Volleybal, een sport die sinds 1964 op het programma van de Olympische Spelen staat voor zowel mannen als vrouwen, kent een rijke geschiedenis, zeker ook in Nederland. Dit artikel belicht de weg naar de Olympische Spelen, met bijzondere aandacht voor de kwalificatietoernooien en de selectie van het Nederlandse damesteam.
De Geschiedenis van Vrouwenvolleybal op de Olympische Spelen
Hoewel de Olympische Spelen al in 1896 begonnen, duurde het even voordat vrouwen een prominente rol gingen spelen. Bij de eerste Spelen in Athene mochten vrouwen zelfs helemaal niet meedoen. In de loop der jaren veranderde dit geleidelijk, en steeds meer sporten werden opengesteld voor vrouwelijke deelnemers. Boksen was in 2012 de laatste sport die vrouwen toeliet. Deze ontwikkeling weerspiegelt de veranderende maatschappelijke positie van vrouwen in de afgelopen eeuw. Nederland had in 1920 de eerste vrouwelijke deelnemer aan de Olympische Spelen. Rie Beisenherz was de eerste Nederlandse vrouw die aan de Olympische Spelen deelnam, precies honderd jaar geleden.
De Introductie van Volleybal en de Eerste Deelname van Nederland
Volleybal werd in 1964 geïntroduceerd op de Olympische Spelen in Tokio, zowel voor mannen als vrouwen. Het Nederlandse mannenteam was erbij, maar het zou nog tot 1992 duren voordat een Nederlands vrouwenvolleybalteam aan de Spelen zou deelnemen.
Tokio 1964: Het Debuut van Volleybal
De Olympische Spelen van 1964 in Tokio markeerden een belangrijk moment in de geschiedenis van het volleybal. Voor het eerst stond de sport op het olympische programma, zowel voor mannen als vrouwen. Het was echter bijna niet doorgegaan voor de mannen. Na een 3-2 overwinning op Italië gaf de FIVB en het IOC Nederland toestemming om naar de Olympische Spelen te gaan, maar het NOC twijfelde aan het niveau van de lange mannen en stelde een extra kwalificatietoernooi in. Het conflict tussen het NOC en de NeVoBo kreeg volop aandacht van de landelijke media. Oranje won met 3-1 van Frankrijk en plaatste zich voor de Olympische Spelen. Bondscoach Henk Blok had voor de eerste keer in de geschiedenis een trainingskamp ingesteld voor de selectie. Men wist dat het niet opgewassen was tegen de Oost-Europese ploegen, maar zette in op een plaats bij de eerste zes. Het toernooi ging echter teleurstellend van start tegen de onbekende Amerikanen (0-3 nederlaag). Nederland verloor zoals verwacht van de Oost-Europese landen en won uiteindelijk alleen van Brazilië en Zuid-Korea. Bij de mannen ging het eerste volleybalgoud naar de Sovjet-Unie; bij de vrouwen ging de eindzege naar gastland Japan.
Barcelona 1992: Het Olympische Debuut van de Nederlandse Vrouwen
In 1992 was het dan eindelijk zover: de Nederlandse vrouwenvolleybalploeg maakte haar opwachting op de Olympische Spelen in Barcelona. Het team behaalde een verdienstelijke zesde plaats, een prestatie om trots op te zijn bij hun eerste deelname.
Lees ook: Chileens elftal: actuele status
Atlanta 1996: Een Vijfde Plaats
Vier jaar later, in Atlanta 1996, wisten de Oranje dames hun prestatie van Barcelona te verbeteren.
Rio 2016: De Beste Prestatie tot Nu Toe
Na een afwezigheid van enkele jaren op de Olympische Spelen, keerde het Nederlandse vrouwenvolleybalteam in 2016 terug op het olympische toneel in Rio de Janeiro. Onder leiding van bondscoach Giovanni Guidetti behaalden de Oranje dames hun beste olympische resultaat tot nu toe: een vierde plaats. Hoewel ze net naast de medailles grepen, was het een prestatie van formaat en een bewijs van de groei en professionalisering van het Nederlandse vrouwenvolleybal.
Andere Internationale Successen
Naast de prestaties op de Olympische Spelen hebben de Nederlandse volleybalsters ook op andere internationale toernooien successen behaald. In 1995 wonnen ze het Europees kampioenschap door Kroatië in de finale met 3-0 te verslaan. Dit toernooi wordt eens in de vier jaar gespeeld, het jaar voordat de Olympische Spelen plaatsvinden. Het diende tot en met 2015 als eerste kwalificatiemoment voor de Olympische Spelen. In 2007 werd de tweede internationaal zeer aansprekende titel behaald. In het Chinese Ningbo werd Rusland in de finale van de FIVB World Grand Prix met 3-2 verslagen. In 2016 stond Oranje nogmaals op het podium, dit keer was het de derde plaats.
FIVB Volleyball Women’s Championship Netherlands 2022
Het FIVB - International Volleyball Federation wereldkampioenschap vrouwen in Nederland in 2022 heeft 125.000 toeschouwers getrokken. Het was voor het eerst in de geschiedenis dat het WK in Nederland werd gehouden.
De Weg naar Parijs 2024: Kwalificatie en Selectie
Het Olympisch Kwalificatietoernooi (OKT)
Een logische gedachte zou zijn om alles te richten op het OKT. Want deelname aan de Spelen is ook voor volleyballers een ultiem doel. Maar als het daar niet lukt, dan kan ook de positie op de wereldranglijst nog een ticket opleveren. En daarvoor tellen ook de potjes in de Nations League en op het EK mee. Aan het olympisch volleybaltoernooi doen zowel bij de mannen als de vrouwen twaalf teams mee. De Franse teams zijn automatisch geplaatst voor de Olympische Spelen in eigen land. Voor beide seksen zijn er drie kwalificatietoernooien, waarvan de beste twee landen zich direct kwalificeren. De overige vijf olympische tickets worden op basis van de wereldranglijst in juni 2024 toegewezen. Continenten die na de kwalificatietoernooien nog niet zijn vertegenwoordigd in Parijs krijgen voorrang.
Lees ook: Voorbereiding internationale wedstrijden U17
De loting voor het OKT heeft in maart al plaatsgevonden. De Nederlandse volleybalteams gaan beide naar China, waar ze een zware kluif wacht. De vrouwen spelen in september onder meer tegen het gastland, de Dominicaanse Republiek en wereldkampioen Servië, die alle drie hoger staan op de wereldranglijst. In negen dagen spelen de nationale teams zeven wedstrijden.
Update OKT
Onze volleybalvrouwen hebben het olympisch kwalificatietoernooi inmiddels achter de rug. Ze zijn daar derde geworden en hebben zich dus niet rechtstreeks geplaatst voor de Spelen. Brazilië, Dominicaanse Republiek, Polen, Servië, Turkije en de Verenigde Staten hebben zich via de drie OKT's geplaatst. Frankrijk had al een ticket, dus blijven er nog vijf over. Die worden vergeven op basis van de (opgeschoonde) wereldranglijst opgemaakt op 17 juni 2024. Landen uit continenten waarvan nog geen team zich gekwalificeerd heeft, krijgen voorrang. Op dit moment (september 2023) staat Nederland tiende.
De Volleybal Nations League (VNL) als Route naar Parijs
Nadat het de TeamNL Volleybaldames afgelopen najaar tijdens het olympisch kwalificatietoernooi in het Chinese Ningbo niet lukte om een toegangsbewijs voor Parijs 2024 te bemachtigen, was duidelijk dat de beslissing zou vallen in de poulefase van de Volleybal Nations League (VNL). Tijdens de eerste speelweek in het Turkse Antalya werd twee keer gewonnen (Bulgarije en Duitsland) en twee keer verloren (Turkije en Polen). Hierdoor ging Canada - de grootste uitdager in de strijd om een olympisch ticket - de TeamNL Volleybaldames voorbij op de wereldranglijst. In de tweede speelweek was Macau, China het decor. Net als in Antalya werd twee keer gewonnen (Dominicaanse Republiek en Frankrijk) en twee keer verloren (China en Brazilië). Door die resultaten stegen de TeamNL Volleybaldames twee plekken op de wereldranglijst. Van 11 naar 9.
In Fukuoka, Japan was het verschil op de wereldranglijst tussen de TeamNL Volleybaldames en Canada verwaarloosbaar. Desondanks begon Nederland met een klein numeriek voordeel aan de allesbeslissende speelweek. De eerste wedstrijd in Japan - waarin het hogergeplaatste Servië de tegenstander was - werd winnend afgesloten. Een dag later volgde een 3-0 nederlaag tegen de Verenigde Staten. Vervolgens werd rivaal Canada in een rechtstreekse confrontatie met 3-0 aan de kant gezet. Nadat de Canadese dames gisterochtend met 3-0 van Frankrijk wonnen was de missie voor de TeamNL Volleybaldames duidelijk. In de laatste poulewedstrijd tegen Zuid-Korea moest minimaal een set worden gepakt. Dat lukte direct in de openingsset. Op die manier waren de TeamNL Volleybaldames niet meer te achterhalen en was plaatsing voor de Spelen een feit.
Vierde Olympische Spelen
De TeamNL Volleybaldames mogen zich opmaken voor hun vierde Olympische Spelen. In Barcelona (1992) waren de TeamNL Volleybaldames voor het eerste van de partij. Destijds was een zesde plaats het eindstation. Vier jaar later - in Atlanta - strandden de TeamNL Volleybaldames opnieuw in de kwartfinale met een vijfde plaats als eindresultaat. Op de Olympische Spelen van Rio de Janeiro schopte Nederland het tot de halve finale. Daarin was China te sterk. In de strijd om het brons moesten de TeamNL Volleybaldames hun meerdere erkennen in de Verenigde Staten.
Lees ook: Terugblik handbalselectie
De Selectie voor Parijs 2024
De Nederlandse volleybaldames gaan voor de vierde keer naar de Olympische Spelen. In 1992 en 1996 haalde de ploeg de kwartfinales, in 2016 werden de halve finales behaald. De volleybalwedstrijden vinden plaats van 28 juli tot en met 11 augustus. Na een mindere periode is het nu afwachten of de vrouwen zich weten te plaatsen voor de kwartfinale.
Bondscoach Koslowski heeft zware keuzes moeten maken voor de selectie van dertien speelsters die naar Parijs mogen. Aanvoerder Laura Dijkema wordt aan de begeleidingsploeg toegevoegd en gaat in die hoedanigheid mee naar de Olympische Spelen, ondanks een blessure aan haar pink tijdens het olympische kwalificatietoernooi. Nova Marring gaat als reserve mee naar de Spelen. "Sinds mijn aantreden in januari 2023 hebben we met een groep van circa 25 tot 30 speelsters onze olympische droom nagejaagd", zegt bondscoach Koslowski in een toelichting. "Helaas mogen we naar Parijs slechts dertien speelsters meenemen. Ik heb zware keuzes moeten maken en ben mij ervan bewust dat de klap bij de speelsters die niet tot de selectie behoren hard aankomt. Desondanks ben ik ervan overtuigd dat we met deze selectie het hoogst haalbare resultaat kunnen nastreven."
Van de huidige selectie van de TeamNL Volleybaldames waren: Anne Buijs, Laura Dijkema en Celeste Plak tijdens de Olympische Spelen in Rio de Janeiro van de partij. Zij maken kans om in Parijs voor de tweede keer in hun leven deel te nemen aan de Olympische Spelen.
Concurrentie en Voorbereiding
Op de wereldranking zijn Duitsland en Canada, die direct onder Nederland staan, de belangrijkste concurrenten om in de gaten te houden. Duitsland, de nummer twaalf van de ranglijst, is in de eerste week van de VNL één van de tegenstanders. De landen boven Nederland die nog geen ticket hebben voor de Spelen zijn Italië, China en Japan. Japan staat één plek boven de Volleybaldames, een plek die Nederland graag zou willen veroveren om meer zekerheid te hebben. Om veel punten te verzamelen voor de ranking zal Nederland proberen hoger gerankte teams te verslaan, zoals Turkije en Polen in de eerste week van de VNL. Die eventuele overwinningen leveren namelijk meer punten op dan tegen lager geplaatste teams. Een zege op Duitsland zal uiteraard betekenen dat Oranje het gat naar het buurland op de ranking weet te vergroten.
Kersverse bondscoach Giovanni Caprara reisde afgelopen zondag met 15 van de 24 speelsters af naar de oefenstage in het Duitse Kienbaum. De volleybaldames spelen daar drie dagen tegen de Duitse selectie. Het Nederlands team is sinds vrijdagavond 27-12 weer compleet. Op zaterdag de 28e trainden de dames twee keer en spreken Caprara en de dames met de pers. Op maandag 30 december werden 2 wedstrijdjes gespeeld. Beide duels werden gewonnen en wel met 1-2 (23-25, 20-25, 25-22) en 1-3 (25-23, 17-25, 21-25, 13-15). Celeste Plak en Louisa Lippmann bleven deze dag buiten de lijnen. Op oudjaarsdag werd ook weer een potje gespeeld en ook nu werd netjes gewonnen met 1-4 (17-25, 25-18, 20-25, 14-25, 20-25). Na een dagje uitpuffen werd nog een derde dag gespeeld om te oefenen en ook nu overwonnen de volleybaldames. Met 2-3 (25-23, 14-25, 21-25, 29-27, 17-25) werd Duitsland verslagen.
Investeren in de Toekomst
Om de positie van het Nederlandse volleybal, en andere teamsporten, te versterken, is het belangrijk om te investeren in de nationale competities en de jeugdopleiding. Dit is het doel van een samenwerking tussen NOC*NSF, VSG, het ministerie van VWS en vijf teamsporten: handbal, hockey, korfbal, volleybal en waterpolo.
tags: #selectie #volleybal #dames #kwalificatietoernooi #spelen