Korfbal is een unieke teamsport die in Nederland is ontstaan en inmiddels wereldwijd wordt beoefend. Anno 2016 beoefenen meer dan 80.000 mensen in Nederland deze sport. Het kenmerkende van korfbal is dat het een gemengde sport is, waarbij mannen en vrouwen in hetzelfde team spelen. Dit artikel beschrijft de spelregels, de geschiedenis en de ontwikkeling van korfbal.
Ontstaan en Geschiedenis van Korfbal
De geschiedenis van korfbal gaat meer dan een eeuw terug, naar het begin van de 20e eeuw. In 1901 reisde de Amsterdamse onderwijzer Nico Broeckhuysen (1876-1958) naar Nääs in Zweden om een cursus gymnastiek te volgen. Daar maakte hij kennis met een sport genaamd "Ringboll". Ringboll hield in dat een bal door een ring moest worden gegooid die op drie meter hoogte hing. Het veld was verdeeld in drie vakken, met in elk vak vier spelers van elk team. Elk team mocht alleen in een van de ringen scoren, waardoor er een aanvalsvak, een middenvak en een verdedigingsvak ontstond. Net als korfbal werd ringboll gemengd gespeeld.
Broeckhuysen was enthousiast over Ringboll, maar vond de regels te ingewikkeld voor zijn schoolklas. Daarom vereenvoudigde hij de regels en verving de ring door een mand zonder bodem, zodat het duidelijker was wanneer er gescoord werd. Ook veranderde hij de naam van het spel in "korfbal". De kinderen in zijn klas waren enthousiast over het spel, en al snel gingen ook andere onderwijzers het met hun klassen spelen. Dit waren de eerste korfbalwedstrijden in Nederland.
De Nederlandse Korfbalbond
Het succes van korfbal leidde tot de oprichting van de Nederlandse Korfbalbond (NKB). Broeckhuysen en andere onderwijzers richtten eerst een korfbalvereniging op, waarna er al snel meer verenigingen volgden. Op 2 juni 1903 werd in Amsterdam de Nederlandse Korfbalbond opgericht door vertegenwoordigers van zeven verenigingen. In 1938 werd de NKB de Koninklijke Nederlandse Korfbal Bond (KNKB).
Naast de NKB ontstonden ook de Christelijke Korfbalbond (CKB) in 1920 en de Rooms Katholieke Dames Korfbal Bond (RKDKB). De CKB werd opgericht omdat veel korfbalwedstrijden op zondag werden gespeeld, wat voor veel christenen een probleem was. De RKDKB werd opgericht omdat sommige christenen niet gemengd wilden korfballen; later werd de naam van deze bond veranderd in de Nederlandse Dames Korfbal Bond (NDKB).
Lees ook: Gids voor Hockey 8-Tallen Speelbegeleiding
In 1973 fuseerden de CKB en de KNKB tot het Koninklijke Nederlandse Korfbalverbond (KNKV). In 1994 werd ook de NDKB samengevoegd met het KNKV.
Internationale Ontwikkeling
De internationale ontwikkeling van korfbal begon in 1924 met de oprichting van het Internationaal Korfbal Bureau door Nederland en België, de enige landen waar toen korfbal werd gespeeld. Later werd dit bureau vervangen door de International Korfball Federation (IKF), toen korfbal in meer landen werd gespeeld. De IKF wordt sinds 1993 erkend door het Internationaal Olympisch Comité (IOC).
Sinds 1978 wordt er elke vier jaar een wereldkampioenschap georganiseerd. Nederland heeft dit toernooi elf keer gewonnen, en België één keer (in 1991). Het Europese kampioenschap korfbal, dat sinds 1998 wordt gehouden, is tot en met 2016 alleen door Nederland gewonnen. Daarnaast is er de Europa Cup, een jaarlijkse competitie voor de beste clubteams. Nederlandse clubs hebben dit toernooi bijna altijd gewonnen, met slechts zes overwinningen voor Belgische clubs.
De Korfbal League
De Korfbal League is de hoogste korfbalcompetitie in Nederland. Deze competitie werd in 2005 opgericht om topkorfbal aantrekkelijker te maken voor het publiek. Daarvoor waren er twee hoofdklassen, maar het nationale kampioenschap werd al sinds 1905 gehouden. De Korfbal League bestaat uit de tien beste korfbalverenigingen, die via play-offs strijden om het kampioenschap.
Veranderingen in de Spelregels
De korfbalregels zijn in de loop der jaren vaak veranderd. Tot 1991 werd korfbal gespeeld op een veld met drie vakken. Het middelste vak werd echter als storend ervaren, omdat het de balcirculatie vertraagde en het spel saai maakte. Door het middelste vak weg te halen, werd het spel sneller en aantrekkelijker. Een andere belangrijke verandering was het verbod op het verdedigd schieten in 1965. In 2004 werd de rieten mand vervangen door een kunststof korf, zodat alle korven precies dezelfde afmetingen hadden. Tot 1953 werd korfbal alleen op het veld gespeeld.
Lees ook: Hockey spelregels: Een gedetailleerde uitleg
Spelregels
Korfbal is een balsport die wordt gespeeld door twee teams van elk acht spelers: vier mannen en vier vrouwen. Het doel van het spel is om de bal door de korf van de tegenpartij te gooien. Een geldig doelpunt wordt gemaakt door de bal van bovenaf door de korf te gooien. Het team dat de meeste doelpunten maakt, wint de wedstrijd.
Het korfbalveld is verdeeld in twee vakken: een aanvalsvak en een verdedigingsvak. Elk team plaatst twee mannen en twee vrouwen in het aanvalsvak en de andere vier spelers in het verdedigingsvak. De spelers in het aanvalsvak proberen te scoren, terwijl de spelers in het verdedigingsvak proberen te voorkomen dat de tegenpartij scoort. Na twee doelpunten wisselen de spelers van vak.
Er zijn verschillende manieren om te scoren. Een afstandsschot is een schot van relatief grote afstand. Een doorloopbal is een snelle aanval waarbij een speler zijn tegenstander voorbij loopt en de bal in de loop onderhands in de korf "schiet". Een korte kans is een schot van korte afstand, vaak na een vrije bal. Een strafworp wordt toegekend als een speler op onreglementaire wijze wordt gehinderd bij het schieten of een ernstige overtreding begaat. Een vrije worp wordt toegekend bij een minder ernstige overtreding.
Een speler mag niet lopen met de bal. Wel mag een speler die in balbezit is, van voet wisselen, mits hij op dezelfde plaats blijft staan. Een speler mag niet schieten als hij verdedigd wordt. Een speler is verdedigd als de verdediger zich tussen de aanvaller en de korf bevindt, op een afstand waarbij hij de schouder van de tegenspeler kan aanraken, de aanvaller aankijkt en daadwerkelijk probeert het schot tegen te houden. Dames mogen alleen dames verdedigen, en heren mogen alleen heren verdedigen.
Materialen
De korf is bevestigd aan een paal op een hoogte van 3,5 meter. Bij de jongere jeugd gelden aangepaste hoogtes van de korf: 2,0 / 2,5 / 3,0 meter. Vroeger werd de korf van riet of rotan gemaakt, maar tegenwoordig worden er kunststof korven gebruikt. Sinds 1 januari 2005 zijn kunststof korven en aluminium palen verplicht bij internationale wedstrijden en in het topkorfbal in Nederland en België.
Lees ook: Gids voor hockey spelregels
Varianten van Korfbal
Naast het traditionele korfbal zijn er verschillende varianten van de sport, zoals:
- Vrouwenkorfbal: Een variant die wordt gespeeld met twee teams van elk acht speelsters, waarbij vier speelsters per team een ander shirt/hesje dragen en gelden als 'heer'.
- Studentenkorfbal: Gelijk aan het normale korfbal, maar de verenigingen hebben meestal geen jeugdafdeling en weinig leden boven de 30.
- Beachkorfbal: Een variant die wordt gespeeld op een zandveld van 20x20 meter met één korf in het midden.
Korfbalverenigingen
In Nederland zijn veel korfbalverenigingen actief. Een voorbeeld hiervan is Devinco, een vereniging in Deventer die in 2004 is ontstaan uit een fusie van Hellas en Korfoes. Devinco heeft een rijke historie en organiseert verschillende activiteiten, zoals de Dinie Uit den Bogaard-prijs, het korfbalkamp voor de jeugd en het DEFinco-toernooi.
tags: #spelregels #korfbal #wikipedia