soldaten, kan worden gezien als een vroege voorloper van het moderne voetbal. Via Japan en andere delen van de wereld, bereikte het voetbal uiteindelijk Europa en vond het zijn weg naar Suriname.
Rond 1900 probeerde Johan Bendter, de zoon van de directeur van de plantage Berlijn, het voetbalspel in Suriname te introduceren. Maandag 6 september 1909 wordt beschouwd als een historische datum voor de Surinaamse voetbalsport. Kapitein Hirschman vestigde de aandacht op de beoefening van het voetbalspel, naar het voorbeeld van Nederlands-Indië. Hij benadrukte dat het spel uitermate geschikt was voor militaire sportbeoefening, vanwege de vereiste behendigheid, snelheid en inzicht. Gouverneur Fock ging akkoord met dit voorstel, onder voorwaarden zoals een verbod op het spelen op zondagen.
In 1909 werd de Militaire Voetbal Club Juliana (MVCJ) opgericht. Op 18 januari 1910 werd door een vijftigtal jongelui, voornamelijk studenten, de Surinaamse Voetbal Vereniging (SVV) opgericht. Het eerste bestuur bestond uit P.F. Schuitemaker (voorzitter), Jean R. Heilbron, Daniël Fernandes, Coenraad Fernandes en J. Hutinch.
De eerste voetbalwedstrijd in Suriname vond plaats op 5 maart 1910 tussen MVCJ en SVV. SVV won met 4-1. De spelers van SVV waren: Ten Houte de Lange (keeper), Piet Payens, van Reyendam (backs), Wildeboer, da Costa, Nassy (midden), Bakker, Houtinck, C. Fernandes, D. Fernandes. SVV had echter geen lang leven, omdat veel spelers vertrokken om verder te studeren.
Lees ook: Ontdek de sleutelmomenten in de ontwikkeling van het Surinaamse vrouwenvoetbal
Op 3 september 1910 speelde HBS tegen SSS. Op 17 april 1911 speelden HBS en SSS opnieuw tegen elkaar. De spelers van SSS waren: Wijngaarde (keeper), Rickets, Kamphuys (backs), Caupain, Simons, Tjin Kon Fat (midden), Buth, Lobato, Zeegelaar, W. Morren en J. Bottelier. De spelers van HBS waren: Dragten (keeper), Bakker, van Ryendam (backs), Abercrombie, Huitinck (midden), Coenraad Fernandes, Daniel Fernandes, A. Schuitenmaker, da Costa, Wildeboer (voor). De spelers van Utrecht waren matrozen van een Nederlands schip.
De Eerste Voetbalcompetitie en de Oprichting van de SVB
Door de Vereniging van Nationale Feesten te Paramaribo werd in september 1911 de eerste voetbalcompetitie georganiseerd. Dinsdag 5 september 1911 is een historische dag voor de Surinaamse voetbalsport, omdat toen de eerste voetbalcompetitie van start ging. Voor HBS kwamen op het veld: Huitinck (keeper), Blaschman, Reyendam (backs), Bakker, Abercrombie, la Pierre (midden), C. Fernandes, Wildeboer, D. Fernandes, da Costa en A. Schuitenmaker. Daniel Fernandes werd gescoord. Caupain van SSS scoorde het tegendoelpunt en met 1-1 werd gerust. HBS won met 2-1.
In 1914 werd de eerste voetbalbond in Suriname opgericht, namelijk de Surinaamsche Voetbal Bond (SVB). Het bestuur bestond uit de heren Booms (voorzitter), W.A. Hennekes (secretaris), Ch.E.J. Lobato (penningmeester) en A.C. Polak (commissaris). De statuten van deze bond werden op 8 juli 1914 goedgekeurd. De bond bestond uit gewone leden, donateurs en ereleden. Elke competitiewedstrijd moest uiterlijk half vijf aanvangen. Een vereniging die niet kwam opdagen, verloor met 5-0 plus een boete.
Het eerste nationale elftal werd op 9 juli 1914 samengesteld door een commissie bestaande uit de heren Willem Heshusius, Flu, Amo, Langkamp, Hennekes en Ho Asjoe. De keeper, alle drie achterhoede spelers, Hennekes en van der Heuvel waren afkomstig van de voetbalvereniging Zeelandia. De eerste oefenwedstrijd van de nationale selectie vond plaats op 19 juli 1914 op het Gouvernementsplein onder leiding van scheidsrechter van der Upwich. Er werd tegen Zwaluw gespeeld. Op 26 juli 1914 verloor het nationale elftal van Zwaluw met 3-4.
De eerste internationale wedstrijd van het SVB-elftal vond plaats op 17 augustus 1915. Demerara versloeg Suriname toen met 0-5 en ook een ploeg van de militairen ging op 18 augustus 1915 roemloos ten onder.
Lees ook: SZVB: Achtergrond en groei
Moeilijkheden en Nieuwe Verenigingen
In 1917 was er een dieptepunt in de voetbalsport, met slechts één wedstrijd dat jaar. In 1916 brak tijdens een wedstrijd een gevecht uit tussen militairen en burgers. De SVB verrichtte in 1917 een historische taak door een verzoek aan de overheid te doen om een perceel land aan de Cultuurtuin voor 75 jaar in erfpacht aan te vragen en deze ook te krijgen.
Er ontstonden nieuwe verenigingen, zoals de Surinaamsch Voetbal Vereniging (SVV) op 5 september 1915. In 1916 kwam Uitspanning Door Inspanning (UDI), een militaire vereniging, terwijl Valour, een burgervereniging, zich in maart 1915 losmaakte van Velocitas. In januari 1918 werd de eerste voetbalvereniging in Nickerie opgericht, genaamd Sport Staalt Spieren (SSS).
Harry Slijngaard: Een Pionier van het Surinaamse Voetbal
Harry Slijngaard was een van de meest invloedrijke figuren in het Surinaamse voetbal. Hij was de maker van het eerste doelpunt voor Suriname in een internationale wedstrijd, tegen Guyana. Deze wedstrijd, die Suriname met 2-1 won, was een grote opleving voor het Surinaamse voetbal.
Slijngaard speelde in een tijd waarin er geen trainers waren en spelers moesten leren door af te kijken en te imiteren. Hij maakte ook deel uit van Swift, een vereniging die werd opgericht om Cicerone, een andere voetbalclub, aan te pakken. Swift slaagde erin om Cicerone te verslaan, maar werd daarna ontbonden.
Naast voetbal was Slijngaard ook actief in de cricketsport. Hij vertegenwoordigde Suriname jarenlang in de cricket bondsselectie.
Lees ook: Top Colombiaanse voetballersnamen
Surinaamse Voetballers in het Nederlands Elftal
In de loop der jaren hebben veel voetballers met Surinaamse roots een belangrijke rol gespeeld in het Nederlands elftal. Namen als Ruud Gullit, Frank Rijkaard, Patrick Kluivert, Nigel de Jong en Virgil van Dijk hebben allen successen behaald met Oranje.
Ruud Gullit was aanvoerder van het Nederlands elftal dat in 1988 Europees kampioen werd. Frank Rijkaard was een ander belangrijk lid van het team van 1988. Patrick Kluivert was lange tijd topscorer van het Nederlands elftal. Nigel de Jong speelde een belangrijke rol op het WK 2010. Virgil van Dijk is de huidige aanvoerder van het Nederlands elftal.
De SLM Ramp: Een Zwarte Dag voor het Surinaamse Voetbal
Op 7 juni 1989 vond de SLM ramp plaats, waarbij een vliegtuig met aan boord het Kleurrijk Elftal neerstortte. Het Kleurrijk Elftal was een team van voetballers in Nederland met Surinaamse wortels. Veertien voetballers en hun coach overleefden de ramp niet. De ramp was een grote tragedie voor het Surinaamse voetbal en de Surinaamse gemeenschap in Nederland.
tags: #surinaamse #oud #voetballers #namen